درگذشت "ناظم الاطباء" پزشك و لغت ‏شناس ايراني (1303 ش)

ميرزا علي اكبر خان نفيسي ملقب به ناظم الاطباء كرماني در حدود سال 1336 ش (1263 ق) در كرمان به دنيا آمد. او پس از پايان تحصيلات مقدماتي، به فراگيري علومي چون حكمت الهي و فلسفه روي آورد و در مدرسه دارالفنون تهران، طب را آموخت. ناظم الاطباء پس از پايان تحصيلات، نخستين بيمارستان جديد در ايران را تأسيس كرد و در مجلسِ حِفظُ الصَّحه (حفظ تندرستي) متشكل از پزشكان معروف شهر حضور داشت. وي در سال 1261 ش (1298) دومين بيمارستان با سبك جديد را در مشهد بنيان نهاد و از 1271ش، از اطباي ناصرالدين شاه و مظفرالدين شاه قاجار شد. علي اكبر نفيسي علاوه بر طبابت به نگارش كتاب همت مي‏ورزيد و آثاري را نيز پديد آورد. آثار ناظم‏الاطباء در طب شامل مجموعه كتاب‏هاي سودمندي است كه توسط او تأليف و يا از منابع خارجي ترجمه شده است. ناظم الاطباء در گردآوري واژه‏هاي زبان فارسي نيز سعي بسيار مبذول داشت و آثار ارزشمندي به وجود آورد كه مهمترين اثر او در اين زمينه، فرهنگ نفيسي در پنج جلد است كه مدت 25 سال از عمر خود را صرف گردآوري و تحرير آن كرد. ناظم الاطبا كرماني سرانجام در 9 خرداد 1303ش در 77 سالگي درگذشت.

رحلت فقيه اصولي آيت ‏اللَّه "سيدمحمدباقر قاضي طباطبايي" (1326 ش)

آيت‏اللَّه حاج سيدمحمدباقر قاضي طباطبايي تبريزي در سال 1248 ش (1285 ق) در تبريز به دنيا آمد و مبادي فقه و اصول و كلام و معقول را از علماي زادگاهش فرا گرفت. وي سپس براي تكميل تحصيلاتش، در سال 1269 ش راهي عتبات عاليات گرديد و در محضر ميرزاي بزرگ شيرازي در سامرا حضور يافت. آيت‏اللَّه قاضي پس از آن رهسپار نجف شد و در درس خارج آيات عظام: ميرزا حبيب اللَّه رشتي، ملامحمد فاضل شرابياني، محمد باقر اصطهباناتي و ملااسماعيل قراباغي شركت جست. وي همچنين در درس اخلاق آخوند ملاحسينقلي همداني حاضر شد و به مدارج والاي اخلاقي و علمي دست يافت. اين عالم رباني پس از مدتي كه در تبريز اقامت گزيد، بار ديگر در حوزه علميه نجف حاضر شد و در درس آيات عظام: سيد محمدكاظم يزدي و شيخ الشريعه اصفهاني حضور يافت. آيت‏اللَّه قاضي سرانجام پس از سيزده سال اقامت در نجف و اخذ اجازه اجتهاد از علامه سيد محمدكاظم يزدي و فاضل شرابياني و اجازه روايت از سيدابوالحسن اصفهاني، به تبريز مراجعت نمود و از آن پس به مدت بيش از چهل سال به درس و بحث و تاليف و تدريس همت گماشت. از اين عالم رباني تاليفات متعددي بر جاي مانده كه مَخزَنُ الفوائد في حاشيةِ الفرائد، حاشيه بر فُصول الاصول و نيز تقريرات اساتديش: ميرزاي رشتي، علامه يزدي و شيخ الشريعه اصفهاني از آن جمله‏اند. اين فقيه و مجتهد امامي، سرانجام پس از عمري سرشار از علم و معنويت، در نهم خرداد 1326 ش برابر با دهم رجب 1366 ق چشم از جهان فرو بست و در تبريز به خاك سپرده شد. اين عالم بزرگوار، پدر اولين شهيد محراب آيت‏اللَّه سيدمحمدعلي قاضي طباطبايي مي‏باشد.

كشف "چشمه نقطه ‏اي" در كهكشان راه شيري (1371 ش)

دكتر جلال صميمي، محقق و استاد دانشگاه صنعتي شريف تهران، پس از بيست سال تحقيق درباره كهكشان راه شيري و آزمايش در مورد تابش اشعه گاما، موفق به كشف پنج چشمه گاما در مركز اين كهكشان شد. دكتر جلال صميمي متولد سال 1319 در شهرستان زابل و داراي مدرك دكترا در رشته فيزيك است. او پس از مطالعات و تحقيقات گسترده، آزمايش‏هاي مكرر خود را در زمينه امولوسيون هسته‏اي انجام داد و سرانجام موفق به اين كشف مهم شد.

به شهادت رسیدن "مختار بن ابوعبیده ثَقَفی" رهبر قیام خونخواهی امام حسین(ع)(67 ق)

مختار بن ابوعبیده ثقفی پس از هلاکت معاویة بن ابی‏ سفیان، از جمله رهبران انقلابی کوفه بود که از امام حسین(ع) و نماینده‏اش حضرت مسلم بن عقیل(ع) حمایت نمود و در نتیجه، از سوی عبیداللَّه بن زیاد عامل یزید در کوفه، دستگیر و زندانی شد. مختار در ایام قیام امام حسین(ع) هم‏چنان در زندان عبیداللَّه بن زیاد به سر می‏برد تا این که به وساطت شوهر خواهرش، عبداللَّه بن عمر در نزد یزید بن معاویه، از زندان آزاد گردید. پس از مرگ یزید، جهت خون خواهی امام حسین(ع) در کوفه قیام نمود و جمع کثیری به او پیوسته و تمام قاتلان امام حسین(ع) و عناصر اصلی ضد امام حسین(ع) و اهل بیت را دستگیر و به مکافات اعمالشان رساند. مختار ثقفی پس از 18 ماه حکومت در کوفه و نواحی آن، در چهاردهم رمضان سال 67 قمری در برابر لشکریان عبداللَّه بن زبیر به فرماندهی مصعب بن زبیر، متحمل شکست گشته و در این نبرد به قتل رسید.

تولد "ژوزف لوساك" فيزيك‏دان و شيمي‏دان فرانسوي (1778م)

ژوزف لويى گي لوساك، دانشمند فرانسوي در 30 مه 1778م متولد شد و تحصيلات خود را در پلي‏تكنيك پاريس به پايان رسانيد. آشنايى وي با بارتوله شيمي‏دان فرانسوي باعث علاقه او به علم شيمي گرديد. وي در طول زندگي خود تحقيقات و كشفيات مختلفي انجام داد. كشف سيالوژن كه گازي سمي است، اختراع نوعي الكل‏سنج و چگالي‏سنج و تشخيص كُلر به عنوان يك عنصر، از جمله كشفيات اوست. مهم‏ترين فعاليت علمي او، وضع قوانين انبساط گازهاست، كه به نام وي و همكارش شارل، تحت عنوان قانون شارل - گي لوساك ثبت شده است از ديگر اقدامات گي‏لوساك، كشف عنصر شيميايى بود كه آن را در سال 1808م اعلام كرد. وي هم‏چنين دريافت كه در موقع تشكيل تركيبات شيميايى، گازها به نسبتي ساده با هم تركيب مي‏شوند. لوساك در سال 1811م تحقيقاتي براي تعيين تركيب شيميايي شكر انجام داد. از سوي ديگر، آزمايشات و هزينه‏هاي آن مورد حمايت ناپلئون بُناپارت قرار داشت چرا كه وي به دنبال كسب شهرت و قدرت در عرصه جهاني بود. گي لوساك در سال 1831م به نمايندگي پارلمان فرانسه انتخاب شد و سرانجام در سن 72 سالگي به سال 1850م در گذشت.