شهادت روحاني مبارز و مجاهد مشروطه ‏خواه "شيخ محمد خياباني" (1299ش)

روحاني مجاهد، شيخ محمد خياباني در سال 1259 ش (1297 ق) در خامنه در نزديكي تبريز متولد شد. وي پس از فراگيري علوم مقدماتي، از محضر حضرات آيات سيد ابوالحسن انگجي و ميرزا عبدالعلي، فقه و اصول و هيئت و نجوم را آموخت و پس از مدتي به تدريس پرداخت. زندگي شيخ محمد خياباني پس از پيروزي مشروطه در سال 1285 ش، با تأسيس انجمن ايالتي در تبريز، وارد مرحله تازه‏اي گرديد و در جريان محاصره تبريز، در دفاع از شهر نقش مهمي ايفا كرد. در زمان خياباني اوضاع جهان اسلام و به ويژه ايران، به خاطر دخالت‏هاي بيگانگان از جمله روسيه، انگليس و آلمان، بسيار آشفته و تأسف‏انگيز بود. پس از خلع محمدعلي شاه از سلطنت، خياباني در سي سالگي به عنوان نماينده مردم تبريز راهي مجلس شوراي ملي گرديد. او با اولتيماتوم روسيه در مجلس دوم مخالفت كرد و همچنين با قرارداد استعماري وثوق‏الدوله با دولت انگلستان (قرارداد 1919) نيز به مبارزه برخاست. شيخ محمد خياباني، از آنجا كه حكومت مركزي را ضعيف و وابسته مي‏ديد، ايجاد يك تحول اساسي در سيستم حكومت ايران و احياي آزادي را گام نخست براي خانه تكاني ايران و بيرون راندن اشغالگران خارجي مي‏دانست. ولي برداشتن گام اول را از طريق مذاكره سياسي امكانپذير نمي‏شمرد و تنها راه را در قيام و مقاومت دليرانه در برابر استبداد و دخالت خارجي مي‏دانست. از اين رو، بعد از قبول قرارداد 1919 م از سوي دولت ايران، در تبريز دست به قيام زد. وي در جريان اين قيام كه از 17 فروردين 1299 شمسي، آغاز شد، نهادهاي دولتي تبريز را به تصرف خود درآورد و شهر را از دست دولتيان خارج ساخت. قيام پيروزمندانه مردم تبريز به رهبري شيخ محمد خياباني، بيش از پنج ماه ادامه داشت اما به دليل خيانت كساني كه قول همكاري داده بودند، كم بودن نيروها و حضور قواي قزاقخانه در كنار شهر تبريز و همكاري آن‏ها با حكومت مركزي، اين قيام به شكست منجر شد. سرانجام با ورود نيروهاي دولتي، قزاقان به فرمان مُخبرالسلطنه فرستاده ويژه مشيرالدوله، صدراعظم وقت، شيخ محمد خياباني را در 21 شهريور 1299 برابر با 29 ذي‏حجه 1338ق در چهل سالگي به شهادت رساندند و او را در گورستان سيد حمزه تبريز به خاك سپردند. بعدها، آن گورستان به مدرسه تبديل شد و پس از ويراني مدرسه، مقبره خياباني هم از بين رفت.

رحلت استاد اخلاق آيت ‏اللَّه "علي احمدي ميانِجي" نماينده مجلس خبرگان رهبري (1379 ش)

آيت اللَّه علي احمدي ميانِجي در سال 1305 ش (1345ق) در يكي از روستاهاي شهرستان ميانه در آذربايجان شرقي و در خانواده‏اي اهل علم و ديانت به دنيا آمد. وي پس از پشت سر گذاشتن مقدمات و سطوح در زادگاهش و تبريز، راهي حوزه علميه قم شد و از محضر حضرات آيات: سيد حسين بروجردي، سيدمحمد محقق داماد و سيد محمد رضا گلپايگاني استفاده نمود. آيت‏اللَّه ميانِجي همچنين با شركت در درس فلسفه و تفسير علامه طباطبايي، بنيه علمي خويش را استوار ساخت. وي همزمان با تحصيل و نيز تدريس، جلسات بحث پيرامون مسائل فقهي، حديثي، كلامي، تفسيري و تاريخي تشكيل داد كه اين جلسات بيش از پنجاه سال به طول انجاميد. آيت اللَّه احمدي ميانِجي با آغاز نهضت اسلامي مردم به رهبري امام خميني(ره)، به كاروان انقلاب پيوسته و در اين راه متحمل سختي‏هاي متعددي شد. ايشان از جمله افراد مؤثري بود كه به همراه ديگر استادان حوزه علميه، جامعه مدرسين حوزه علميه قم را تاسيس كرد و نامش در ذيل تمام اعلاميه‏هاي جامعه مدرسين عليه رژيم ستم‏شاهي به چشم مي‏خورد. ايشان پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيز هماره در سنگر خدمت حضور داشت و سه مرتبه به عنوان نماينده مردم استان آذربايجان شرقي، به نمايندگي مجلس خبرگان رهبري برگزيده شد. آيت اللَّه احمدي ميانِجي سرانجام پس از عمري مجاهدت و تزكيه نفس و نيز فعاليت‏هاي مذهبي و سياسي در 21 شهريور 1379 ش برابر با 12 جمادي الثاني 1421ق در 74 سالگي در قم دار فاني را وداع گفت و پس از تشييعي باشكوه، در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاك سپرده شد.

روز سينما

برادران لومير، در دسامبر ۱۸۹۵ دستگاهى را به راه انداختند که سينماتوگراف نام داشت. اين دستگاه پيچيده عکس‌هاى متحرک را نشان مى‌داد. لومير با چرخاندن دستک آن عکس‌هاى متحرک را روى پرده‌اى سفيد به نمايش مى‌گذاشتند. آنها پس از استقبال پاريسى‌ها از سينماتوگراف، نمايندگانى به کشورهاى مختلف فرستادند تا مردم آن کشورها را با اين دستگاه آشنا کنند. اما ايران دورهٔ قاجار يکى از اين کشورها نبود. مظفرالدين شاه در فروردين سال ۱۲۷۹ از تهران به مقصد اروپا حرکت کرد. در اين سفر بود که با سينما آشنا شد. در سفرنامهٔ مبارکه مظفرالدين شاه آمده است که شاه روز يکشنبه هفدهم تير ۱۲۷۹ به اتفاق ميرزا ابراهيم خان عکاسباشى به تماشاى دستگاه سينموفتوگراف و لانترن ماژيک رفته است. اين حادثه پنج سال پس از رواج اختراع برادران لومير در پاريس رخ داد؛ (شاه اين دوربين را اشتباهاً سينموفتوگراف می ناميد.) ۲١ شهریور ماه به عنوان روز ملی سینما نام گذاری شده است و این روز سرآغاز آشنایی ایرانی ها با پرده سینما و این هنر صنعت گسترده و جهانی به شمار می رود. اهمیت سینما و ضرورت پیشرفت در آن- فیلم و سینما، وسیله ای بلیغ و تبیین کننده ای رسا برای ارائه برترین حقایق عالم، یعنی حقیقت دین به شمار می رود و برای این منظور دست اندرکاران امور سینمایی باید بر توانایی های خود بیفزایند. کلید پیشرفت کشور، به میزان زیادی دست سینماگران است؛ چرا که دست اندرکاران هنر فاخر سینما، با توجه به تأثیرگذاری و جهت دهی این هنر، می توانند با تولیدات خود، روح امید، شوق پیشرفت، انگیزه کار و تلاش، اعتماد به نفس و اعتقاد به ارزش های اسلامی و ملی را در جامعه ترویج کنند و سهم بزرگ خود را در پیشرفت و تعالی کشور ایفا نمایند، و یا اینکه با فیلم های خود، نسلی ناامید، پشیمان، متکی به بیگانه و تحقیرشده را پرورش دهند.

تولد "حسن بن حسن" معروف به "ابن هیثم" رياضي‏دان شهير اسلام و جهان (354 ق)

ابوعلي حسن بن حسن بن هيثم ابن هيثَم در سال 354 قمري به دنيا آمد. وي فيزيكدان بود و توصيفات او درباره‏ي چشم انسان، مخاط خارجي، قرنيه، شبكيّه و عنبيّه قابل توجه است. ابن هثيم تأليفاتي درباره‏ي هيأت، هندسه‏ي كائنات جَو، منطق، حساب، طبّ و تشريح دارد. اختراع ذره‏بين نيز از اوست. وي در دوره‏ي خليفه‏ي فاطمي مصر به نام الحاكم باللَّه زندگي مي‏كرد كه از ترس اين خليفه، خود را به ديوانگي زد و پس از مرگ الحاكم، اظهار عقل نمود. ابن هيثم در دوران شكوفايى علوم در تمدن اسلامي مي‏زيست و از ميراث علمي عظيمي كه به دست دانشمندان برجسته‏ي مسلمان شرح و بسط داده شده بود، بهره‏ هاي بسياري برد. مهم‏ترين كتاب ابن هيثم "المَناظر" نام دارد كه اين اثر مورد استفاده كُپلر ستاره‏شناس آلماني نيز قرار گرفته است. ابن هيثم در سال 430 ق در 76 سالگي در قاهره درگذشت.

رحلت "شيخ طوسي" عالم شهير شيعه و مؤسّس حوزه‏ ي علميه ‏ي نجف اشرف (460 ق)

شيخ ابوجعفر محمد بن الحسن طوسي معروف به شيخُ الطّائفه از ستارگان درخشان جهان اسلام در سال 385 قمري در خراسان به دنيا آمد. در سال 408 قمري يعني 23 سالگي به بغداد كه مركز بزرگ علوم و فرهنگ اسلاميِ آن زمان بود مهاجرت نمود و تا پايان عمر در عراق ماند. وي مدت پنج سال ازمحضر درس شيخ مفيد مستفيض شد و 23 سال هم از خدمت سيدمرتضي شاگرد ارزشمند شيخ مفيد بهره‏مند گشت. شيخ طوسي پس از استادش سيد مرتضي، رياست علمي و فتوايى شيعه را بر عهده گرفت و به علت يك سلسله آشوب‏هاي به وجود آمده از سوي مخالفان، خانه و كتابخانه‏اش به تاراج رفت. شيخ كه خانه، كتاب‏ها و دست‏نوشته‏هاي خود را در بغداد از دست داده بود، به نجف اشرف مهاجرت كرد. او حوزه‏ي علمي جديدي را در آنجا به وجود آورد و پايه‏هاي استوار اين مركز بزرگ را بنا گذاشت به طوري كه پس از گذشت هزار سال از آن تاريخ، هنوز اصالت علمي خود را حفظ كرده و ديگر مراكز اسلامي را تغذيه‏ي فرهنگي مي‏كند. شيخ طوسي فقه را با نگارش كتاب "المَبسوُط" وارد مرحله‏اي جديد نمود، ولي دو اثر بسيار مهم ايشان با نام "تَهذيب" و "اِستِبصار" در كنار كتاب "كافي از كليني" و "من لايَحضُرُه الفَقيه از شيخ صدوق" كتب چهارگانه‏ي حديث شيعه را تشكيل مي‏دهند. شمار آثار شيخ طوسي به بيش از 50 جلد مي‏رسد كه التِبْيان في تفسير القرآن در 10 جلد، تَلْخيصُ الشّافي، كتابُ الابْواب و... از آن جمله‏اند. گذشته از آثار گرانبها و ارزشمند علمي، دانشوران بزرگي در حوزه‏ي درسي شيخ طوسي پرورش يافتند كه شمار آنان را افزون از سيصد دانشمند مجتهد نوشته‏اند. شيخ طوسي سرانجام در محرم سال 460 قمري در 76 سالگي رخ در نقاب خاك كشيد و در نجف اشرف به خاك سپرده شد.

آغاز جنگ چالدران بين پادشاهي ايران و امپراتوري عثماني (920 ق)

پس از روي كار آمدن سلطان سليم اول به پادشاهي عثماني در 918 ق، وي اقدام به قتل عام بيش از چهل هزار تن از شيعيان نمود. در سال 920 ق جنگ سختي در چالدران روي داد كه به شكست شاه اسماعيل صفوي انجاميد و تبريز به دست عثماني افتاد. هرچند بر اثر مقاومت مردمي شاه عثماني مجبور به تخليه‏ي آذربايجان شد ولي اثر اين شكست تا آخر عمرِ شاهِ صفوي، او را مي‏آزُرد.

ابداع ورزش "جودو" توسط يك معلم ورزش ژاپني (1882م)

منشا جودو از هنر رزمی جوجیتسو می باشد . لغت جوجیتسو در قرن 16 میلادی در ژاپن به وجود آمد . این کلمه به همه هنرهای رزمی که با دست خالی انجام می گرفت اطلاق می شد . جودو قبل از آنکه در المپیک سال 1964 به عنوان یک رشته ورزشی پذیرفته شود سیستمی از دفاع شخصی بود که توسط جیگوروکانو بنیانگذاری شده بود . جودو ریشه در هنرهای رزمی سامورایی دارد که با دست خالی مبارزه می کردند و بر اساس دست به یقه شدن می باشد . در ژاپن اسم های زیادی برای هنرهای رزمی که بدون وسیله و با دست خالی انجام می گیرد وجود دارد . از میان آنها می توان به توریتی ، واتسو ، یاوارا ، گوگوسوگو ، تایوتسو و کمپو اشاره کرد . در سال 1882 استاد جوانی به نام جیگوروکانو باشگاهی را برای آموزش هنر رزمی خود به وجود آورد . وی نام این باشگاه ( یا مدرسه ) را باشگاه کودوکان و نام هنر رزمی خود را جودو نامید . همانگونه که جوجیتسو به معنای هنر ملایمت است جودو نیز به معنای روش ملایمت می باشد . آقای کانو می خواست با انتخاب این کلمه نه تنها به شاگردانش هنرهای رزمی عالی را نیز بیاموزد . هدف ورزش جودو پرتاب کردن ، گیر انداختن ، خفه کردن و قفل مفصل حریف به منظور تسلیم کردن وی می باشد . در این ورزش ضربه مشت و لگد وجود ندارد و همین باعث تمایز این ورزش با بسیاری دیگر از هنرهای رزمی شده است . حتی زمانی که فرد جودو را به عنوان دفاع شخصی فرا می گیرد چگونگی دفع مشت ها ، لگد ها و سلاح ها را با پرتاب کردن ، خفه کردن و قفل های مفاصل می آموزد . این ورزش اگر به درستی تعلیم داده شود یکی از بهترین روش های دفاع شخصی می باشد . بزرگترین ارزش جودو در تاکید آن روی ملایمت و اعتدال به عنوان یک روش است . جودو به شخص می آموزد که از درگیری پرهیز کند و به دنبال معتدل ترین راه حل برای همه درگیری ها باشد .