جام جم آنلاين: ايران با پيوستن به كنوانسيون تنوع زيستي در مرداد ماه سال 1376 رسما ملزم به رعايت اصول ايمني زيستي شد. مطابق بند 8 اين كنوانسيون، ايران خود را متعهد به ايجاد و ابقاي وسايل لازم براي نظارت، مديريت و كنترل خطرات احتمالي ناشي از استفاده يا رهاسازي سازوارههاي دستورزي شده ژنتيكي زنده حاصل از فناوري زيستي مدرن با در نظر گرفتن سلامتي انسان و محيط زيست دانست.
پس از پيوستن كشور ما به اين كنوانسيون نخستين بحث و بررسيها درخصوص ايمني زيستي در كشور به راه افتاد و با امضاي پروتكل ايمني زيستي كارتاهنا در سال 1380 وارد فاز جديتر شد.
اما با پيشرفت محصولات تراريخته در جهان و به زير كشت كانولا، سويا، ذرت و... رفتن ميلياردها هكتار زمين و عرضه محصولات به بازارهاي مناطق مختلف جهان، زمزمه مخالفت و انتقاد نسبت به اين محصولات بالا گرفت و به تبع آن در كشور ما هم از همان سالها كارشناسان و مسوولان وقت در مقابل طرفداران مهندسي ژنتيك و محصولات حاصل از آن ايستادند و تاكيد كردند كه برخلاف ادعاها سطح زير كشت محصولات تراريخته در كشورهاي پيشرفته جهان از جمله در اروپا خيلي كم است. در ضمن عمده محصولاتي كه كاشته ميشود پنبه است نه محصولات غذايي.
همچنين اين گروه كه در گذشته تعداد بيشتري را شامل ميشدند و رفته رفته از تعداد آنها كاسته شده است معتقدند هنوز بسياري از وعدههاي اوليه در اين حوزه تحقق نيافته است و بسياري از كشورها به خاطر نگراني در مورد خطرهاي بالقوه اين نوع محصولات براي سلامت انسان و محيط زيست استفاده از آنها را ممنوع كردهاند؛ چراكه محصولات تراريخته به انتظارات اغراقآميز اوليه خود نرسيدهاند و در واقع در برابر هر قدم به جلو يك قدم به عقب برداشتهاند.
آنها در ادامه تاكيد ميكنند در شرايطي كه ايران سرزميني است كه اكنون 1728 گونه اندميك (انحصاري) دارد كشت گونههاي تراريخته عرصه را براي گونههاي بومي تنگتر ميكند. در عين حال به طور كلي ميزان مشكلاتي كه محصولات تراريخته ايجاد كردهاند بيشتر از مشكلاتي است كه توانستهاند حل كنند و بهطور مثال به ظهور علفهاي مقاوم در برابر آفتكشها اشاره ميكنند كه با مقاومت علفها و ديگر مشكلات، ميزان مصرف مواد شيميايي چند برابر ميشود. از طرفي ديگر فوايد ناشي از افزايش ميزان توليد با پرداخت بهاي بالاتر براي خريد بذر محصولات تراريخته خنثي ميشود و از همه مهمتر اينكه به اعتقاد آنها از آنجا كه بسياري از كشورهاي فقير توانايي يا تمايل پذيرش اين فناوري را ندارند نميتوان آن را راهحلي براي كاهش گرسنگي در جهان دانست.
به گفته عدهاي از اين منتقدان تا زماني كه بحث امنيت غذايي اين محصول تاييد نشود، بهتر است وارد توليد آن نشويم، بخصوص اينكه اتفاقات كشورهاي ديگر، مانند كشورهاي آسياي جنوب شرقي، يا نگرانيهاي اروپا، آلمان و آمريكا نشان ميدهد كه اين نوع گياهان ميتوانند اثرات غيرقابل پيشبيني روي انسان داشته باشند و در نهايت با وجودي كه نميتوان در مجموع به اين سوال كه آيا تغييرات ژنتيكي به انسان منتقل ميشود يا نه خيلي صريح و واضح پاسخ داد، بايد خيلي محتاط بود و با استفاده از نتايج تحقيقات موسسات و پژوهشگران كشورهاي مختلف تصميمگيري كرد.