رحلت آيت‏ اللَّه العظمي "سيدمحسن حكيم" زعيم حوزه علميه نجف اشرف (1349 ش)

حضرت آيت‏اللَّه العظمي سيدمحسن طباطبايي حكيم در سال 1267 ش (1306 ق) در نجف اشرف به دنيا آمد. وي پس از فراگيري مقدمات و سطوح حوزه، در 20 سالگي به درس خارج آيات عظام آخوند خراساني، آقا ضياء عراقي و ميرزاي ناييني وارد شد و به اجتهاد رسيد. آيت‏اللَّه حكيم پس از رحلت آيت‏اللَّه بروجردي به عنوان يكي از مراجع مطرح و برجسته مطرح گرديد و بسياري از مردم عراق و شيعيان مناطق اطراف از ايشان تقليد مي‏كردند. ايشان با تمام جرياناتي كه در جهت مخالفت با اسلام شكل مي‏گرفت به مبارزه بر مي‏خاست و از خود مسامحه‏اي نشان نمي‏داد. فتواي معروف ايشان درباره الحادي بودن كمونيسم، تحول بزرگي در عراق به وجود آورد. همچنين فتواي جهاد عليه اسرائيل و تقويت نيروهاي مبارز ضدرژيم صهيونيستي از ايشان صادر گرديد. ساخت و تأسيس كتابخانه‏ها، مدارس، حسينيه‏ها و مكان‏هاي فرهنگي و تأليف كتبي از قبيل مُستمسِك عروةالوثقي، نهج الفقاهه و شرح تبصره و... از جمله خدمات اين مرجع بزرگ به حوزه نجف و عالم تشيع است. سرانجام اين عالم رباني در حالي كه اهانت‏هاي فراوان و آزارهاي بسياري از رژيم بعث عراق متحمل شده بود، در دوازدهم خرداد 1349 برابر با 27 ربيع‏الاول 1390 ق در 92 سالگي دعوت حق را لبيك گفت و پس از تشييعي با شكوه، در نجف اشرف به خاك سپرده شد.

انتشار نخستين شماره از روزنامه‏ ی (مجلس)(1324 ق)

روزنامه‏ي مجلس، توسط يكي از مشروطه خواهان به نام ميرزا محمدصادق طباطبايى تاسيس شد. او فرزند يكي از رهبران صدر مشروطيت به نام آيت اللَّه سيد محمد طباطبايى بود. شايان ذكر است كه در پي اعلام مشروطيت و آزادي مطبوعات، تعداد روزنامه‏هاي ايران رو به افزايش نهاد وده‏ها روزنامه در شهرهاي مختلف ايران منتشر شد. اما نخستين روزنامه‏ي عهد مشروطه كه بعد از گشايش مجلس شوراي ملي در ايران به چاپ رسيد، روزنامه‏ي مجلس بود كه به درج اخبار و وقايع مجلس شوراي ملي مي‏پرداخت.

تخريب بُقاع متبركه‏ ی ائمه‏ یبقيع(ع) در مدينه‏ي منوره توسط وهابيون سعودی(1344 ق)

با تسلط يافتن وهابيون بر مدينه، قبور ائمه‏ي شيعه و بسياري از بزرگان اسلام توسط اين فرقه‏ي منحرف ويران گرديد. تا آن زمان، بر روي قبور ائمه‏ي شيعه و ساير بزرگان اسلام كه در مدينه مدفون بودند، گنبد و ضريح قرار داشت، اما از اين زمان به بعد وهابيون باتخريب قبور و از بين بردن ضريح و گنبدي كه بر روي تربت ائمه و بزرگان اسلام قرار داشت، مسلمانان را از فيض زيارت بارگاه آن بزرگواران محروم ساختند. از جمله قبوري كه در جريان اين واقعه ويران گرديد، بارگاه و مقبره‏ي امام حسن مجتبي(ع)، امام سجاد(ع)، امام محمد باقر(ع) و امام جعفر صادق(ع) بود. اين حركت وحشيانه‏ي وهابيون، جهان اسلام، به ويژه ايرانيان را شديداً متأثر نمود و در امر سفر حجاج ايراني هم اختلال ايجاد كرد. علاوه بر ويراني قبور ائمه‏ي شيعه، قبر حضرت عبداللَّه و حضرت آمنه پدر و مادر حضرت رسول(ص)، مالك، پيشواي مالكي، عباس عموي پيامبر، اسماعيل از فرزندان امام جعفر صادق(ع) و... نيز به طور كامل ويران گرديد. لازم به ذكر است كه قوت گرفتن فرقه‏ي وهابي در عربستان، از ناگوارترين حوادث تاريخ اسلام در قرن چهاردهم هجري است.

آغاز نبرد "سند" در كنار رود سند بين سپاهيان خوارزمشاه و مغولان(618 ق)

پس از گسترش حمله‏ي مغول به ايران، سلطان جلال الدين خوارزمشاه به مقابله با آنان پرداخت و در چندين جنگ، آن‏هارا شكست داد. جلال الدين كه قصد عزيمت به هند و تدارك نيروي جديد را داشت به طرف آن ديار حركت كرد و درصدد تهيه‏ي كشتي براي عبور از اين رودخانه‏ي خروشان برآمد. ناگهان لشكريان مغول در رسيدند و چون تنها يك كشتي در دست جلال الدين بود، آن را براي مادر و حَرَمِ خود اختصاص داد، ولي آن هم در تلاطم امواج درهم شكست. در اين هنگام، زنان حرم از او خواستند براي اين كه به دست پادشاه مغول گرفتار نشوند، آنان را به قتل برساند و شاه هم دستور داد آن بيچارگان را به سند انداختند و غرق كردند. جلال الدين پس از مدتي نبرد، چون تاب مقاومت در خود نديد با اسب به رود عظيم سند زد و از آن جا گذشت و به هند رسيد.

مرگ "جان ديْويي" روانشناس و فيلسوف معروف امريكايي (1952م)

جان ديويى روان‏شناس، مربي و فيلسوف امريكايى در 20 اكتبر 1859م در وِرمونْتْ امريكا به دنيا آمد و تحصيلات اوليه را در روستاي محل تولدش فرا گرفت. او قبل از بيست سالگي در رشته فلسفه دانشگاه ورمونت فارغ التحصيل شد و پس از اخذ دكتراي فلسفه، در دانشگاه كلمبيا به تدريس پرداخت. ديويى مدتي در چين به سربرد و به مردم آن سرزمين، طريقه تعليم و تربيت جديد آموخت. زماني نيز در تركيه حضور داشت تا گزارشي از وضع تعليم و تربيت را جمع‏آوري كند. جان ديويى فيلسوفي بود كه پشتكار سستي‏ناپذير يك كشاورز را با شوق يك آزادي‏خواه بي‏مبالات در هم آميخته و در راه دگرگون كردن سياست و فرهنگ متاخّر امريكايى، به ويژه آموزش و پرورش نوين، تلاش مي‏نمود. از اين‏روست كه مردم، او را به عنوان بنيان‏گذار آموزش و پرورش مترقي مي‏شناسند. وي اعتقاد داشت كه فلسفه، مشتي انتزاعات نيست كه از ذهنيت محض سرچشمه گرفته باشد بلكه بنياني اجتماعي دارد، بنابراين نيرويى اجتماعي است. فلسفه ديويى به اصالت وسيله موسوم است. در اين فلسفه، وجوه و صورت‏هاي فعاليت‏هاي انساني، وسايلي هستند كه انسان براي حل مسائل نفساني و اجتماعي خود برانگيخته است. چون اين مسائل همواره در تغييرند، وسايلي كه در حل آن‏ها نيز به كار مي‏روند بايد تغيير كنند. ديويى آموزش از راه تجربه و عمل، به مقتضاي احتياجات، محصّل را جانشين روش تعبّدي و توسّل به حافظه مي‏دانست. نوشته‏هاي ديويى مصداق پيروزي معنا بر سبك است. عبارت‏هاي آن پيچيده و تكراري است و جمله‏هايش ناهموار و بيانش خشك و سخت است. ليكن زير اين ظاهر نااميد كننده، نه تنها دريايى از تفكرات بنيادي، بلكه گنجينه‏اي از اعتقادات تند نهفته است. به اعتقاد ديويى، وظيفه فلسفه در آينده اين است كه ذهن انسان‏ها را در مورد تضادها و منازعات زمان خود روشن سازد. هدف اين فلسفه آن است كه تا آن‏جا كه در حيطه امكان انساني است، به وسيله‏اي براي پرداختن به اين تضادها بدل شود. ديويى بر اين عقيده بود كه كمال، هدف غايى نيست بلكه فرايند مستمر كامل شدن، بالغ گرديدن و تهذيب يافتن، هدف زندگي است. از ديويي آثار متعددي برجاي مانده كه طرح يك نظريه انتقادي در اخلاق، مطالعاتي در نظريه منطقي، دموكراسي و تعليم و تربيت، تجربه و طبيعت و در جستجوي يقين از آن جمله است. جان ديويي سرانجام در اول ژوئن 1952م در 93 سالگي درگذشت. (ر.ك: 30 اكتبر)