رحلت عالم رباني آيت ‏اللَّه "ميرسيد محمد مدرس نجف آبادي" (1318ش)

آيت‏اللَّه ميرسيدمحمد بن سيد محمد حسين مدرس نجف‏آبادي در حدود سال 1256ش (1294ق) در نجف‏آباد به دنيا آمد و مقدمات علوم را در زادگاه خود فرا خواند. وي سپس براي ادامه تحصيلات خود راهي نجف اشرف گرديد و در حلقه درس حضرات آيات: علامه سيدمحمدكاظم يزدي، آخوند ملامحمدكاظم خراساني، شيخ الشريعه اصفهاني، سيداسماعيل صدر و حاج آقا رضا همداني جاي گرفت. وي پس از چند سال اقامت در نجف و طي مدارج عالي علمي، به اصفهان برگشت و تا آخر عمر به مدت بيش از سي سال به تدريس و افتاء و اقامه جماعت پرداخت. حوزه درس ايشان مجمع فضلا و دانشمندان بود. و جمعي از علماي بزرگ معاصر اصفهان از شاگردان معظمٌ له بودند. همچنين حاشيه بر كفايةُالاصول در 2 جلد از جمله آثار ايشان است. ميرسيدمحمد مدرس نجف آبادي سرانجام در نيمه دي ماه 1318ش برابر با 25 ذي‏قعده 1358ق در 62 سالگي به ديار باقي شتافت و در قبرستان تخت‏فولاد اصفهان به خاك سپرده شد.

عمليات هويزه به فرماندهي ارتش (1359ش)

در حالي كه بيش از سه ماه از تجاوز ارتش عراق به ميهن اسلامي ايران مي‏گذشت، دشمن با خوي تجاوزگري و توحش، فجايعي در مناطق اشغالي مرتكب گرديد كه روي ستمگران تاريخ را سفيد كرده است. در پاسخ به اين همه جنايت و ددمنشي دشمن، عملياتي به صورت كلاسيك طرح‏ريزي شد. در اين عمليات، تعدادي از رزمندگان شهادت‏طلب با اصرار زياد، خود را در صف نيروهاي عمل‏كننده قرار داده و با هماهنگي با زره‏پوشان ارتش جمهوري اسلامي ايران، عمليات را آغاز كردند. دشمن پس از پيروزي در عمليات قبلي در دزفول، هرگز تصور نمي‏كرد كه ايران بتواند حمله‏اي ديگر را تدارك ببيند. در ساعات اوليه اين حمله، در ميان ناباوري نيروهاي خودي و دشمن، تمامي خاكريزهاي مقدم دشمن تسخير شد و قواي اسلام به سمت جلو پيشروي كردند. سرانجام اين عمليات نيز، علي رغم پيروزي‏ها و پيشروي‏هاي اوليه، به علت عدم پشتيباني و كمبود مهمات و نيز آمادگي دشمن، به نتايج مطلوب نرسيد و دشمن در شانزدهم آذرماه تمامي شهر هويزه را به اشغال خود درآورد. اين شهر قهرمان، سرانجام در جريان عمليات بزرگ بيت‏المقدس و آزادسازي خرمشهر، از دست دژخيمان رژيم عفلقي آزاد شد و از لوث و جور دشمن پاك گرديد.

تولد "صدرالدين شيرازي" متفكر بزرگ ‏اسلامي معروف به ملاصدرا(980ق)

صدرالدين شيرازي مشهور به ملاصدرا و صدرالمتألهين در نهم جمادي الاول سال 980 ق در شيراز به دنيا آمد. سنگ بناي علمي و اخلاقي ملاصدرا در محضر درس شيخ بهايى بنا نهاده شد و سپس در جرگه‏ي درس حكيمِ الهي، ميرداماد، كسب فيض كرد. وي پس از رسيدن به مقام والاي علمي، بر مسندتدريس تكيه زد و به تدوين حكمت متعاليه پرداخت. ملاصدرا با تركيب فلسفه‏ي مشّاء و اشراق، حكمت متعاليه را بنيان نهاد و تاثيري شگرف بر فلسفه‏ي اسلامي گذاشت به طوري كه اين تاثير، بسيار وسيع و غيرقابل انكار است. صدرالمتألهين به عنوان بزرگ‏ترين فيلسوف اسلامي در حالي كه در يك دست، قلمِ تفسير سوره‏ي بقره و در دست ديگرش برگه‏هاي شرح كتاب الحُجّه‏ي اصول كافي بود، در سال 1050 ق در 70 سالگي در بصره دار فاني را وداع گفت و در همان شهر مدفون گشت.

آغاز مبارزات زیدیه

در آوریل سال‌737 میلادی (و به نوشته برخی از مورخان؛ 12‌آوریل آن سال) زید ابن علی ابن حسین در کوفه پرچم مبارزه با خلافت امویان را برافراشت. مبارزات زید که پیروان او به شیعه زیدیه معروفند 2سال طول کشید و در سال‌739 میلادی به دست یوسف‌ابن‌عمر‌ثقفی از امرای امویان به شهادت رسید. در پی این رویداد، جمعی از پیروان غیرایرانی زید به یمن نقل مکان کردند و این سرزمین از آن پس پایگاه شیعه زیدیه شده است.

آغاز جنگ ‏هاي 24 ساله بين امپراتوري ايران و روم (603م)

در زمان سلطنت خسرو پرويز پادشاه ساساني بر امپراتوري ايران، موريكيوس نيز بر امپراتوري روم حكومت مي‏كرد و بين دو امپراتوري، روابط دوستانه‏اي برقرار بود. در اين ميان، يكي از سرداران امپراتور روم به نام فوكاس عليه پادشاه روم شورش كرد و پس از كشتن او، خود را امپراتور روم خواند. خسروپرويز كه از اين پيشامد ناراضي بود، به بهانه خونخواهي امپراتور مقتول و در حقيقتْ براي تصرف سرزمين‏هاي بيشتر، در پنجم ژانويه سال 603م، جنگ عليه روم را آغاز كرد. سپاهيان خسرو پرويز در اين جنگ ضمن تصرف مناطقي از قبيل اُدِسا و ارمنستانْ به محاصره شهر قُسطَنْطَنيّه پايتخت روم شرقي يا بيزانس پرداختند. پيشرفت‏هاي سپاه ساساني، بي‏كفايتي فوكاس را بيش از پيش نمايان مي‏كرد تا اين‏كه جمعي از شورشيانِ رومي، وي را به قتل رساندند و هراكْليوس به جاي وي قدرت را در دست گرفت. هراكليوس در ابتدا پيشنهاد صلح داد اما با امتناع خسرو از اين امر، جنگ بين دو كشور باز هم ادامه يافت. از سال 627م حملات تعرّضي روميان آغاز شد كه در جريان آن، مناطق متعددي را به تصرف خود درآوردند. در اين ميان، خسرو پرويز كه از هرگونه وسيله و امكان براي ادامه جنگ و مقابله با نيروهاي بيزانس درمانده بود، جنگ را ادامه داد. اين امر باعث شد تا توده مردم و جنگجويان خسته، دست به شورش زده و خسروپرويز را از قدرت خلع و محبوس كنند. با خلع خسرو پرويز، جنگ‏هاي ايران و روم پس از بيست و چهار سال در سيزدهم سپتامبر سال 627م پايان يافت و دوران اقتدار آخرين امپراتوري بزرگ ايران باستان يعني سلسله ساسانيان رو به افول نهاد. از اين پس عصر اغتشاش و هرج و مرج آغاز گرديد به طوري كه در مدت چهار سال پس از مرگ خسروپرويز، حدود ده نفر از اين سلسله به پادشاهي رسيدند.

چاپ نخستين اسكناس اروپا در سوئد (1691م)

واژه اسكناس در اصل از زبان لاتين گرفته شده است. شكل اوليه آن، اسيگنو به معناي حواله امضا مي‏باشد. مبدا پيدايش اسكناس را كشور چين مي‏دانند. البته شكل اسكناس در روزگاران قديم با آن‏چه امروز مي‏شناسيم تفاوت اساسي بسياري داشته است. شكل و طرح و اندازه آن بسيار ساده و ابتدايى بوده است. پژوهش‏هاي تاريخي نشان مي‏دهد كه ساير كشورهاي جهان در انتشار اسكناس از چيني‏ها تأسّي نموده و اسكناس را جانشين پول‏هاي مسكوك نموده‏اند. از اين‏رو در پنجم ژانويه 1691 م اولين اسكناس اروپا توسط مردي به نام يوهان پالِمتروك براي بانك استكهلم در سوئد چاپ شده و به معرض انتشار گذاشته شد. تا قبل از اينكه اسكناس در سوئد و سپس در سراسر اروپا چاپ و منتشر شود، مبادلات نقدي به وسيله سكه‏هاي چهارگوش و بزرگ انجام مي‏شد. در حال حاضر پول كاغذي يا اسكناس در عرصه مبادلات بين‏المللي و اقتصاد جهاني و سيستم پولي دنيا نقش اساسي ايفا مي‏كند و به اعتبار مؤسسه انتشار دهنده كه اغلب دولت يا بانك مركزي يك كشور مي‏باشد، گردش مي‏كند و به همين جهت داراي ماهيت اعتباري است .

درگذشت "ژان شاردن" خاورشناس، جهانگرد و فيلسوف فرانسوي (1713م)

شواليه ژان شاردن، سياح و خاورشناس فرانسوي، در 26 نوامبر 1643م به دنيا آمد و پس از طي تحصيلات مقدماتي، مدتي به جواهر فروشي پرداخت. وي در 21 سالگي عازم هندوستان شد. او زبان فارسي و تركي را فرا گرفت و پس از چندي به عنوان بازرگان سلطنتي، مقرّب دربار صفويه شد. شاردن در مدت حضور در ايران كه چندين سال به طول انجاميد، مطالعات و مشاهدات خود را به قلم آورد. او با تحقيقات دقيق و تتبعات علمي مخصوص خود، ايران و ايرانيان را براي اولين بار چنان‏كه شايد و بايد به جهانيان معرفي كرد و با ارائه شيوه نوين انتقادي و تاريخي خود، دانش ايران‏شناسي را در غرب بنيان نهاد. سفرنامه شاردن در ده جلد به تعريف و توصيف امپراتوري ايران، قواي مسلح، آداب و عادات مردم، علوم و صنايع، مذهب، اوضاع مدني، سياسي و نظامي و كتاب‏هاي معتبر ايرانيان و... اختصاص يافته است. از ديگر نكات مثبت اين اثر، بررسي ادبيات و زبان فارسي و نيز امثال و حكم ايرانيان است. وي اولين كسي بود كه كتابي در شرح ابنيه تخت جمشيد انتشار داد. شاردن در توصيف نبوغ ايرانيان تصريح مي‏نمايد كه استعداد و نبوغ ايرانيان بيش از هر رشته و فني، در علوم مصروف گرديده و ايرانيان در قسمت علم كاملاً كامياب شده‏اند. شاهد مثال وي نكاتي است كه درباره ادبيات، رياضيات، نجوم، هنر، صنايع ظريفه، تاريخ، جغرافيا و ساير علوم آورده است. شاردن با توجه به آشنايى به زبان عربي تصريح مي‏نمايد كه اهالي مشرق زمين، عربي را غني‏ترين و عالي‏ترين زبان و غيرقابل قياس مي‏دانند و شاردن خود، اين ادعا را تاييد مي‏نمايد. كتاب‏هاي شاردن به تنهايى يك دوره جغرافياي تاريخي و يك مجموعه فرهنگي بي‏نظير به شمار مي‏آيد. هم‏چنين ادوارد براون مستشرق معروف انگليسي، شاردن را معتبرترين مورخ عهد صفوي دانسته است. سياحت نامه او را از پاره‏اي جهات با شاهنامه فردوسي مقايسه مي‏نمايند كه در آن از دلاوري‏هاي پهلوانان ايران داد سخن رفته است. شاردن علاوه بر جهانگردي و خاورشناسي، يكي از مشاهير فلاسفه در عهد جديد نيز به شمار مي‏رود و مورخين مشهور قرن هجدهم، در تدوين نظريات تاريخي و تهيه آثار علمي خود از عقايد فلسفي و اجتماعي شاردن مايه گرفته‏اند. شواليه ژان شاردن سرانجام در پنجم ژانويه 1713م در هفتاد سالگي درگذشت.