نقبي به فرمايشات بنيانگذار جمهوري اسلامي در حيطه كار حقايقي مهم را نشان ميدهد. حقايقي كه روشن مي‌سازد مقوله كار و كارگري خود در دين اسلام و مباني جامعه اسلامي به عنوان عنصري محوري مطرح بوده و جريانات و احزابي كه كار و كارگر را نيرويي سكولار مي‌پسندد اساسا ناصحيح مي‌باشد.

به گزارش خبرگزاري فارس ،به مناسبت هفته كارگر نقبي به فرمايشات بنيانگذار جمهوري اسلامي در حيطه كار حقايقي مهم را نشان ميدهد. حقايقي كه روشن مي‌سازد مقوله كار و كارگري خود در دين اسلام و مباني جامعه اسلامي به عنوان عنصري محوري مطرح بوده و جريانات و احزابي كه كار و كارگر را نيرويي سكولار مي‌پسندد اساسا ناصحيح مي‌باشد. متن ذيل گوشه‌اي از اين انديشه است.

خدائي بودن كار
الف - خداي تعالي مبدأ كار
امام در كلام بسيار زيبائي مي فرمايد:
" كار مثل جلوة حق تعالي مي ماند كه درتمام موجودات سرايت كرده است همه موجودات كار در آنها هست و با كار درست شده اند. همة ذرات وجود كارگرند. حتّي ذرّات اتمي كه در اين عالم طبيعت هست اينها كارگر هستند با هوشياري همة ذرات عالم فعالند و هوشيارند لكن ما گمان مي كنيم كه هوشيار نيستند - وَ إن مِن شَيءٍ إلّا يسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لّكِن لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهّمْ همه مسبّح حقند. همه كارگران حق هستند، همه مطيع حق تعالي هستند و كار در همه جاهست و عالم سر تا سر روز كارگر است نه يك روز كارگري است. سرتا سر عالم روز كارگر است . سرتا سر عالم كارگر است و سر تا سر عالم كار است. يعني ذرات وجودي كه انسان را و ديگر حيوانات را- به اراده الله تعالي - موجود مي كنند كارگرند و انسان كار است، اثر كار آنهاست ، تمام اين موجوداتي كه در عالم ملاحظه مي كنيد اثر كار فعاّلانة‌ جنود الهي است، جندالله همة كارگر هستند. خداي تبارك و تعالي مبدأ‌ كار است. ( صحيفة امام ، ج 7 ، صص 172 و 173 )

ب - كار كردن انبياء‌
و همچنين در كلام ديگري از امام ( ره ) جايگاه ويژه انبياء الهي رابعنوان مربيان و راهنمايان بشريت در رابطه با كار مي خوانيم كه فرمودند:
" انبيا با دست خالي مي آمدند كارهاي بزرگ مي كردند. پيغمبر اكرم چي بود ؟ خوب يك شباني
بود در مكّه ، همه هم با او مخالف بودند و اذيتش هم مي كردند و چه مي كردند منتها { مؤمن }
بود امّا اين يك شبان باشد كه مچو كاري كرد كه حالا دنيا را اين طور كرده.
حضرت عيسي هم همين طور ،‌حضرت موسي هم يك شباني بود ، آن هم اين طور ، حضرت ابراهيم هم همين طور ..... و عمده همان است كه نقطه اتّكا ، خدا بوده است براي خدا بوده حركت براي خدا سيرالي الله تعالي بوده سير الي الله تعالي چو نبوده است هر كاري كه مي كردند الهي بوده . " صحيفة امام ، ج 12 ، ص 61 و 62 )
در اين كلام حضرت امام ( ره ) هم اصل تلاش را مطرح مي كند و هم جهتي كه بايد در كار باشد را اعلان مي دارد.

ج - كار كردن حضرت امير المؤمنين عليه اسلام و ساير ائمه هدي عليهم السلام
در اين زمينه امام ( ره ) مي فرمايد :
" دوم شخص اسلام علي ابن ابيطالب عليه السلام است. ايشان خودش يك كارگر بوده يعني قنات حفر مي كرده مي رفته قنات مي كنده است آب بيرون مي آورده لكن براي خودش نه بعد از آنكه بيرون مي آمده وقف مي كرده براي مستمندان براي آنها ، يك نفر كارگر بوده است كه براي اعاشة خودش هم كار مي كرده و در عين حالي كه آن طور قنات ها را - به حسب نقل - همان روزي كه بيعت به امامت مي كردند براي او و به خلافت ، وقتي بيعت تمام شد همان روز بيل و كلنگ خودش را برداشت دنيال كار ... اين دو نفر شخص اوّل اسلام كه كارشان بايد سرمشق باشد براي همة ما ، شما مقايسه كنيد اين احترامي كه كارگر در اسلام به واسطة عمل اين دو بزرگ مرد تحقّق پيدا كرده و اين ارزشي كه به شما داده است كه خودش هم در عرض شما آمده است . و اين فقط { مختصّ } علي ابن ابي طالب - سلام الله عليه - نيست. حضرت صادق ، حضرت باقر ، آنها هم از آنها نقل كرده اند كه در يك محلي كه داشتند مي رفتند كار مي كردند.
( صحيفة امام ، ج 16 ، ص 238 و 239 )
در جايي ديگر درباره انگيزة الهي كار مي فرمايند: " آني كه براي انسان ارزش دارد ... ارزش الهي دارد اين است كه اين انگيزه را حفظش بكند كه براي خدا اين كار را بكند .... اگر اين طور باشد موفقيد در كارتان راجع به اين جهت ، در آن كار اگر هم - به حسب قاعده موفّق بشويد.
گاهي وقتها خود انسان هم در اشتباه است لكن بايد فكر كند حالا اين كاري كه من دارم و اين قدر خوشحالم براي اينكه براي خدا اين كار را كردم . اگر يك كسي بهتر از من اين كار را انجام بدهد. حاضرم كه اين را به او بدهم و خوشحالتر هم بشوم براي اينكه ، او بهتر براي خدا كار مي كند يا نه اگر اينجا آدم فهميد كه نه ، اين طور نيست ، حاضر نيست اين كار را بداند اين خدايي نبوده - صرف خدايي - اخلاص نبوده در آن " .
هـ - كار يك نوع عبادت است
امام ( ره ) كار را در تمام زمينه هائي كه مي تواند براي كشور عزّت و سربلندي ايجاد نمايد و رفع حوائج جامعه را در برداشته باشد و سبب امنيت كشور و مملكت گردد عبادت ميدانند و در
بعد از انقلاب شكوهمند اسلامي ايران با توجّه به وضعيت گذشته و مشكلات موجود در كشور و عقب افتادگي هاي بسيار وسيع كشور يكي از اموري كه بسيار حائز اهميت بود ، بحث سازندگي بود كه امام در ابتدا بحث سازندگي را مطرح نمودند و در عمل هم دستور به تأسيس جهاد سازندگي دادند و لذا كار براي سازندگي كشور در ديدگاه اما بسيار با اهميت است كه مي فرمايد: " اينكه مثلاً خانمهايي كه بايد مشغول - فرض كنيد - كارهاي ديگري باشند وارد بشوند در جهاد سازندگي ، بروند توي بيابانها گندم بچينند اين يك عملي است كه گرچه البتّه نه اين خانمها و نه شما آقايان كار زيادي نمي توانيد بكنيد. براي اينكه قدرت اين را نداريد ، رعيتها مي توانند اين كارها را بكنند . امّا اين يك عملي است كه .... قدرت مي دهد به اين كارگرها . وقتي كارگر ديد كه يك خانم شهري آمده است دارد براي او كار مي كند كارش چند برابر مي شود‌، قدرتش چند برابر مي شود اين را كم حساب نكنيد وقتي كه آنجا برويد چندتا خوشة گندم را درو بكنيد آن رعيت كه در يك روز مثلاً يك جريب زمين را درو مي كرد فردا دو جريب زمين را { كار مي كند } قدرت پيدا مي كند مي بيند كه ارزش دارد براي كار خودش ارزش قائل مي شود مي بيند همة طبقات ، كساني كه بايد در مدارس مشغول تحصيل باشند در مطبها باشند { حالا } آمده اند اينجا و مشغول گندم چيدنند و مشغول كار كردند. " ( صحيفة امام ، ج 90 ، ص 406 )
در جايي ديگر مي فرمايند و من از همة شما متشكر هستم و از اين حسّ تعاونتان خيلي حظ مي برم و خيلي ميل هم من خودم داشتم كه بروم يك دفعه در اين جهاد سازندگي من هم خدمت بكنم امّا خوب من محذوراتم زياد است ، و خدمتي هم از من نمي آيد ديگر خدمت من همين است كه دعا كنم به شما. " ( صحيفة امام ، ج 10 ، صص 244 و 245 )


ج - اهميت كار آموزش
در بين كارهاي با اهميت شايد كار تعليم و تربيت با ارزش ترين باشد و دين مبين اسلام هم بعنوان كامل ترين دين اهميت ويژه اي براي كار تعليم و تربيت قائل مي باشد و امام خميني قدس سره بعنوان مجدّد دين در قرن حاضر بر اين مطلب تأكيد داشته و بعنوان با اهميت ترين كار آنرا مطرح نموده اند:
شما معلّمين يك شغل بسيار شريف داريد كه همان شغل الله است ؛ همان شغل انبياست . و يك مسئوليت بسيار بزرگ داريد كه همان مسئوليت انبياست . منتها انبيا از مسئوليت بيرون مي آيند ، براي اينكه عمل مي كنند به آنچه فرموده اند ، به آنچه مأمور هستند ؛ ماها هم بايد عمل بكنيم . اگر چنانچه خداي نخواسته بچه هايي از دامنهاي شما و از كلاسهاي شما بيرون بيايند كه برخلاف تربيتهاي اسلامي باشد ، مسئول هستيد . مسئوليت بزرگ است . يك انسان درست ، ممكن است يك عالم را تربيت بكند ، يك انسان غير سالم و يك انسان فاسد ، عالم را به فساد مي كشد . فساد و صلاح از دامنهاي شما و از تربيتهاي شما و از مدارسي كه شما در آنجا اشتغال داريد ، از آنجا شروع مي شود. ( صحيفة امام ، ج 10 ، ص 19 ) .
ضرورت كار
الف - لزوم و اهميت كار كردن
امام خميني ( ره ) نيز بعنوان معمار بزرگ انقلاب اسلامي ايران توجّه به ضرورت كار براي جامعه را مطرح نموده و در چندين زمينه به آن پرداخته است:
" امروز ارزش كار شما به همان اندازه است كه دنيا پيشرفت كرده‌، همان معنايي كه در دنيا پيشرفتهايي كه در دنيا شده است و اگر كارگر به آن طوريكه بايد كار نكند.
وابستگي هايي كه در يك كشوري در يك محيطي مي شود. امروز اگر شما كار بكنيد و فعّال در كار كردن باشيد. ارزش { كار شما } اين است كه علاوه بر آن ارزشهاي معنوي و مادّي كه براي شخص خود شما دارد علاوه بر اين يك كشور را شما نجات مي دهيد از وابستگي ..... ارزش كار شما امروز ارزش يك امري است كه نمي شود مقايسه اي كرد بازمانهاي سابق رسول الله در آن محيط ممكن است - كه توجّه لابد توجّه به همة محيطها داشته است - در آن محيط دست كارگر را آن طور كه نقل مي كنند كف دست كارگر و محل كار را بوسيده تا ارزش كار را در تاريخ عرضه كنند و ما مفتخريم و شما و همه مفتخرند به اينكه يك همچو نشاني پيغمبر اكرم (ص ) به شما داده يا در بعضي روايات فرموده اند كه قطرة عرقي كه از بدن كارگر مي آيد مثل قطرة خوني است كه از شهداي در راه خدا بيايد ، چقدر اين ارزش دارد. (صحيفة امام،ج16ص235تا237)
شرايط كار
الف -رعايت نظم در كارها
يكي از بحث هاي حائز اهميت در زمينه شرايط كار و كارگري بحث نظم در است كه امام قدس سره در اين زمينه مي فرمايند :
" يك مطلب مهمي كه بايد كارگران كارخانه ها ، كارگران معادن ، وهمه كارگران در هر جا كه هستند و كارمندان در هر جاي كشور هستند ، توجّه به آن بكنند اين است كه نظم را در هر جا كه هست مراعات مي كنند ، اگر در يك كارخانه اي در يك معدني در يك معدني در يك اداره اي بنا باشد كه با بي نظمي بخواهند انجام عمل كننداين بي نظمي موجب اين مي شود كه آنها نتوانند به وظايف اسلامي خودشان عمل كنند پس لازم است كه همة كارگرها و كارمندان به يك نظم خاصّي و با گوش كردن به آنهايي كه در رأس هستند عمل كنند به نتيجه مطلوب - ان شاء الله - برسند. (صحيفة امام، ج14 ،ص45 وئ46).
ب - كار در شرايط سخت
از ديگر شرائط كار ، كار كردن در شرائط سخت و دشوار است، همانگونه كه از عنوان سعي و تلاش بر مي آيد،‌ يعني فعاليتي كه همراه مشقّت و سختي و سرعت باشد و امام ( ره ) نيز در كلامي به اين بحث پرداخته است كه وقتي كار با مشقت باشد ارزش بيشتري دارد.
لذا مي فرمايد:
" ... در طول جنگ تحميلي علي رغم احتمال خطرات فراوان و بمبارانهاي مكرر مراكز صنعتي و نفتي مسئولين و كارگران متعهّد و دلسوز انقلاب با تكيه برايمان به خداي بزرگ و اعتماد به نفس هيچ گونه سستي به خود راه نداده و با اراده اي محكم آبروي انقلاب را حفظ نموده و اسلام و ايران را سرافراز نمودند و در سخت ترين مواقع و شرايط توليد و صادرات نفت را در بالاترين حدّ نياز حفظ و علاوه بر ترميم مراكز آسيب ديده و در اعماق آبها و دل درياها و بستر زمينها و قلل كوهها به توسعة اين صنعت مهمّ و اكتشاف ادامه دادند كه براي بسياري از صاحبنظران امور شگفت آور است چرا كه در اوج حملات بي وقفة دشمنان حتّي يك روز هم توليد و صادرات نفت اين كشور قطع نگرديد اين نيست جز عنايت پروردگار و توجّه حضرت بقيه الله - ارواحنا فداه - و عشقي كه در دل اين عزيزان همانند عشق بسيجيان به دفاع مقدّس نهفته است من موارد متعدّدي از تلاش و مجاهدات اين هنرمندان عاشق را در گزارشات و تصاوير ديده ام و اطمينان دارم كه اگر عشق به خدا و مكتب نبود هيچ گاه آنان حاضر نمي شدند در مراكز و كارخانجات و پالايشگاههايي كه محاط به انواع خطرها و مملو از مواد آتشزا بوده اند به كار خود ادامه دهند آفرين بر شما كارگران و كارفرمايان و متفكّريني كه آتش دنيا را به خاطر جلب رضايت حقّ بر خود خريديد. "
ج - پرداخت اجرت در مقابل كار
" گاهي من مي شنوم كه در ادارات يك قدري كم كاري هست، گاهي بيكاري هست و اين موجب تعجّب من است. اين اجرتي كه اينها مي گيرند در مقابل عمل است اگر عمل كم بكنند حرام است اين اجرت ، جايز نيست استفاده بكنند از اين بنابراين آنهايي كه اعتقاد به اسلام و اعتقاد به مملكت خودشان و اعتقاد به اين نهضت دارند اينها بايد عمل بكنند بلكه زياد كنند عملشان را كه جبران بكنند اين چيزهايي كه در سابق بود و آن نقيصه هايي كه در سابق بود جبران بشود كم كاري اصلش معنا ندارد حالا بايد پركارتر بشوند. دو مقابل كار بكنند .... تا اجرتي كه مي گيرند اجرت مشروع باشد. " ( صحيفة امام ، ج 16 ، ص 234 و 235

اهمّيت كارگران
الف - كارگران امروز و زمان رسول خدا (ص )
در زمينه مقايسه بين كارگران در زمان حاضر با كارگران در زمان رسول خدا ( ص ) و اينكه كار نكردن در زمان ما علاوه بر فقر موجب وابستگي به غرب و شرق مي شود ، امام ( ره ) اينطور بيان مي فرمايد:
" و من امروز عرض مي كنم كه كارگر امروز ، با كارگر آن وقت ( زمان سول خدا ( ص ) بسيار فرق دارد ، .... ارزش كار در آن وقت همين مقداري بوده است كه خود كار شريف است و خود كار براي انسان و روحيات انسان مفيد است و كار اثرش هم علاوه بر آن براي خود انسان و مزاج انسان مفيد است و در روح انسان هم تاثير دارد، براي يك شهري هم فايده دارد، اما ديگر مطرح نبود كه اگر كار نكنم، وابسته به آمريكا مي شوم يا وابسته به شوروي اين مسئله آن وقت مطرح نبود. " ( صحيفة امام ، ج 16 ، ص 234 و 235 )
ب - نقش كارگران در استقلال كشور
طبقه شريف كارگر در اين مدت كوتاه و خصوصاً بعد از تجاوز عمال اجانب به خاك ميهن عزيز ثابت كرد كه قادر است با خواست خداوند متعال، كشور عزيز خود را با كوشش شبانه روزي از وابستگي نجات دهد... امروز بعد از دو سال جنايتكاري گروهكهاي وابسته به قدرت هاي خارجي ... اين سوداگران در اعمال فتنه انگيز بچگانه خود، چهرة قبيح خود را به ملّت و خصوص طبقه مستضعف ... آن چنان ناشيانه دادند كه براي كسي نبايد جاي شك و ترديد باقي باشد، كه اينان جيره خواران كاخ سفيد و كرملين مي باشند و دشمن درجه يك كارگران و كشاورزانند.
برادران عزيز كارگر كه براي خودكفايي كشور با جان و دل كار طاقت فرسا به خدمت به كشور اشتغال داريد، اينان به خيال خام خود مي خواهند شما عزيزان را آلت مقاصد شوم خود قرار داده و در نفع ابرقدرتها از شما استفاده نمايند. " صحيفه امام ، ج 14 ، ص 326 و 327.


حقوق كارگران
"كارگران مبارز بايد بدانند كه با حوصله و صبر انقلابي مشكلات آنان بر طرف خواهد شد و نيز مي دانند كه رسيدگي به كارخانجات و وضع كارفرمايان آنان احتياج به زماني دارد كه بشود در آن مدت دقيقاً كارگران و كارمندان را به حقوق حقه خودشان رسانيد. كارفرماياني را كه حقوق كارگران را نمي پردازند به تكاليف خود آشنا نمود تا خود را مكلف به رسيدگي بدانند و يا از صحنه خارج شوند و به كارفرماياني كه به سبب همين اعتصابات ، قدرت پرداخت حقوق آنان را ندارند كمك نمود دير يا زود بايد حقوق عقب افتاده كارگران در سراسر ايران پرداخت شود. صحيفه امام ، ج 6 ، ص 380 و 381.
حق ايجاد تشكل هاي كارگري
از حقوق معنوي مهم كارگران حق ايجاد تشكل براي امور صنفي خويش است. امام با توجه به اين مطلب بيان زيبائي دارد كه مي فرمايد:
"كارگران محروم ومتدين ايران كه اكثر آنان همان كشاورزان وزارعين فقير و گرسنه سابقند، حق دارند براي بدست آوردن حقوق حقه خود به مبارزه ملت از هر طريق ممكن و مشروع بپردازند. و در جمهوري اسلامي به آنها حق داده مي شود كه به هر شكل ممكن به دور هم جمع شوند و مسائل و مشكلات خود را بررسي كنند و در نتيجه دولت را در جريان مسائل خود قرار دهند و نيز از حقوق صنفي خود دفاع كنند. "صحيفه امام ، ج 5 ، ص 139.
اهميت كار زنان
"تبليغات سوء شاه و كساني كه با پول شاه خريده شده اند چنان موضوع آزادي زن را براي مردم مشتبه كرده اند كه خيال مي كنند فقط اسلام آمده است كه زن را خانه نشين كند.
چرا با درس خواندن زن مخالف باشيم؟ چرا كه با كاركردن زن مخالف باشيم؟ چرا زن نتواند كارهاي دولتي انجام دهد؟ "
اين بيان صريح امام هم جوابي بود براي تبليغات شوم دشمنان و هم بيان صريح براي كاركردن زنان. صحيفه امام ، ج 10 ، ص 244 و 245