ارتحال عالم رباني آيت‏اللَّه "محمد كوهستاني بهشهري" (1350 ش)

آيت‏اللَّه محمد كوهستاني بهشهري پس از تحصيل دروس مقدماتي در زادگاه خود، به نجف اشرف عزيمت كرد و در حلقه درس حضرات آيات: ميرزاي ناييني و سيد ابوالحسن اصفهاني جاي گرفت. ايشان پس از اخذ درجه اجتهاد به زادگاه خود، كوهستان، بازگشت و به دور از هياهوي شهر به تدريس و ارشاد مردم پرداخت. آيت‏اللَّه كوهستاني در همان محل كوچك، چندين مدرسه بنا كرد و به تربيت طلاب علوم ديني پرداخت كه شهيد سيد عبدالكريم هاشمي‏نژاد از آن جمله‏اند. اين عالم رباني سرانجام در 20 ارديبهشت 1350 ش برابر با 14 ربيع الاول 1391 ق بر اثر بيماري، دار فاني را وداع گفت و پس از تشييعي با شكوه، در حرم مطهر امام رضا(ع) به خاك سپرده شد.

آزادي منطقه شلمچه توسط رزمندگان اسلام (1361 ش)

رزمندگان اسلام درادامه عمليات ظفرمند بيت المقدس منطقه شلمچه را ازتصرف قواي بعثي آزاد كردند. دراين روز با آزادي شلمچه اراضي آزادشده بدست نيروهاي پرتوان اسلام حدود3060كيلومترمربع محاسبه شد و تعداد هواپيماهاي سرنگون شده دشمن به بيش از26فروند رسيد.

رحلت حجت ‏الاسلام دكتر "سيدجواد مصطفوي" نويسنده و محقق معاصر (1368ش)

حجت ‏الاسلام والمسلمين دكتر سيدجواد مصطفوي، نويسنده، محقق و استاد معاصر ايراني، در سال 1301 ش در خانواده‏اي روحاني و اهل علم در مشهد به دنيا آمد. وي پس از اتمام تحصيلات ابتدايي و متوسطه و اخذ ديپلم، وارد حوزه علميه مشهد شد و از محضر استاداني چون اديب نيشابوري، شيخ هاشم قزويني، شيخ مجتبي قزويني و سيد احمد مدرس يزدي بهره گرفت. دكتر مصطفوي در 29 سالگي به تهران عزيمت نمود و ضمن حضور در درس خارج آيت‏اللَّه سيد احمد خوانساري، به تدريس پرداخت. ايشان همچنين وارد دانشكده معقول و منقول دانشگاه تهران شد و پس از گذراندن دوره ليسانس و فوق ليسانس، موفق به اخذ درجه دكترا در رشته منقول گرديد. اين محقق بزرگوار از سال 1348 تا پايان عمر يكسره به تدريس، تاليف و تحقيق مشغول بود و در طي اين سال‏ها، دانش آموختگان فراواني از محضر درسش استفاده بردند. دكتر سيدجواد مصطفوي، با تحصيل و مطالعه در رشته‏هاي مختلف علوم ديني، تبحري خاص در اين علوم يافت و آثار ارزشمندي به يادگار گذاشت كه رابط نهج‏البلاغه با قرآن، كاشف الالفاظ نهج‏البلاغه و ترجمه و شرح اصول كافي در چهار جلد، از آن جمله‏اند. اين پژوهشگر و مدرس فرزانه و محقق گرانقدر كه پس از پيروزي انقلاب اسلامي، رياست دانشگاه علوم اسلامي مشهد، را برعهده داشت سرانجام در بيستم ارديبهشت 1368 در 67 سالگي جان به جان آفرين تسليم كرد و در همان شهر به خاك سپرده شد.

روز وقف

سنت وقف از مصاديق بارز احسان و خيرخواهي است که انسان در نتيجه تعاليم انبياي الهي آن را از گذشته هاي بسيار دور تاريخ به وجود آورده و در صحنه حيات انساني به صورت پديده اي اجتماعي براي همه نسل ها به وديعت نهاده است . وقف از حسنات موکد ديني و در زمره اعمال صالح باقيه است و از نظر اخلاقي ، بارزترين تجلي روحيه تعاون اجتماعي است . وقف تأسيسي اجتماعي است که از وارستگي و آزادگي و علو طبع واقف خود حکايت مي کند و به عمل خير واقف ، مهر ابديت و جاودانگي مي زند . وقف عملي است باقي و صالح ، و انفاقي است عاري از منت ، و احساني است خالي از اذيت و به دور از تحقير ديگران ، و صدقه اي است دائمي ، مستمر بدون ريا و وامي است بدون اضطراب از بازپرداخت آن و تعديل ثروتي است با رضا و رغبت ، بدون اکراه و اجبار و در طلب رضايت خداوند متعال . وقف از کنز اموال و تکاثر و بروز اختلاف فاحش طبقاتي به نحو موثر جلوگيري مي کند . خدمات وقف در جهان اسلام به ويژه در توسعه علم و دانش و ايجاد و احياي مراکز علمي و آموزشي به قدري واضح و روشن است که بسياري از مورخان و محققان به نقش موقوفات در توسعه علم و دانش اشاره نموده اند . به عنوان نمونه ، نظر دانشمند و مورخ معروف ابن خلدون ذکر مي شود : « نمي دانم خداوند چه عنايتي به شرق داشته ، ولي گمان مي کنم رواج بازار دانش و پيوستگي رشد تعليم در تمام زمينه هاي دانش و ديگر صنايع ضروري در سرزمين شرق ، به سبب فراواني عمران و آباداني و ترقي حضارت ( تمدن و شهرنشيني ) و کمک کردن به طالبان دانش از راه وظايف و مقرري هايي است که از اوقاف براي آنان معين مي شود و در نتيجه با توسعه يافتن اوقاف ، موجبات رفاه طالبان علم فراهم مي آيد . » [ مقدمه ابن خلدون 732 ـ 808 هـ . ق ] وقف به عنوان يک منبع مستمر مالي مراکز علمي بوده است و همواره پشتيباني ، مردمي داشته و اوامر و حکام زمان نقش زيادي در ايجاد آنها نداشته اند و اگر تاريخ موقوفات و صدقات جاريه تا کنون به صورت دقيق بررسي گردد ، معلوم خواهد شد که وقف چه تأثيرات فرهنگي و بهداشتي و تأميني در جامعه اسلامي داشته است و چه عالمان و دانشمندان بزرگي از رهگذر استفاده از منابع موقوفه به مقام هاي بلند علمي نايل آمده اند و همين دانشمندان چه خدماتي در پيشرفت فرهنگ و تمدن بشري انجام داده اند . اصولاً موقوفات با عنايت به استمرار درآمد و بهره آنها ، از بهترين و بيشترين منابع مالي براي تعليم و تعلم در جامعه اسلامي بوده است و استمرار و پايداري تعليم در اسلام طي قرون طولاني و همچنين نظم و ترتيب فعاليت هاي علمي در مراکز آموزشي به اين منبع مالي بستگي تام و تمام داشته است . از رهگذر موقوفات ثمرات فرهنگي و بهداشتي و حتي معيشتي بسيار زيادي در جوامع اسلامي نصيب جامعه گرديده است . مسلماً يکي از عوامل مهم رشد و شکوفايي تمدن اسلامي و نظام يافتن امر پژوهش و طلب دانش و حمايت از دانشمندان مراکز علمي : درالعلم ، دارالخزانه و بيت الحکمه بوده است که به وسيله موسسات بزرگ موقوفه اي که توسط واقفان خيرانديش به وجود آمده اند ، ايجاد شده تا نياز پژوهشگران مسلمان را برآورده ساخته که بتوانند فارغ از انديشه تأمين معاش به تحقيق و پژوهش و نگارش و ترجمه کتاب هاي قرون و اعصار پيش از خود پرداخته ، با سفر به دورترين نقاط عالم در طلب علم به ديدار علما و فرزانگان ديگر اقطار عالم نيز نايل آيند . مدارس ، کتابخانه ها ، دارالشفاها و حتي رصدخانه هاي بسياري را در دنياي اسلام مي توان برشمرد که کليه هزينه هاي ساختمان و اداره آنها از منابع موقوفه تأمين شود و در حقيقت وقف پشتوانه پايان ناپذيري بوده است که در هر شرايطي توانسته بدون نياز به کمک حکام و دولت ها اين گونه مراکز علمي را پابرجا نگاه داشته و امر تعليم و تعلم را آسان نمايد . البته خدمات وقف و آثار و برکات آن ، فقط در حوزه علم و دانش خلاصه نمي شود . نقش وقف در توسعه عدالت اجتماعي و نشر و ترويج شعائر اسلامي و حتي گسترش مدنيت غير قابل انکار است . به شهادت تاريخ ، آنچه شالوده بسياري از تمدن هاي بشري و به ويژه تمدن هاي فرهنگي گرديده ، مجموعه اقدامات ، اصولي است که از نظر معاني و مفاهيم ، تداعي کننده وقف مي باشد : ايثار ، گذشت ، انفاق و همدلي همه از اصولي هستند که در برهه اي از تاريخ ، موجبات پيروزي برخي از حکومت ها و دولت ها را در مقابل برخي از امپراطوري ها و حکومت هاي ديگر فراهم نموده اند ؛ همانند شکست حکومت ايران و روم در مقابل دولت و حکومت نوپاي اسلام که با بهره گيري از اين اصول و مفاهيم توانست در مدت کوتاهي بر دنياي زور و زر آن زمان پيروز شود . « نقل مي کنند روزي که سپاه اسلام به دروازه هاي مکه نزديک شد ، عده اي نزد ابوسفيان آمدند و گزارش دادند : تمام درب ها و دروازه ها را به روي محمد (ص) و سپاهش بسته ايم . ابوسفيان پاسخ داد : محمد (ص) از درها وارد نمي شود ، بلکه از دل ها وارد مي شود . » اين اصول و ارزش ها ، از قرن دوم هجري موجب يکه تازي و طلايه داري مسلمين در علوم و فرهنگ جهاني شده ؛ به اين جهت بر همه عالمان ديني ، هنرمندان ، نويسندگان ، محققان و پژوهشگران است که با تعهد و دلسوزي آگاهانه در ترويج و گسترش اين مفاهيم و ارزش ها تلاش و کوشش نموده ، و مکتب اسلام و قوانين حيات بخش آن را از که از چهارده قرن گذشته با ارائه الگوها و ارزش هاي مبتني بر فلسفه حيات بخش خود توانست به برتري خود تحقق بخشد به نسل جديد معرفي نمايند ؛ اسلامي که نه از طريق زور و حکومت داري و استبداد ، بلکه با ايجاد بهترين و پوياترين سيستم عدالت اجتماعي به وسيله خود مسلمانان و عدم تکيه بر بيت المال و خزانه دولت ، توانست بزرگ ترين مراکز علمي ، آموزشي ، بهداشتي ، درماني و اجتماعي را از طريق وقف و انفاق ايجاد نموده و سايه سياه و شوم برتري و استيلاي حکومت هاي غير اسلامي را بر مسلمانان در ده ها قرن کنار زده و مسلمين را آقا و سرور ساکنان ارض نمايد . امروزه با توجه به رشد جمعيت ، کميابي منابع و گسترش رقابت در کليه عرصه هاي اجتماعي و بازارهاي جهاني ، استفاده بهينه و کارآمد از منابع موجود وقفي و همچنين ايجاد منابع جديد با ظهور موقوفات جديد از اهميت به سزايي برخوردار است و اين امکان پذير نيست ، مگر وقف را شناخت و به ديگران نيز معرفي نمود . بديهي است اقدامات و تلاش هاي سازنده سازمان اوقاف و امور خيريه در اين مهم ، موثر واقع گرديده است ؛ هر چند هنوز بخش عظيمي از کار باقي مانده و بايد جامعه بيش از پيش به اين نکته واقف گردد که اين سنت شريف ، يعني وقف و ايقاف که از يادگارهاي ماندگار و ارزشمند پيامبر عظيم الشأن اسلام است ، توانسته ضمن رفع بسياري از نيازهاي جامعه ، امکانات لازم را جهت بروز خلاقيت ها و تربيت نوابغ فراهم نمايد و وسيله اي است که انسان پس از مرگ نيز مي تواند در امور خير و عام المنفعه شريک و سهيم باشد . جامعه بايد بداند وقف اهرم هاي متعددي دارد که مي تواند موجبات رفاه و آسايش و اعتلاي آن را به ارمغان آورد ؛ زيرا وقف مشارکت آور است و مشارکت در امور اجتماعي به معني قبول تعهد و مسئوليت است ؛ لذا مردم هر جامعه ناگزير از پذيرش آن هستند ؛ اين تعهد و مسئوليت مي تواند در شکل کار و فعاليت معين و نامحدودي ظهور نمايد که يا جنبه اخلاقي و اجتماعي دارد و يا فرم اقتصادي و حقوقي به خود گرفته باشد . آيا گسترش مشارکت هاي اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي که ضامن توسعه هر جامعه است ، جز در سايه وقف وانفاق صورت مي پذيرد ؟ آيا وقف ، مانع از انباشت پول و سرمايه در جوامع نمي گردد و ضمن ايجاد خير و صلاح آن جامعه موجبات استفاده معنوي واقفان حتي پس از مرگ آنان نمي شود ؟ و آيا ... ؟ آري ، اقدامات بي شماري لازم است تا جامعه و متمکنان به اين وادي سوق پيدا نمايند و اين امکان پذير نيست ، مگر با آگاه نمودن آنان و اين نيز محقق نمي شود ؛ مگر رسانه هاي جمعي به وظيفه خود در اين رابطه عمل نمايند . يک اصل مهم در اين زمينه آن است که زمامداران جامعه و به تبع آن حاکمان رسانه اي به درک و تشخيص مخاطبان خود عقيده داشته و احترام بگذارند . اصطلاحات : موقوفه : به مالي که وقف مي شود گويند . واقف : به کسي که مال و دارايي خود را وقف مي کند گويند . موقوف عليه : به شخص يا مصرفي که مال براي آن وقف شده گفته مي شود . انواع وقف : وقف عام : حبس دارائي بر امور عام المنفعه . مانند : مساجد ، مدرسه ، بيمارستان و ... وقف خاص : حبس مال و دارائي بر افراد خاص . مانند : وقف بر اولاد و احفاد . انواع وقف به اعتبار نوع موقوفه : الف : وقف اموال غير منقول مانند خانه ، زمين و باغ . ب : وقف اموال منقول قابل دوام مانند ظروف طلائي که امکان استفاده از آن به صورت زينت وجود دارد . وقف به اعتبار نيت واقف به دو بخش تقسيم مي شود : الف ـ وقف انتفاع : اگر قصد واقف از وقف ، تحصيل درآمد مادي نباشد . مانند : احداث مسجدي در زمين ملکي خود و يا زمين موات و امثال اينها . ب ـ وقف منفعت : اگر قصد واقف از وقف ، تحصيل درآمد باشد تا در مصرف معلومي هزينه شود . مانند : وقف چند مغازه براي حفظ و اداره مسجد يا مدرسه يا هزينه در دارالايتام . وقف از نظر مديريت : موقوفاتي که داراي متولي هستند ، غير متصرفي ناميده مي شوند . موقوفاتي که سازمان اوقاف توليت آنها را عهده دار است ، متصرفي ناميده مي شوند . صيغه وقف : لفظي است که اراده انشائي واقف ، داير بر وقف مال خود در قالب آن ابراز و اعلام مي شود . اعم از بيان صريح لفظ مانند اين که بگويد : « وقف کردم اين مال را براي فلان جهت » يا مفهوم وقف بطور ضمني بيان گردد ، مثل اينکه بگويد : « حبس دائم کردم مال خود را براي فلان جهت ».

آغاز جنگ "قادسيه" ميان سپاه اسلام و ايران(14 ق)

در ادامه‏ي جنگ‏هاي صدر اسلام، خليفه‏ي دوم، سعد بن ابي وقاص را مأمور فتح ايران كرد و از جانب يزدگرد سوم پادشاه ساسانيان، رستم پسر فرخ زاد به فرماندهي قواي ايران تعيين شد. پس از مذاكرات اوليه و پيشنهاد قبول جزيه يا اسلام آوردن، سپاه ايران جنگ را برگزيد و اسلام را نپذيرفت. سرانجام جنگ بين دو طرف در ناحيه‏ي قادسيه در عراق درگرفت و پس از چندين شبانه روز، سستي بر سپاه ايران چيره گشت و نيروهاي ساساني شكست خوردند. فتح قادسيه و رسيدن اعراب به ساحل غربي دجله مقابل ايوان مداين، سقوط پايتخت و انقراض دولت با عظمت ساساني را قطعي نمود.

ارتحال عالم فرزانه "شيخ محمدرضا مظفر" انديشمند بزرگ و اصلاح‏گر مسلمان(1383 ق)

آيت اللَّه شيخ محمدرضا مظفر در شعبان 1322 ق در نجف زاده شد. پس از فراگيري مقدمات و سطوح، در حلقه‏ي درس ميرزاي ناييني، آقاضياء عراقي، سيدعلي قاضي طباطبايى و... حاضر گشت و پس از سالياني به اجتهاد دست يافت. برنامه‏ها و فعاليت‏هاي اصلاحي آيت اللَّه مظفر، نام او را در زمره‏ي يكي از احياگران عصر حاضر در تاريخ كهن حوزه‏ي نجف جاودان ساخت. تأسيس جمعيت مُنَتدي النَّشر، دانشكده‏ي مُنتَدي، مدارس مُنتَدي و تدوين كتاب‏هاي درسي از جمله‏ي اين فعاليت‏ها مي‏باشد. هم‏چنين آيت‏اللَّه مظفر، استادي متبحر و نويسنده‏اي توانا بود كه ده‏ها اثر علمي از خود به يادگار گذاشته است. اين عالم بزرگوار سرانجام پس از 62 سال زندگي پر بركت دعوت حق را لبيك گفت و در مقبره‏ي خانوادگي واقع در جاده‏ي كوفه به خاك سپرده شد.

تولد "اِمِريكو وسپوس" مكتشف و دريانورد معروف ايتاليايي (1451م)

اِمِريكو وسپوس دريانورد معروف ايتاليايى در نهم مه 1451م در شهر فلورانس ايتاليا به دنيا آمد. وي به سبب علاقه بسيار به دريانوردي از جواني به شغل ملواني روي آورد و به درجه ناخدايى رسيد. وسپوس در سفر دوم كريستفْ كلمب، مكتشف بزرگ هم‏وطنش حضور داشت و نقاطي از امريكا را كشف كرد. عقيده كاشفان اوليه امريكا اين بود كه اين سرزمين در ادامه شرق آسيا واقع است ولي وسپوس در سفرهاي بعدي خود به اين واقعيت دست يافت كه سرزمين مكشوفه جديد، ارتباطي با خاك آسيا ندارد. وي هم‏چنين مصبّ و محل ريزش آب رودخانه آمازون به اقيانوس اطلس را كشف نمود. وسپوس چهار بار به سرزمين ناشناخته‏اي كه تا آن زمان نامي نداشت و بعدها با الهام از نام او، امريكا خوانده شد، سفر كرد. از اين رو عده‏اي وسپوس را كاشف واقعي امريكا مي‏دانند. وي سرانجام در 20 ژوئيه 1512م در 61 سالگي درگذشت. شرح سفرهاي امريكو وسپوس توسط مولر، جغرافي دان آلماني در 1507 منتشر شد. وي در كتابش پيشنهاد كرده بود كه قاره جديد را به نام امريكو وسپوس، امريكا بنامند.

اتمام بناي ساختمان تاريخي "تاج محل" در كشور هند (1653م)

تاج محل، نام آرامگاه ارجمند بانو، ملقب به ممتاز محل، ملكه ايرانيِ شاهْ جهان، پادشاه هند است. شاه جهان كه پنجمين شاه مغولي بابري هند به شمار مي‏رفت، مدت 30 سال حكومت هند را در اختيار داشت. ارجمند بانو بعد از 20 سال زندگي به عنوان همسر پادشاه، سرانجام در 7 ژوئن 1631 درگذشت. بناي تاج محل پس از فوت همسر شاه جهان، پادشاه مغول هند در ايالت آگراي اين كشور آغاز شد. نماي بيروني تاج محل با نقش‏هاي رنگي مزيّن شده است و كتيبه‏هايى نيز به خط عربي دارد كه آيات قرآني بر آن‏ها نقش بسته است. در اين بنا هم‏چنين دو ضريح يكپارچه از مرمر سفيد قرار دارد كه اجساد ملكه نور جهان و شاه جهان در زير آن دفن شده است. براي احداث بناي تاج محل، شورايى از بهترين معماران تشكيل و سرانجام طرح استاد عيسي اصفهاني از معماران برجسته ايراني انتخاب شد و او در اين مكان يكي از زيباترين ساختمان‏هاي جهان و از عالي‏ترين نمونه‏هاي معماري اسلامي هند را بنا كرد. اين بنا كه ساخت آن حدود 20 سال به طول انجاميد، سرانجام در 9 ماه مه 1653 خاتمه يافت. ساختمان تاج محل، امروزه محلي براي بازديد جهان گردان به شمار مي‏آيد.