ایسنا/قم: استاد حوزه بیان کرد: در جامعه ما (چه در شکل قدیم و چه جدید) از شریعت، دین و بنیادهای معرفت دینی تفسیری ارائه می کنیم که این تفسیرها زمینه های پذیرش جامعه دینی را فراهم می کند.

حجت الاسلام والمسلمین محمدتقی سبحانی در همایش ملی «معنویت های نوظهور، شاخصه ها و نقدها» که به همت پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و قطب تعمیق ایمان دینی و مقابله با جریان ها و فرق انحرافی دفتر تبلیغات اسلامی در سالن اجتماعات این پژوهشگاه برگزار شد، اظهار داشت: دفتر تبلیغات اسلامی در حدود شش هفت سال گذشته رویکرد تازه ای را آغاز کرده و رقم زده که آثار و برکاتش به تدریج به ظاهر می شود و امیدواریم که این حرکت در طول سال های آینده به اهداف خود نزدیکتر هم شود.
وی با بیان این که رویکرد نگاه مسأله محورانه به عرصه فکر و فرهنگ کشور است، گفت: سازمان ها معمولاً نگاه محصول محور به فعالیت های خود دارند؛ آنچه در این میان مغفول مانده و کمتر مورد توجه واقع شده، این است که این فعالیت ها باید معطوف به یک نیاز و حوزه ای از مسأله های مرتبط با جامعه و مردم قرار بگیرد؛ اگر این هدف از مجموع فعالیت ها و محصولات حاصل نشود، در انجام وظایف خود به هدف اصلی نرسیدیم.
رییس همایش ملی «معنویت های نوظهور، شاخصه ها و نقدها» با اشاره به ورود دفتر تبلیغات اسلامی بر مقابله با معنویت های نوظهور تصریح کرد: قطب های فکری و فرهنگی با یک مطالعه جدی بر روی مسأله های اساسی کشور فعالیت های خود را آغاز کرد و قطب های تخصصی، میزها و کارگروه هایی که در ذیل آن شکل گرفت، متشکل از مختصصان و کارشناسان مسائل مختلف کار خود را آغاز کردند؛ در قطب تعمیق باورهای دینی و مقابله با جریان ها و فرق انحرافی با تَشکیل میزی های مختلف این مسؤولیت را بر عهده گرفتیم که اولاً در حوزه تعمیق و ریشه دار کردن اندیشه ها و باورهای عمومی جامعه و آسیب شناسی جریان های فکری ناسالم و مواجهه با آنها تلاش کنیم.
وی افزود: گروها و مجموعه این میزها و کارگروه ها متناسب با توان و تلاش هایی که توانستند انجام دهند، محصولاتی را تولید و حرکت هایی را ایجاد کردند که در تعامل نزدیک با واقعیت های عینی جامعه قرار گرفتند و مجموعه ای از فعالیت ها شکل گرفت.
حجت الاسلام والمسلمین سبحانی اظهار داشت: یکی از کارگروه های فعال این عرصه، مسأله معنویت های نوظهور بود که در این همایش جلوه ای از این جریانات، آسیب های آنها، میزان نفوذشان در کشور و راه های مقابله با آنها را از زبان متخصصان خواهیم شنید.
وی گفت: در کارگروه معنویت های نوظهور، بیش از پنج سال قبل، مجموعه ای از فعالیت ها شکل گرفت و نشست های مقدماتی با متخصصان انجام شد که اسناد آنها منتشر شده است؛ در کار رصد جریان های نوظهور مطالعه میدانی خوبی صورت گرفته است و نمودی از آن در کمیسیون ها بحث خواهد شد.
رییس همایش ملی «معنویت های نوظهور، شاخصه ها و نقدها» بر تألیف آثار پژوهشی مرتبط با این موضوع از سوی دفتر تبلیغات اسلامی تأکید کرد و تصریح کرد: جا دارد که ما در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و دانشگاه باقرالعلوم(ع) تلاش خواهیم کرد که این موضوعات را در قالب پایان نامه ها و مقالات و آثار علمی پی بگیریم.
وی افزود: مسأله اساسی که باید توجه کرد و پیش درآمد این نوع مباحث، به خصوص حوزه معنویت های نوظهور است، بحث ریشه ها و بنیاد های شکل گیری این جریاناتی در دوران معاصر است؛ ممکن است که سؤالی پیش بیاید که چرا این نهضت ها و به تعبیر بعضی جنبش ها، جریان و گروه، در دنیای امروز این چنین در گوشه و کنار به شکل های مختلف ظهور می کند و طرفدارانی دور آنها مجمع می شوند، به ویژه وقتی که می بینیم که بسیاری از این گروه ها دارای آرا و عقایدی هستند که به ظاهر در دوران مدرن و در عصر تجدد باید منسوخ شده باشد.
حجت الاسلام والمسلمین سبحانی اظهار داشت: شعار اصلی مدرنیزم در عصر جدید، پایان یافتن همه نوع باطن گرایی، رمز گرایی، حرکت های متعالی و غیر حسی و تجربی بود و با یک شعار کاملاً پوزیتیویستی و نگاه به دنیا و اومانیزم سکولار، یک تمدن جدیدی به ظاهر شکل گرفت.
وی گفت: در این تمدن جدید، شاهد پدیده هایی هستیم که دین نماهایی هستند که به ظاهر با تمام شعارهای دوران مدرنیته در تقابل است؛ مجموعه اقوال و آرا و آداب این گروه ها در کنار هم، تداعی اسطوره های ماقبل از عقل گرایی بشر را نشان می دهد که نمایانگر آن است که بشر از یک ایده ها و رویکردهایی برخوردار است که کاملاً با فضای ادعایی دوران مدرنیته در تقابل است.
رییس همایش ملی «معنویت های نوظهور، شاخصه ها و نقدها» تصریح کرد: باید پرسید که چگونه، از چه طریقی و در چه فرآیندی این پدیده ها شکل می گیرد و اگر قرار است که یک مواجهه جدی و بنیادی با این عرصه داشته باشیم، باید به دنبال چه راه هایی باشیم که اگر هم ریشه های این جریانات خشکیده نشود، لااقل تضعیف شود.
وی افزود: باید به دو دسته ریشه و عوامل جریان های نوظهور در حوزه معنویت گرایی بپردازیم: یک حوزه، بستر شناسی شکل گیری این جریانات است که به چه دلیل امروز انسان جدید، حتی جامعه دینی مانند ایران به چنین پدیده های انحرافی، سخت باطل و بی بنیاد گرفتار می شود.
حجت الاسلام والمسلمین سبحانی اظهار داشت: مجموعه ای از بسترها وجود دارد که باید شناسایی و خشکانده شود، یکی، بستر نیاز معنوی انسان و گرایش عمیق فطری او به سمت امور متعالی است؛ باید بپذیریم که دستگاه فلسفی، الهیاتی، فقهی و اخلاقی ما توان پر کردن خلأ معنوی این انسان جدید را ندارد؛ به این معنا که این انسان دارای بنیادهای فکری خداگرایی و معنویت گرایی وقتی که به مجموعه میراث ما که مراجعه می کند، دستش خالی است.
وی گفت: زمینه دوم، عناصر اجتماعی و سیاسی است؛ همیشه پدیده های معنویت گرا و باطن گرا از یک بستر اجتماعی ناسالم یا یک بحران اجتماعی سود می برند و خود را به میدان می آورند که این بسترها می تواند یک موضوع مهم پژوهشی در جامعه ایران معاصر باشد که چگونه و از چه طریقی نسل جدید و با چه بسترهایی به این معنویت ها روی می آورد.
رئیس قطب تعمیق ایمان و باورهای دینی دفتر تبلیغات اسلامی تصریح کرد: باید به چهار پنج عامل مؤثر مستقیم تأثیرگذاری بر روی این شرایط و شکل گیری این معنویت های نوظهور اشاره شود، یکی از عوامل جدی شکل گیری این نوع معنویت، تربیت دینی جامعه ما و مؤلفه هایی است که امروز در فرهنگ مان به عنوان دین یا معنویت ارائه می کنیم که بسیاری از آنها نه تنها مانعی برای شکل گیری این عرفان های نوظهور نیست، بلکه یک عامل تقویت کننده است.
وی افزود: جریان تصوف انحرافی فرقه ای، یکی از عوامل مهم تأثیرگذار در شکل گیری این ذهنیت جامعه ایرانی ما و گرایش به سمت این نوع عرفان ها است که باید به این نوع عوامل و عناصر توجه کرد؛ در جامعه ما (چه در شکل قدیم و چه جدید) از شریعت، دین و بنیادهای معرفت دینی تفسیری ارائه می کنیم که این تفسیرها زمینه های پذیرش جامعه دینی را فراهم می کند.
حجت الاسلام والمسلمین سبحانی اظهار داشت: بر اساس اطلاعات موجود مراجع رسمی و غیررسمی، یکی زمینه های گرایش به سمت این نوع معنویت ها، نه افراد بی دین، بلکه نسل جوان و حتی خانواده های متدینی هستند که زمینه ها و رویکردهای دینی دارند اما این رویکردهای دینی با تفسیرهای غلط از دین و تعبیرها و الگوهای ناسالم، زمینه پذیرش چنین مدعیات عرفانی و معنوی را فراهم می کند.
رییس همایش ملی «معنویت های نوظهور، شاخصه ها و نقدها» تصریح کرد: در کارگروه عرفان های نوظهور در قطب تعمیق باورهای دینی و مقابله با جریان ها و فرق انحرافی به دنبال ادامه و امتداد این نوع پژوهش ها هستیم و نمی خواهیم به این همایش و این نوع مطالعات بسنده کنیم، بلکه اینها را زمینه ای برای تحقیقات آینده می دانیم.
وی افزود: دفتر تبلیغات اسلامی خود را تنها مجموعه عهده دار این کار نمی داند اما متولی این کار شده تا ان شاءالله ظرفیت های عمومی کشور به خدمت بیاید و بتوانیم این بستر ناسالم انحراف فکری و عملی را کم کرده و زمینه هدایت معنوی و دینی را فراهم کنیم.