جام جم آنلاين: گلاب ،عرق گياهي است كه از گل بخصوصي به نام گل‌محمدي يا گل گلاب مي‌گيرند. به دليل تقاضاي بيشتر صنعت عطر‌سازي براي روغن گل، گلاب محصول جانبي نسبتا ارزانقيمتي حساب مي‌شود.
گلاب داراي طعم و بوي متمايزي است و در بعضي غذاهاي كشورهاي آسيايي استفاده مي‌شود. در ايران در بستني، چاي و شيريني‌ها مورد استفاده زيادي دارد. اين مايع براي اولين بار در ايران قديم از تقطير گل رز به دست آمد.
ايرانيان از نخستين كساني هستند كه از دوران بسيار دور به ويژگي‌هاي خوراكي و درماني گل سرخ پي برده‌اند، رنگ و بوي خوش آن آرامش‌دهنده دل‌ها و گلبرگ‌هاي سرخابي فامش همواره زينت‌بخش سفره‌هاي رنگارنگ ما و جهانيان بوده است. در كاشان صدها سال است كه گل سرخ، گل محبوب و دوست‌داشتني مردم و كشاورزان بوده و هست و هيچ گلي به اندازه گل محمدي در سروده‌هاي سرايندگان ستايش نشده است.
در حال حاضر گلستان‌هاي گل محمدي دومين محصول باغي شهرستان از لحاظ وسعت سطح زير كشت در كشور است و كارگاه‌هاي گلابگيري سنتي و صنعتي گل محمدي به ايجاد اشتغال مولد و توليد فرآورده‌هاي گل براي عرضه به بازارهاي داخلي و ويژه صادرات به بازارهاي جهاني فعال هستند. از طرفي سالانه ميليون‌ها نفر از دوستداران گل سرخ داخل و خارج كشور از مراسم گل چيني و گلابگيري آن شهرستان بازديد مي‌نمايند. سازگاري مناسب گل محمدي با آب و هواي مناطق كوهستاني و مرتفع شهرستان موجب توسعه گلستان‌ها و فرهنگ و هنر و تمدن ديرينه گلابگيران موجب ايجاد كارگاه‌هاي گلابگيري سنتي و صنعتي براي توليد و عرضه فرآورده‌هاي گل سرخ به بازارهاي داخلي و خارجي شده است.
اثرات مفيد گلاب در سلامت بدن
گلاب از تقطير گل محمدي به دست مي‌آيد كه از نظر عطر در ميان ساير گل‌ها ممتاز است و خواص درماني فراواني دارد. گل محمدي از خانواده گل سرخ با گلبرگ‌هايي به رنگ صورتي است. اين گل‌ها در ارديبهشت و خرداد ماه ظاهر مي‌شوند و در همين ماه است كه گلابگيري انجام مي‌پذيرد. گل محمدي رايحه خوشي دارد و گلاب نيز همين رايحه‌اي خوش را در خود تثبيت مي‌كند.
براساس مدارك جديد، ايرانيان اولين قومي بودند كه از گل سرخ، اسانس و گلاب را به روش تقطير به دست آوردند و سپس اين فن را به ساير نقاط دنيا انتقال دادند. ابن سينا دانشمند بزرگ ايراني، تحقيقات وسيعي در مورد استخراج اسانس‌ها به روش تقطير داشته است.
نام گلاب با فرهنگ سنتي و باورهاي مذهبي مردم نيز درآميخته است. گلاب خاص ايران است و جالب آن كه فقط در شهر كاشان به عمل مي‌آيد. پرورش گل محمدي با تاريخ قمصر عجين شده است. هر چند امروزه گلابگيري از قمصر به نياسر يكي از بخش‌هاي ديگر كاشان گسترش پيدا كرده، ولي گلاب قمصر در نوع خود همچنان بي‌رقيب مانده است. گلاب كاشان در پيشينه ادبيات ايران نيز رسوخ كرده و جايگاه ويژه‌اي داشته است، به طوري كه شعرا براي تلطيف اشعار خود از نام گلاب با آميزه‌اي از معشوق خود نام مي‌برده‌اند. گلاب با آئين‌هاي مذهبي همخواني ديرينه‌اي دارد. به طور نمونه حدود يك قرن است كه گلاب قمصر بر سر و روي دسته‌هاي سينه‌زني ايام سوگواري اباعبدالله الحسين(ع) پاشيده مي‌شود. همچنين هر ساله كعبه را پس از پرده‌برداري با گلاب ايران شستشو مي‌دهند.
از تقطير مجدد گلاب، فرآورده‌اي به دست مي‌آيد كه به آن گلاب دوآتشه مي‌گويند. اگر مجدا گلاب دوآتشه را تقطير كنند گلاب غليظي از نظر اسانس به دست مي‌آيد كه فوق‌العاده معطر و در حقيقت گلاب ناب و خالص است.
در طب سنتي گلاب به عنوان گرمي شناخته مي‌شود كه خون را به سمت قليايي مي‌برد.
در گذشته گلاب در طب سنتي مصارف درماني بسياري داشته است. به عنوان مثال دندان درد را با چكاندن چند قطره گلاب روي دندان پوسيده تسكين مي‌بخشيدند.
اثرات مفيد گلاب بر پوست بدن
گلاب براي انواع پوست‌ها بخصوص پوست‌هاي خشك و حساس مناسب است. يكي از موارد استفاده اين ماده، پاك كردن پوست است و مي‌توان به جاي محصولات شيميايي پاك‌كننده از آن استفاده كرد. استفاده ديگر آن جهت طراوت و تازگي پوست است؛ به اين گونه كه بايد پس از هر بار استحمام كه منافذ پوست بازتر هستند، گلاب را به پوست صورت بماليد. در اين حالت اسانس موجود در گلاب به سرعت جذب پوست مي‌شود كه با توجه به اثرات آن در افزايش جريان خون، باعث شادابي پوست مي‌گردد. البته استفاده مداوم از اين روش مي‌تواند اين اثرات مطلوب را ايجاد كند.
گلاب به دليل داشتن خاصيت ضدعفوني‌كنندگي نيز براي پوست سر و مو مفيد است. اين ماده حتي در رفع جوش‌هاي بدن نيز تاثير دارد. براي اين كار بايد مقداري گلاب را با جوش شيرين مخلوط كنيد تا خمير نرمي به دست آيد. سپس اين خمير را مدت يك ساعت يا تمام شب (هنگام خواب) روي جوش‌هاي خود قرار دهيد.
ساير خواص درماني گلاب
گلاب به دليل داشتن خاصيت ضدعفوني‌كننده و ضدميكروبي براي شستشوي چشم مناسب است؛ البته گلابي كه به اين منظور استفاده مي‌شود بايد عاري از آلودگي‌ها و به‌اصطلاح كاملا استريل باشد. براي رفع خستگي و درد چشم نيز مي‌توانيد مقداري گلاب به پشت پلك‌هاي خود بماليد. گلاب همچنين براي بيماري‌هاي گوارشي مانند نفخ، دل به هم خوردگي و اسهال مزمن مفيد است و در رفع دردهاي روماتيسمي نيز تاثير دارد.
از بُخور گلاب مي‌توان براي درمان گلودرد و بيماري‌هاي تنفسي استفاده نمود. اين ماده قلب و معده را تقويت مي‌كند و اضطراب را از دل دور مي‌كند. براى معالجه اشخاص گرمازده، بهترين راه خورانيدن گلاب همراه با مقداري يخ است. گلاب بهترين نوشيدني براي كساني است كه دچار خونريزي سينه و گلو هستند. نوشيدن گلاب خنك، گرمي درون را از بين مى‌برد و بدن را تقويت مى كند و بوييدن آن براى تقويت قلب و رفع بيهوشى و تقويت حواس باطنى مفيد است.
وبلاگ داروهاي گياهي و طب گياهي