عرفات سرزمینی است در نزدیکی مکه که زائران در آن وقوف می‌کنند و آغاز مناسک حج امروزی که به حج ابراهیمی شهرت دارد و منتسب به حضرت ابراهیم نبی سلام الله علیه است از آنجا آغاز می‌شود.

به گزارش ایسنا، در بخشی از یک یادداشت در روزنامه جام جم آمده است: «و حاجی اول ابراهیم بود و قربانی اول اسماعیل! آنگاه که جبرئیل مناسک حج را به او آموخت، از او پرسید: «أعرفت مناسکک؟ آیا مناسک خود را آموختی؟» و ابراهیم پاسخ داد: «آری» و از همین رو آن منطقه عرفات یا عرفه نامیده شد. و به این ترتیب از جبرئیل امین که ۳۰۰۰ سال پیش از آدم ابوالبشر(ع) به حج رفت، برای اولین بار حج با آداب و رسوم امروزی به وسیله ابراهیم خلیل انجام شد؛ همان‌ که اسماعیل را به قربانگاه برد تا ماموریت خود را به تمام گذارده باشد. تا حسین بن علی بن ابیطالب علیهم‌السلام، که در عرفات حج جدیدی آموخت؛ حجی که یک قربانی نداشت و زمزمی از خون به جوشش آورد که تا قیامت سرد و آرام نخواهد دید. حج را اگر مبدا ابراهیم علیه‌السلام است، عرفات را حسین ستون و سقف گذاشت و آن چه را بر او از خدا نمایان گردید، هیچکس درک نکرد.

جای پای پیامبران

عرفات سرزمینی است در نزدیکی مکه که زائران در آن وقوف می‌کنند و آغاز مناسک حج امروزی که به حج ابراهیمی شهرت دارد و منتسب به حضرت ابراهیم نبی سلام الله علیه است از آنجا آغاز می‌شود.

بر طبق منابع مختلف تاریخی این سرزمین که در کنار جبل‌الرحمه قرار دارد را پیامبران زیادی برای عبادت درک کرده‌اند و امروزه نیز حاجیان پیش از شروع مناسک باید آنجا شب را به بدویت بگذرانند.

شیعیان در این روز دعای عرفه می‌خوانند که به سه روایت آمده مهم‌ترین آن دعای عرفه به نقل از امام حسین علیه‌السلام است که پس از قرائت این دعا، حج را به قربانگاه ترک کردند و مبدا جدیدی در تاریخ رقم زدند.

روایت‌ها می‌گویند حسین بن علی علیه‌السلام که این دعا را در دامنه جبل‌الرحمه می‌خواندند پس از پایان این دعا که سرشار از مضامین عرفانی و فرازهای عاشقانه با معبود است به پهنای صورت اشک می‌ریختند و همراه حرم و یاران خود به سمت عراق و کوفه راهی شدند.

عرفه از روزهای مهم تقویم شیعیان است و زیارت امام حسین علیه‌السلام و روزه در این روز بسیار سفارش شده است.

در تایید عرفه همین بس که بنا بر روایتی از پیامبر اکرم(ص)، گناهانی وجود دارند که تنها در عرفات بخشیده می‌شوند و بر اساس روایتی از امام صادق(ع)، گناهکارترین شخص کسی است که از عرفات برگردد و گمان کند بخشیده نشده است.

اما عرفه برای ما معنای دیگری دارد. عرفه روز امضای برات کربلاست برای آن‌ که می‌خواهد عاشورا را در بین‌الحرمین درک کند، اتفاق بزرگی که سال گذشته از آن محروم شدیم.

عرفه را در فضای باز می‌خوانند. زیر آسمان خدا و مردم می‌آیند و بر زمین داغ می‌نشینند و لا اله الا انت را زمزمه می‌کنند، بعدازظهر روز پیش از عید قربان و تهران که نه، دنیا پر است از آنها که دلشان در صحرای عرفات پیش صاحب‌الزمان است که دارد در بین حاجیان به گمنامی حج می‌گذارد.

کم ما، زیاد آنها

«و داوود نبی چون در عرفه وقوف کرد و جمعیت مردم را فراوان دید از جبل‌الرحمه بالا رفت و به درگاه الهی دعا کرد. پس از آن که مناسکش پایان یافت جبرئیل امین بر او نازل شد و فرمود: ای داوود، خدایت می‌فرماید چرا از کوه بالا رفتی؟ پنداشتی صدای کسی بر خدا پوشیده خواهد ماند؟»

آیا آموخته‌ایم؟

و حاجی اولین، حسین علیه‌السلام بود و در غروب عرفه پس از آن باران رحمتی که از چشم‌ها جاری کرد، راه دیگری پیمود؛ راهی که حسین‌نشناسان آن را خروج می‌دانند.

و او که می‌داند از کف صحرای حجاز هم صدایش به عرش می‌رسد، انگار برای ما می‌خواند، انگار برای ما راه می‌کشد، راهی که ۱۴۰۰ سال است پیش روی ما قرار دارد. راهی که هر روز عرفه که از راه می‌رسد انگار که حسین علیه‌السلام بر دامنه کوه رحمت می‌ایستد و از دنیا می‌پرسد: «أعرفتم مناسککم؟» و ما در پاسخ به این سوال انگار در مقابل خودمان ایستاده‌ایم که آیا مناسک‌مان را آموخته‌ایم؟!»