«آقا درخت کریسمس چند؟ آقا عروسک بابا نوئل دارید؟»؛ این‌ها گوشهای از مکالمه خانم‌هایی هستند که در مغازه فروش لوازم تزیینی، برای خرید عروسک بابا نوئل و گرامیداشت عیدی غیر ایرانی شلوغ کرده‌اند.
به گزارش نصر به نقل از ایسنا، فضای شهر و ویترین‌های پر زرق و برق مزین به نمادهای کریسمس مانند بابا نوئل و کاج هم تاب مقاومت را از هر بینندهای گرفته و با احساس نیاز کاذب، عابران را به خرید لوازم عیدی غیرایرانی ترغیب می‌کنند.
به نظر میرسد، فضای مجازی و رقابت برای به اشتراک گذاشتن عکس‌های «merry christmas» هم در ایجاد این فضا بی‌تاثیر نبوده و دیده شدن از پنجره فضای مجازی و گرفتن لایک‌های بیشتر و گفتن اینکه «ما هم بلدیم» نیز میدان رقابت را برای جشن گرفتن «کریسمس» تنگ‌تر کرده است.
بررسی‌های میدانی خبرنگاران نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از خریداران آیتم‌های کریسمس را غیر مسیحیان تشکیل می‌دهند، امسال هم بازار سلفی با کلاه خارجی‌ترین پدر ایرانی‌های غیرمسیحی داغ بوده و حتی کسانی هم که قصد خرید ندارند، فکر می‌کنند که دست کم یک عکس با کلاه بابانوئل، کلاس دارد.
کارن سرکیسیان، یکی از فروشندگان لوازم کریسمس در منطقه شریعتی جنوبی تبریز و از هموطنان ارامنه است.
وی در گفت‌وگویی با بیان اینکه ما 800 نوع آیتم کریسمس در مغازه داریم و آیتم‌های حرفهای کریسمس در کل دنیا گران هستند، می‌گوید: استقبال مردم از خرید لوازم کریسمس برخلاف انتظار ما که حدس میزدیم مردم به دلیل مشکلات اقتصادی آمادگی خرید این لوازم را نداشته باشند، بسیار خوب است، در ابتدا سعی کردیم که جنس کمتری بیاوریم، اما با استقبال خوب در هفته اول، اجناس بیشتری سفارش دادیم.
وی اضافه می‌کند: استقبال تا همین امروز که سی و یکم دسامبر و مصادف با آخرین روز سال است، هم خوب بوده و مشتریان همچنان با شور و هیجان لوازم را خریداری می‌کنند، در مجموع استقبال در طول دو سال گذشته، بیشتر از سال‌های دیگر بوده است.
وی می‌گوید: خریداران ما را مسیحیان ارمنی ساکن تبریز، مهمانان مسیحی که در این مقطع در تبریز هستند و برخی بازیکنان تیم‌های فوتبال تشکیل می‌دهند و دوستان مسلمان و غیرمسیحی هم آیتم‌های کریسمس مانند بابا نوئل که سنبل زمستان است و آدم برفی یا سایر آیتم‌های تزیینی مانند تم یلدا را خریداری می‌کنند.
سرکیسیان بیان می‌کند: عروسک‌های بابا نوئل و آدم برفی 30 الی 180 سانتی متری و درخت‌های 60 الی 260 سانتی متری از آیتم‌های کریسمس هستند که درجه بندی شده و هر یک به تناسب درجه‌شان، قیمت متفاوتی دارند، به عنوان مثال قیمت درخت‌های درجه سه در تمامی سایزها ارزان بوده، درختان درجه دو متوسط بوده و درجه یک‌ها برند هستند.
او می‌افزاید: در مجموع قیمت درخت از 70 هزار تومان تا چهار میلیون تومان متغیر بوده و متاسفانه قیمت‌ها بالا رفته و حداقل دو برابر شده است.
وی با اشاره به قیمت عروسک‌ها اظهار می‌کند: عروسک‌ها هم درجه بندی میشوند و قیمت‌ها بسته به سایز از 90 هزار تومان تا 120 هزار تومان متغیر است.
براساس این گزارش، بسیاری از افراد گرامیداشت جشن‌های خارجی را حق طبیعی خود دانسته و انتقادهای وارده را نادرست میدانند، برخی دیگر نیز چنین رفتارهایی را بحران هویت تلقی می‌کنند.
رو آوردن به جشن‌های کریسمس، پیامی هشداردهنده برای ماست
یک جامعه شناس، رو آوردن مردم به جشن‌های غیرایرانی را نتیجه بانشاط نبودن جامعه دانسته و می‌گوید: امروزه میدان‌های تربیتی که نوجوانان و جوانان در آن قرار دارند، با نشاط نیستند، نشاط یاد گرفتنی بوده و باید توسط خانواده به بچهها آموزش داده و تمرین شود، فضاهای ارتباطی حاکم بر خانوادهها تبدیل به فضای کسلی شده است که بیش از مسئله‌ی نشاط به مسائل آموزشی مانند کلاس کنکور و تقویتی اهمیت داده می‌شود و نشاط در داخل روح نهاد خانواده نیست، این خلاء در فضای آموزشی نیز دیده می‌شود.
موسی نیرومند در گفت‌وگویی اظهار می‌کند: پرداختن به موضوعی مثل نشاط را تا چه اندازه در محیط‌های آموزشی و عرصه‌های اجتماعی‌مان می‌بینیم؟ رو آوردن به جشن‌های کریسمس، پیامی هشداردهنده برای ماست که نوجوان و جوان ما به‌دنبال نشاط اجتماعی است، مشکل تنها جشن‌های خارجی نیستند، ای بسا با جشن گرفتن و رو آوردن به اعیاد خارجی، ایدئولوژی این تفکرات و استعمار هم منتقل شود، جامعه باید بر اساس نشاط، مهندسی شود.
هیچ چیزمان مدل ایرانی نیست
یک روانشناس نیز معتقد است که می‌توانیم با گرامیداشت درست اعیاد ملی و ایرانی، دادن هویت ملی و دینی به نوجوانان و ایجاد فرصت تخلیه هیجان به‌ویژه هیجان‌های منفی انباشته شده، کاری کنیم تا نوجوانان ما انرژی و مدل لازم برای فعالیت به شکل نمادین در روز کریسمس را نداشته باشند.
منصور بیرامی در این خصوص می‌گوید: اگر هیجان‌های منفی شخص مثل اضطراب و خشم در شب چله، تخلیه شود، فرد دیگر هیجان منفی برای تخلیه در شب کریسمس نخواهد داشت و اثر تقدم و تاخیر اولی بر دومی مقدم است، حال باید از خود بپرسیم که آیا شب چله می‌تواند فرصتی برای تولید هیجان مثبت باشد؟
وی اظهار می‌کند: آیا روانشناسان، جامعه، دانشگاه، محله، مسجد و حتی ایران، نمی‌توانند مدل کارآمدی را برای شکل گیری هویت باثبات شکل دهند و مسیر هویت یابی از مسیر کریسمس نگذرد؟ قطعا این اقدام امکان پذیر است. مثلا نوجوان چند بار یک مراسم عروسی اصیل ایرانی و آذری را از تلویزیون تماشا کرده یا در مراسم از این قبیل شرکت کرده است؟ سنتی و مدرن را قبول ندارم و بهتر است از بومی و غیر بومی استفاده کنیم، عوامل محیطی و اقتصادی نیز در این میان دخیل هستند، چند تصویر ایرانی بر روی لوازم خانگی‌مان می‌بینیم؟
وی می‌گوید: باید دید که آیا یک کودک علاقه‌مند مولفههای غربی متولد می‌شود؟ آیا ژن علاقهمندی زن و مرد به فرهنگ غربی داریم؟ وقتی تعامل فردی و اجتماعی را در یک بافت مطالعه کنیم، به نهاد مشترکی به نام خانواده میرسیم، خانواده بنیان تربیتی فرزند را بنا نهاده است، کودک پیش از مدرسه رفتن به مدت 6 سال در اختیار تام خانواده بوده است.
رئیس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز معتقد است که هیچ چیزمان مدل ایرانی نیست، نمی‌توان از کودک و نوجوانمان هم انتظار پیروی از الگوهای بومی و ایرانی را داشت، پدر و مادرهایی با شناسنامه ایرانی و ظاهر غیر ایرانی نمی‌توانند فرزندی علاقه‌مند به الگوهای بومی پرورش دهند، حتی لوازم خانگی مورد استفاده در خانههای ما هم ایرانی نیستند.