جام جم آنلاين: نه‌تنها صدها و هزاران كيلومتر بالاي سرمان مملو از هيجاني است كه بر پايه آن صنعتي نوپا و با آينده‌اي درخشان به نام گردشگري فضايي در حال شكل‌گيري است بلكه اعماق اقيانوس نيز مي‌تواند همانقدر مملو از ناشناخته‌ها و هيجان نهفته در وراي آن باشد.
همين هيجان نهفته كافي است تا شركت‌هايي كه در سال‌هاي اخير با انجام سرمايه‌گذاري‌هاي كلان مقدمات توسعه گردشگري فضايي را فراهم كرده‌اند نه تنها نيم نگاهي، بلكه بينشي عميق نسبت به آينده روشن سفر به اعماق اقيانوس و خلق مفهومي به نام «گردشگري در اعماق اقيانوس» داشته باشند.
سر ريچارد برانسون در چند سال گذشته خود را به عنوان پرچمدار گردشگري فضايي معرفي كرده است. او هزينه‌هاي نجومي در اين راه صرف كرده است و تا اعزام نخستين گروه از گردشگران فضايي به مدار زمين فاصله چنداني ندارد، اما او به موازات برنامه‌ريزي براي عبور از مرزهاي فضايي زمين از اقيانوس‌ها و اعماق ناشناخته آنها نيز غافل نشده است. طراحي سيستم حركتي Virgin Oceanic كه براي حركت در اعماق اقيانوس در نظر گرفته شده است اوج ايده‌پردازي‌هاي وي براي كشف ناشناخته‌هاي اعماق اقيانوس‌هاي جهان است. او البته از ارائه اين ايده نه صرفا اهداف تحقيقاتي بلكه بيشتر به دنبال تحقق مفهوم گردشگري در اعماق اقيانوس است.
هنگامي كه وي از اين طرح خيره‌كننده پرده‌‌برداري مي‌كرد به اين نكته اشاره كرد كه «اعماق اقيانوس در زير پاهاي ما قرار دارد، اما تاريخ نشان مي‌دهد در مقايسه با اقيانوس‌ها، انسان‌هاي بيشتري به ماه رفته‌اند» برانسون براي اين‌كه در عمل هم نشان دهد همانقدر كه در نظريه‌پردازي درخصوص سفر به اعماق اقيانوس‌ها سخنوري تواناست از علاقه‌مندان و طرفدارانش خواسته است تا مدت كوتاه ديگري نيز صبر كنند تا در عمل به آنها نشان دهد كه از درون زيردريايي تك نفره محصول فناوري‌هاي پيشرفته شركتش حتي از اعماق تاريك و ناشناخته اقيانوس‌ها نيز مي‌توان با تمام جهان ارتباط برقرار كرد. او شعار «نفوذ به اعماق هر 5 اقيانوس» را انتخاب كرده است: اطلس، آرام، هند، منجمد شمالي و جنوبي. او در نظر دارد تا از اعماق اين اقيانوس‌ها اطلاعات مختلف را در قالب ويدئو و ساير تصاوير براي گوگل ارسال كند. برانسون از انجام اين كار قصد دارد تا قابليت‌هاي نرم‌افزار گوگل ارت و نقشه‌هاي آن را افزايش دهد. در حقيقت هم اكنون هيچ‌گونه نقشه دقيقي از اعماق اقيانوس‌هاي جهان در دست نيست و اين سرمايه‌دار ماجراجو قصد دارد تا نقشه‌هايي از نقاط كور زمين ارائه كند.
تاكنون دستيابي به چنين نقاط دور دست و صعب‌العبور براي بسياري از محققان غيرممكن بوده است. آنها در بهترين حالت ممكن استفاده از سيستم‌هاي روباتيكي را متصور شده‌اند، اما برانسون اكنون صحبت از حضور انسان در اعماق ده‌ها كيلومتري اقيانوس‌ها دارد. بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي از پيش صورت گرفته Virgin Oceanic راهي عميق‌ترين نقاط اقيانوسي جهان يعني Mariana Trench (اقيانوس آرام)، Puerto Rico Trench (اقيانوس اطلس)،Diamantina Trench (اقيانوس هند)،South Sandwich Trench (اقيانوس منجمد جنوبي) و Molloy Deep (اقيانوس منجمد شمالي) خواهد شد. تنها نگاهي به اين عناوين نشان از هيجان نهفته در اكتشاف آنها دارد. در اين ميان Puerto Rico Trench به عنوان عميق‌ترين نقطه اقيانوس‌هاي جهان شناخته مي‌شود كه تاكنون اكتشافي در آن صورت نگرفته است.
بدون شك ساختار بدنه اين زيردريايي فوق مدرن جذاب‌ترين بخش اين پروژه است كه ظاهري متفاوت با بسياري از زيردريايي‌هاي كوچك ساخته شده داشته و بيشتر به يك دلفين شباهت دارد. اين زيردريايي توانايي آن را دارد كه تا عمق 11 كيلومتري آب پايين رود. اين توانايي به معناي آن است كه Virgin Oceanic مي‌تواند فشار بسيار شديد آب در اعماق اقيانوس را نيز تحمل كند. اين ميزان فشار تقريبا 1500 برابر فشاري است كه يك هواپيما تحمل مي‌كند. بدنه اين زيردريايي از تركيبي از فيبر كربني و تيتانيوم ساخته شده است تا نه‌تنها سبكي قابل توجهي داشته باشد، بلكه هدايت‌كننده آن هيچ‌گونه نگراني از بابت استحكام آن نداشته باشد.
نكته: طراحي سيستم حركتي Virgin Oceanic كه براي حركت در اعماق اقيانوس در نظر گرفته شده اوج ايده‌پردازي‌ها براي كشف ناشناخته‌هاي اعماق اقيانوس‌هاي جهان است
در سال‌هاي اخير ايده‌هاي متعددي در زمينه زيردريايي‌هاي گردشگري مطرح شده است كه تقريبا بسياري از آنها در همان مرحله يعني روي كاغذ باقي‌مانده‌اند، اما جاه‌طلبي‌هاي برانسون موجب شده تا نه‌تنها اين زيردريايي ساخته شود بلكه تاكنون يك سري آزمون‌هاي سخت و پيچيده را نيز پشت سر گذاشته است. برخي از اين آزمون‌ها در اعماقي صورت گرفته است كه كوچك‌ترين شكافي در بدنه زيردريايي معنايي جز مرگ دلخراش هدايت‌كننده آن ندارد. گذشته از آن، در چنين عمقي خبري از نيروهاي امداد و نجات نيست. در نتيجه بايد استحكام بدنه بدون هيچ كم و كاستي باشد. اين زيردريايي قابليت حركت با حداكثر سرعت 3 گره دريايي را دارد و نكته جالب‌تر اين‌كه در هر دقيقه تا 107 متر پايين‌تر مي‌رود. در نتيجه با يك حساب ساده سرانگشتي مي‌توان گفت Virgin Oceanic تنها در مدت 5 ساعت به بستر عميق‌ترين نقطه اقيانوس آرام يعني Mariana Trench خواهد رسيد.
اين زيردريايي به طيف گسترده‌اي از حسگرها و دوربين‌ها مجهز است. در مناطقي نظير اعماق اقيانوس آگاهي از اوضاع محيط اطراف كمك زيادي به هدايت‌كننده زيردريايي مي‌كند تا در سخت‌ترين شرايط نيز بهترين تصميم‌ها اتخاذ شود. به همين دليل حسگرهاي نصب شده در داخل و خارج بدنه Virgin Oceanic بخش قابل‌توجهي از امور نظارتي و كنترلي مجموعه را بر عهده دارند. معمولا افرادي كه در زيردريايي به اعماق آب نفوذ مي‌كنند اطلاع كاملا دقيقي از فاصله باقي‌مانده تا بستر دريا ندارند و صد البته تشخيص اين فاصله در نقاطي نظير عميق‌ترين بخش‌هاي اقيانوس كار به مراتب دشوارتري است. يكي از دلايل همكاري نزديك شركت تحت نظارت برانسون به گوگل براي رفع نگراني‌ها در همين زمينه است.
اين زيردريايي گرچه آزمون‌هاي اوليه را با موفقيت پشت‌سر گذاشته است، اما بايد پذيرفت كه هنوز راه درازي در پيش است. به عقيده محققان آنچه كه ريچارد برانسون انجام داده است آغاز يك ماجراجويي طولاني است كه از حيث خطرناك بودن دست كمي از نفوذ به اعماق فضا ندارد. به همين دليل گفته مي‌شود در ماه‌هاي آينده طيف وسيعي از آزمون‌هاي پيچيده براي اين فناوري نوين طراحي خواهد شد تا نگراني‌هاي موجود يك به يك به بوته فراموشي سپرده شوند. بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته قرار است Virgin Oceanic در نخستين مرحله از ماجراجويي در اعماق آب‌هاي جهان خود را به عميق‌ترين بخش‌هاي اقيانوس آرام يعني منطقه Mariana Trench برساند. اين برنامه تا چند ماه آينده آغاز خواهد شد. در صورتي كه همه چيز بر طبق برنامه پيش رود تا 2 سال آينده 4 سفر ديگر به 4 نقطه عميق اقيانوس‌هاي ديگر جهان نيز انجام خواهد شد. به نظر مي‌رسد همه چيز براي آغاز دور تازه‌اي از اكتشافات بشري مهيا شده است.
بشر گرچه در سال‌ها و دهه‌هاي اخير بيشتر از اقيانوس‌هاي زمين به آسمان و اعماق فضا چشم دوخته است، اما اين بار ماجراجويي همچون ريچارد برانسون توجه جهانيان را به اعماق اقيانوس‌هاي جهان معطوف كرده است. از اين رو شايد بتوان به جرات گفت گردشگري در اعماق اقيانوس‌ها از گردشگري در اعماق فضا پيشي گرفته است.
منابع: virgin oceanic-
wired-
مهدي پيرگزي / جام‌جم