رحلت فقيه پرهيزگار و عالم جليل آيت اللَّه "شيخ علي مرندي" (1330 ش)
آيتاللَّه شيخ علي مرندي در سال 1287 ش (1326 ق) در شهرستان مرند به دنيا آمد و مقدمات علوم را در همان شهر به پايان برد. وي در سال 1314 براي فراگيري سطوح بالاي علمي راهي نجف اشرف گرديد و در محضر استوانههاي علمي زمان همچون: شيخ الشريعه اصفهاني، آخوند ملامحمدكاظم خراساني و سيدمحمد كاظم يزدي به درجه رفيع اجتهاد دست يافت. آيتاللَّه مرندي پس از سالياني حضور در نجف، خود، يكي از مردان علمي و فقهي آن حوزه گرديد و جمعي از فضلا و فرهيختگان در حلقه درس او حاضر ميشدند. او فردي پرهيزگار، عابد، متين، خوشاخلاق، متواضع، خوش قلب و پاك نفس بود و به مظاهر فريبنده زندگي دلبستگي نداشت. آيتاللَّه مرندي در طول حيات پربار علمي خويش آثار متعدد با ارزشي تاليف كرد كه شرح تبصرة المتعلمين علامه حلي در يازده جلد، هداية المؤمنين، حاشيه بر مكاسب و تقريرات درس شيخ الشريعه اصفهاني از آن جملهاند. اين فقيه جليل در مرند از شأن و اعتبار و احترام فوقالعادهاي برخوردار بود و برخي از مردم خطه آذربايجان در مسائل علمي به ايشان مراجعه مينمودند. آيتاللَّه مرندي سرانجام در اوايل فروردين 1339 ش برابر با 14 جماديالثاني 1379 ق در 53 سالگي جان به جان آفرين تسليم كرد و در قبرستان واديالسلام نجف اشرف به خاك سپرده شد.
حضرت آیت الله خمینی به مناسبت اربعین شهیدان تبریز پیام فرستادند. (1357ش)
در این پیام متذکر شدند: • با فرا رسیدن اربعین مقتولین مظلوم تبریز، غم های ملت غیرتمند تجدید می شود، ملت مظلوم ایران باید در هر چند صباحی پرچم های سیاه افراشته کند و در سوک نشیند. • ما از این جنایات پی در پی و کشتار وحشیانه ناراحت و در عین حال امیدواریم. • شما ای ملت بزرگ ایران از این تلاش مذبوحانه دستگاه جبار و از این قتل و جرم قم و تبریز نهراسید و نمی هراسید که خود این جنایت نشانه وحشتزدگی شاه و از دست دادن اعتدال اعصاب اوست. • قیام تبریز چون نهضت همه ایران اسلامی است. برای دفاع از حق و از احکام اسلام است.
درگذشت آیت‌الله ملکوتی ، مرجع عالیقدر شیعیان و امام جمعه سابق تبریز (1393ش)
حضرت آیت الله میرزا مسلم ملکوتی سرابی از مراجع تقلید شیعه بود. وی در سال 1302 هجری شمسی در حومه سراب و در خانواده‌ای مذهبی و خوشنام به دنیا آمد. از پنج سالگی به آموختن و روخوانی و حفظ قرآن کریم پرداخت. پدرش او را در شش سالگی به شهر سراب برد تا در نزد علمای آن زمان مشغول تحصیل شود. وی علوم مقدمات حوزوی را در نزد علمای شهر همچون آقایان میرزا رضاقلی، میرزا یعقوب، میرزا غلامعلی اصغری و میرزا حسین محدثی فرا گرفت و سپس در هفده سالگی برای ادامه تحصیل به شهر تبریز مهاجرت کرد و در مدرسه طالبیه مشغول تحصیل شد. پس از فراگرفتن دروس کتاب‌های لمعه، رسائل مکاسب و کفایه در سال 1321 برای ادامه تحصیل به شهر قم رفت. استقرار در حوزه علمیه قم با آن کیفیت آموزشی و تربیتی بالا نهایت آرزوی او بود چون می‌توانست با حضور در کلاس‌های درس اساتید و علمای مشهور آن زمان همچون امام خمینی(ره) از دانش و علوم فقهی مستفیض شود. آیت الله ملکوتی پس از سال‌ها تحصیل و تدریس در حوزه علمیه قم برای تکمیل اندوخته‌های علمی و کسب معارف بیشتر از استادان حوزه علمیه نجف اشرف عازم این شهر شد و پس از ورود در درس‌های خارج فقه و اصول علمای طراز اول حوزه علمیه نجف اشرف از این استادان بهره برد و به درجه اجتهاد رسید. حضرت آیت الله در سال 1347 به شهر مقدس قم بازگشت و در حوزه علمیه به تدریس دروس فقه و اصول پرداخت. وی در مبارزات علیه رژیم پهلوی در کنار رهبر نهضت اسلامی حضرت امام خمینی (ره) نقش برجسته‌ای را ایفا نمود که امضاء بیانیه های صادره علیه رژیم شاهنشاهی موید این مطلب است. آیت‌الله ملکوتی پس از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی رهبر انقلاب اسلامی به امامت جمعه تبریز و نماینده امام در آذربایجان منصوب شد. وی گرچه از بنیانگذاران جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و عضو این نهاد به شمار می رفت اما در جایگاه امامت جمعه و نماینده ولی فقیه در آذربایجان فراجناحی عمل نموده و همه گروه های چپ و راست و جناح های دیگر را زیر بال خود گرفت و حتی در آن سوی مرزها به خصوص جمهوری آذربایجان هم محبوبیت یافت به‌طوری که بسیاری از مسلمانان جمهوری آذربایجان مقلد ایشان هستند. شورآفرینی و کمک‌های معنوی و مادی حضرت آیت الله در زمان دفاع مقدس به رزمندگان اسلام و مناطق جنگی فراموش نشدنی است. وی در طول عمر بابرکت خود هزاران نفر طلاب علوم دینی را تربیت و به جامعه اسلامی تحویل داده اند که منشاء خیر و برکات فراوانی برای مسلمانان هستند و با تالیف ده ها کتاب و رساله قدم مهمی در اشاعه و نشر فرهنگ و تعالیم اسلامی برداشته اند. یکی از این تالیفات کتاب ارزشمند شرح مبسوط بر کفایه الاصول است که مورد استفاده و تدریس در حوزه‌های علمیه است. حضرت آیت الله میرزا مسلم ملکوتی سرابی در سال 1374 بنا به درخواست حضرات آیات لنکرانی و مشکینی و با موافقت رهبر جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت الله خامنه ای از تبریز به قم مراجعت نموده و در حوزه علمیه به تدریس علوم حوزوی پرداخت. آیت‌الله‌العظمی ملکوتی که مدتی بود به علت بیماری ریوی در بیمارستان مسیح دانشوری تهران بستری شده بود، روز 4 اردیبهشت دار فانی را وداع گفت.
حركت حضرت امام حسين(ع) و خاندان پيامبر از مدينه به مكه(60 ق)
پس از مرگ معاويةبن ابوسفيان اولين خليفه و مؤسس سلسلهي ستم پيشهي بنياُميّه در 15 رجب سال 60 قمري، يزيد بن معاويه به حكومت رسيد و بلافاصله به والي مدينه نامه نوشت تا از امام حسين(ع) و چند نفر ديگر از بزرگان مدينه براي او بيعت بگيرد. ولي امام حسين(ع) از بيعت با يزيد امتناع كرد و در جواب درخواست كنندگان گفت: فردي مثل من با مثل يزيدِ فاسقِ فاجر بيعت نميكند. ولي والي مدينه در اين امر، اصرار و تأكيد نمود. امام حسين(ع) به ناچار از مدينه به سوي مكه حركت كرد تا اين كه با قيام خويش، حكومت فاسد يزيد بن معاويه را رسوا سازد. نهايت اين سفر، وقوع حادثهي خونبار و جاودانهي عاشورا در كربلا بود.
حلت علامهي بزرگ "سيد محمدكاظم يزدي" عالم جليل و استاد كم نظير شيعه(1337 ق)