پايان حاكميت چند قرني ايران بر بحرين با رأي مجلس شوراي ملي (1349 ش)

پس از آن كه فرستاده سازمان ملل متحد، پس از گفتگو با سران قبايل و افراد متنفذ بحرين، گزارش خود مبني بر تمايل مردم بحرين به استقلال را به مجمع عمومي و شوراي امنيت سازمان ملل عرضه كرد، شوراي امنيت نيز با صدور قطعنامه‏اي در 22 ارديبهشت 1349 استقلال بحرين را خواستار گرديد. در اين ميان نمايندگان مجلس شوراي ملي پس از استماع گزارش نمايندگان سازمان ملل، به جدا شدن بحرين از ايران راي دادند. بنابراين اين جزيره نفت خيز و مهم از ايران جدا گرديد و در اين روز حاكميت چند صد ساله ايران بر اين نقطه پايان پذيرفت. سرانجام در 23 مرداد 1350، شيخ نشين بحرين استقلال خود را اعلام نمود و ايران به سرعت اين استقلال را به رسميت شناخت.

ارتحال عالم بزرگوار و محقق و مولف معاصر، حكيم "مهدي الهي قمشه‏اي" (1352 ش)

دانشمند بزرگوار و فيلسوف و عارف و شاعر وارسته، استاد محيي‏الدين مهدي الهي قمشه‏اي فرزند ابوالحسن الهي، در حدود سال 1280 ش (1319 ق) در شهرضا (قمشه سابق) در استان اصفهان به دنيا آمد. وي در ابتداي جواني در اصفهان از محضر حضرات آيات حاج آقاحسين قمي، آقا بزرگ حكيم خراساني و ميرزا مهدي اصفهاني استفاده برد و خود در فقه، اصول، فلسفه و حكمت به مراتب والايي دست يافت. استاد الهي قمشه‏اي سپس به تدريس فلسفه و حكمت در مدرسه سپهسالار پرداخت و در كنار آن به تحقيق و تاليف روي آورد. پس از تاسيس دانشگاه در كشور، مدرسه سپهسالار كه محفل ادبا و مجلس حكما بود، به دانشكده معقول و منقول تبديل گرديد. حكيم الهي قمشه‏اي، ضمن تدريس در منطق، حكمت و ادبيات در آن مكان، به عنوان يكي از برجسته‏ترين استادان دانشگاه تهران شناخته شده و با نوشتن كتاب "توحيد هوشمندان" به اخذ درجه دكترا از دانشكده مزبور نائل آمد. ايشان ضمن تدريس، با جملاتي شيوا، شيرين و پرجاذبه، مفاهيم دشوار فلسفي را بيان مي‏كرد و در تاييد اظهارات علمي خود از اشعار شاعران بزرگ، شاهد مي‏آورد. در محفل علمي اين حكيم الهي، دانشوران فاضلي پرورش يافتند كه حضرات آيات: سيدابوالحسن رفيعي قزويني، عبداللَّه جوادي آملي، حسن حسن‏زاده آملي، كاظم مدير شانه‏چي و سيدمحمدباقر حجتي و... از آن جمله‏اند. وي قلمي شيوا داشت و با همين شيوايي بود كه قرآن مجيد را به فارسي ترجمه كرد. ترجمه او، از نخستين ترجمه‏هاي امروزي قرآن در زبان و ادبيات فارسي بود و درزمان خود، مورد توجه روشنفكران، دانشجويان و نسل جديد قرار گرفت. همچنين ترجمه آزاد مفاتيح الجنان، صحيفه سجاديه و كليات ديوان الهي از ديگر آثار اوست. الهي قمشه‏اي يكي از مردان سير و سلوك معنوي و به معناي واقعي كلمه، اهل توكل بود و مناعت طبع ويژه‏اي داشت. سرانجام اين حكيم وارسته در شامگاه 24 ارديبهشت سال 1352 ش برابر با 12 ربيع الثاني 1393 ق در 72 سالگي درگذشت و در جوار حرم حضرت معصومه(س) مدفون گرديد.

رحلت عالم رباني "سيدعلي نقي فيض الاسلام" مترجم و شارح نهج‏البلاغه(1364 ش)

عالم محقق، سيدعلي نقي اصفهاني آل محمد معروف به فيض الاسلام، در سال 1284 ش در خميني شهر (سده سابق) اصفهان در خانداني فرهيخته به دنيا آمد. وي پس از گذران علوم مقدماتي، راهي نجف اشرف گرديد و پس از شركت در دروس عالي حضرات آيات: سيدابوالحسن اصفهاني، آقا ضياءالدين عراقي و شيخ محمدكاظم شيرازي، به اجتهاد دست يافت. فيض الاسلام همچنين پس از طي سال‏ها تحقيق و تأمل در حديث، از دو محدث نامدار زمان آيت‏اللَّه شيخ عباس محدث قمي و شيخ علي اكبر نهاوندي، به اخذ اجازه روايت نائل آمد. مهم‏ترين اثر اين عالم ديني، ترجمه و شرح نهج البلاغه است كه به نهج البلاغه فيض الاسلام شهرت يافته است. همچنين ترجمه و شرح صحيفه كامله سجاديه، اشارات الرَّضويه و نيز تفسير قرآن عظيم در 3 جلد، از ديگر تاليفات اين محقق برجسته مي‏باشند. سرانجام اين عالم بزرگوار در 24 ارديبهشت 1364 ش، در هشتاد سالگي دارفاني را وداع گفت و در شهر ري به خاك سپرده شد.

درگذشت استاد حجت‏الاسلام "كاظم مديرشانه‏چي" عالم شهير حديث و روايت (1381ش)

استادمعظم، حجت الاسلام و المسلمين حاج شيخ كاظم مدير شانه‏چي، يكي از عالمان بنام عرصه حديث و روايت، در حدود سال 1306 ش (1346 ق) در مشهد مقدس زاده شد و پس از فراگيري دوره دبستان و دبيرستان به تحصيل علوم ديني روي آورد. ايشان پس از طي مقدمات و سطوح در درس خارج فقه و اصول حضرات آيات، شيخ هاشم قزويني، شيخ مجتبي قزويني، سيد يونس اردبيلي، ميرزا احمد كفايي و سيد محمد هادي ميلاني شركت جست و مباني علمي خود را استوار ساخت. همچنين وي علوم عقلي را از استادان فن فراگرفت و به تدريس پرداخت و از سال 1337 ش در دانشكده الهيات مشهد مشغول تدريس گرديد. استاد مدير شانه‏چي علاوه بر تدريس تاريخ اسلام، تاريخ اديان، آيات الاحكام و ادوار فقه، مقالات فراواني نگاشته و در زمينه كتابشناسي و نسخه‏شناسي، چندين فهرست را منتشر ساخته است. وي در راستاي شناسايي كتب خطي و نسخه‏شناسي، سفرهاي متعدد به كشورهاي روسيه، آذربايجان، ازبكستان، مصر، تركيه، سوريه، لبنان، مراكش، واتيكان و اسپانيا نمود و از نسخه‏هاي نفيس، عكس‏برداري و فيش‏برداري كرد. استاد شانه‏چي از فرزانگاني بود كه علوم عقلي و نقلي را در وجود خويش گردآورد و علاوه بر آن به زيور وقار و اخلاق خوش و سيماي صالحان آراسته بود و همين‏ها باعث شد تا در سال 1380 ش به عنوان يكي از نام‏آوران عرصه علم و فرهنگ و يكي از چهره‏هاي ماندگار برگزيده شود و در مراسم با شكوهي در صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران از ايشان تجليل به عمل آيد. تاريخ حديث، دراية الحديث، علم الحديث، روش استنباط و سنن النبي در 9 جلد از جمله آثار اين عالم بزرگوار مي‏باشند. سرانجام استاد مديرشانه‏چي در بيست و چهارم ارديبهشت 1381 ش برابر با اول ربيع الاول 1323 ق در 75 سالگي بدرود حيات گفت و در حرم مطهر امام رضا(ع) به خاك سپرده شد.

درگذشت آیت‌الله سید عزالدین زنجانی از علمای برجسته مشهد (1392ش)

سید عزالدین محمد حسینی زنجانی در سال 1300 (1340 قمری) در شهر زنجان و در بیت علم و فقاهت دیده به جهان گشود. نماز جمعه زنجان در سال‌های متمادی به وسیله اجداد او اقامه می‌شد و جد اعلای زنجانی، سید محمد مجتهد سردانی از مجتهدین بنام زنجان در عصر خود بود. پدر او میرزا محمود حسینی زنجانی از علمای برجسته ایران بود. جد بزرگ وی، آیت‌الله العظمی سید محمد مجتهد سردانی (ره) فقیه متبع و مورد احترام مردم زنجان در عصر قاجار بودند که در طرد و دفع بابیت از زنجان نقش بسیار مهمی داشته‌اند. آیت‌الله العظمی سید محمود حسینی زنجانی در زنجان، تهران و قم حوزه درسی داشته و جمعی از بزرگان از دروس وی استفاده کرده‌اند. از مشهورترین شاگردان وی می‌توان به فرزند بزرگوارشان آیت‌الله العظمی سید عزالدین حسینی زنجانی، مرحوم آیت الله سید محمود طالقانی، مرحوم استاد رضا روزبه زنجانی و آیت‌الله سید حجت هاشمی خراسانی اشاره کرد.

تولد حضرت يحيي بن زكريا(ع)

حضرت يحيي عليه‏السلام پسر حضرت زکريا عليه‏السلام و از پيامبران بني‏اسرائيل بود، و در قرآن کريم به نبوتش تصريح شده است. حضرت زکريا عليه‏السلام وقتي به سن پيري رسيد، چون فرزندي نداشت و بيم داشت نبوت به دست نااهلان برسد، از خداوند خواست فرزندي به وي عطا کند تا وارث او و وارث آل‏يعقوب باشد. خداوند نيز حضرت يحيي عليه‏السلام را به وي ارزاني داشت. در کلام‏الله مجيد، نام حضرت يحيي عليه‏السلام پنج بار آمده و چند فضيلت نيز براي او بيان شده است؛ ايمان وي به حضرت عيسي عليه‏السلام، پارسايي و عفت و ترک آميزش با زنان و نيز اعطاي مقام نبوت در کودکي از جمله ويژگي‌ها و فضيلت‌هاي حضرت يحيي عليه‏السلام مي‏باشد که در قرآن کريم به آن‏ها اشاره شده است. در احاديث آمده است که حضرت يحيي عليه‏السلام در سه سالگي به مقام نبوت نائل شد و در پنج سالگي در جمع بني‏اسرائيل سخن گفت و آنان را موعظه کرد. مادر وي خواهر يا خاله حضرت مريم سلام‏الله عليها بوده و خودش پسرخاله و تصديق‏کننده حقانيت عيسي عليه‏السلام بود. از عبادت و زهد و دنياگريزي و گريه‌هاي حضرت يحيي عليه‏السلام احاديث فراواني رسيده است. نقل است که جامه‌اش از ليف - پوست درخت خرما -، خوراکش از برگ درختان و نان جو، و فرش و بسترش زمين بود. خانه‌اي نداشت و وقتي شب فرا مي‌رسيد، هرجا که بود، همان‏جا مي‌ماند و شب را به صبح مي‌رساند. يحيي عليه‏السلام سرانجام به‏وسيله هرود پادشاه فلسطين به شهادت رسيد. سبب قتل وي، مخالفتش با ازدواج غيرشرعي هرود با دختر همسرش بود. برخي مورخين نيز انگيزه قتل او را مخالفتش با ازدواج پادشاه با برادرزاده‏اش عنوان کرده‏اند. آرامگاه حضرت يحيي عليه‏السلام در مسجد جامع اموي مي‏باشد که اکنون نيز اثر آن باقي است.

رحلت عارف نامي شيخ "محمد بهاری همداني" (1325 ق)

آيت‏ اللَّه حاج شيخ محمد بهاري همداني از عالمان بزرگ و عارفان مشهور قرن سيزده و چهاردهم هجري قمري در ايران است كه به وارستگي، پارسايى، كمال علم و عمل و تاثير نفس در تربيت شاگردان برجسته شهرت داشت. وي در سال 1265 ق در شهرستانِ بهار در اطراف همدان ديده به جهان گشود. آيت‏اللَّه بهاري همداني پس از طي تحصيلات مقدماتي، براي ادامه‏ي تحصيل، به حوزه‏ي علميه‏ي نجف رفت و پس از اخذ درجه‏ي اجتهاد به تدريس پرداخت. او كه از جواني، اهل عبادت و تهجُّد و رياضات شرعي بود، در نجف به حلقه‏ي مريدان ملاحسينقُلي همداني درآمد و پس از فوت استاد، بسياري از افراد، از وي كسب دستور سلوك مي‏كردند. تعليم و تدريس شيخ محمد به طور عمده، شفاهي بود و يك مجموعه به نام تذكرةُالمتّقين از آثار وي گردآوري شده است. اين عالم رباني و زاهد عارف، سرانجام در هفتاد سالگي دار فاني را وداع گفت و در بهارِ همدان به خاك سپرده شد.

انجام اولين واكسيناسيون آبله جهان در انگلستان (1796م)

گرچه امروزه به ويژه در كشورهاي پيشرفته كمتر اثري از "آبله" به چشم مي‏خورد اما تا قرن هجدهم اين بيماري شيوع فراواني داشت و تلفات گسترده‏اي بر جاي مي‏گذاشت. در سال 1717م يك زن انگليسي متوجه شد كه در برخي نقاط شرقي اروپا، از ماده سمي و زهرابه‏اي كه از تاول‏هاي آبله بيرون مي‏ريزد براي جلوگيري از ابتلاي ديگران به آبله استفاده مي‏شود. وي پس از فراگيري اين امر و تحقيق در اين زمينه، اين شيوه را در انگلستان رواج داد كه به كاهش تلفات آبله انجاميد. از سوي ديگر اين مسئله در انگلستان مطرح بود كه زهرابه و در واقع ماده سمي موجود درآبله گاوي براي انسان در برابر آبله مصونيت به وجود مي‏آورد. در نهايت، در 14 ماه مه 1796م دكتر ادوارد جِنِر انگليسي اين مسئله را عملي نمود و با انجام آزمايش بر روي يك كودك توانست اين احتمال را ثابت نمايد كه تلقيح با ويروس گاوي سبب ايمني در مقابل آبله مي‏شود. اين مطلب گرچه با مخالفت‏هاي عمومي مواجه گرديد اما به زودي در سراسر جهان پذيرفته شد. درحال حاضر با انجام واكسيناسيون، بيماري آبله تقريباً ريشه‏كن شده است. (ر.ك: 30 نوامبر)