کتاب شأن هستی شناختی عشق و آفرینش انسان (در فلسفه و عرفان، از افلاتون تا صدرالمتألّهین)، نوشتۀ موسی اکرمی به همت نشر فردا منتشر شد.

به گزارش خبرنگار مهر، نگارنده در این کتاب در پی عرضه نگرش های فلسفی و عرفانی ویژه درباره شأن هستی شناختی عشق و تجلی عشق و نقش عشق در پیدآیی جهان به طور عام و پدیدآیی انسان به طور خاص است و از این رو به جریانهای فلسفی و عرفانی ئی (از افلاتون تا صدرالمتألهین) توجه دارد که 1) در یک سنت کمابیش به هم پیوسته جای می گیرند. 2) این سنت احتمالا مهمترین سنت کمابیش به هم پیوسته ئی در همه تاریخ اندیشش فلسفی و نگرش عرفانی است که به چنین جایگاه کانونی درخشانی برای عشق باور دارد و آن را بیان و توصیف و تبیین می کند و 3) جریانهای درون این سنت در پیوند با و«جود» و «انسان» و «عشق» در وجوه پنج گانه هستی شناسی و شناخت شناسی و معناشناسی و روش شناسی و ارزش شناسی خود را، به تصریح یا به تلویح، واقع گرا می دانند.

با توصیف و تبیینی از مسائل مرتبط با وجود و انسان و عشق دارند که می توان نگرش نهفته در پس آنها را واقع گرایانه دانست.  هر چند ممکن است است یک جریان فلسفی یا عرفانی در زمینه هائی به جز پیوند میان عشق و پدیدآیی جهان و انسان واقع گرا نباشند و در این باره هیچ باکی نداشته باشد که ناواقع گرا خوانده شود، چنان که جریانهای فلسفی و عرفانی ناواقع گرا را هیچ پروایی از آوازه ناواقع گرا بودن در همه زمینه ها یا بسا زمینه ها نیست.

بخش‌های میان ‌دفتر کتاب عبارتند از:

از فصوص الوجود والنّور تا لَمَعات العشق

لَمعۀ حافظانه و فصّ صدرایی: شأن هستی‌شناختی عشق و آفرینش جهان و انسان از فلوتین تا حافظ و صدرا

تجلّی یکم. از حافظ تا صدرالمتألهین

تجلی دوم. نوافلاتون‌گرایی اسلامی

تجلی سوم. احد و مسأله خلق جهان

تجلّی چهارم. نگاهی به عشق درونذاتی آفریدگان و آفرینش ممکنات از فارابی تا سهروردی

4.1. فارابی

4.2. ابن سینا

4.3. سهروردی

تجلّی پنجم. از گنج پنهان تا آفرینش آفریدگان چونان حرکتی حُبّی نزد ابن عربی

تجلّی ششم. نگاهی به شأن هستی شناختی عشق و آفرینش جهان و انسان نزد حافظ

6.1. منابع حافظ

6.2. هستی‌شناسی عشق و نقش هستی‌شناختی آن در نگاه حافظ

تجلّی هفتم. از نظریۀ فیض تا مابعدالطبیعۀ اصالت وجودی عشق نزد ملاصدرا

7.1. صدرالمتألّهین و اثولوجیا

7.2. نظریۀ فیض از اثولوجیا تااسفار

7.3. عشق در حکمت متعالیه

7.4. مابعدالطبیعۀ  اصالت وجودی عشق

تجلّی هشتم. عشق از شعر حافظانه تا فلسفۀ صدرایی

کتاب‌شناسی

فهرست دفتر دوم کتاب «شأن هستی شناختی عشق و آفرینش انسان (در فلسفه و عرفان، از افلاتون تا صدرالمتألّهین)»:

دفتر دوّم. لَمَعات العشق

لَمعۀ یکم. لمعۀ عین القضاتی (نوبت یکم). تمهیداتی در کلام‌الّسکران (صورتِ کتاب تمهیداتعینالقضات)

اشاره

تمهید یکم : نخستین نگاه اجمالی برای آشنایی و گزینش متن

تمهید دوّم : عوامل تعیین کننده در نثر عین القضات

یکم . آشنایی با ادب و بلاغت

دوم . ذوق شاعرانه

سوم . تجربۀ عرفانی خاص

چهارم. تبحر در علوم گوناگون

تمهید سوّم : عناصر و ویژگی‌های اساسی نثر تمهیدات

تمهید چهارم : شعر و شاعری در تمهیدات

الف) بهره‌گیری از سخن منظوم شاعرانه دریافت سخن منثور

ب) نثری که شاعرانه و بلکه گاهی شعر است

تمهید پنجم : اصطلاحات و تعابیر عرفانی در تمهیدات

تمهید ششم . اصطلاحات فلسفی در تمهیدات

تمهید هفتم : آیات و احادیث در تمهیدات

تمهید هشتم: اقوال شخصیت‌ها در تمهیدات

تمهید نهم : عشق در تمهیدات

تمهید دهم : واپسین نگاه اجمالی و بدرودی ناگزیر و نه برای همیشه

منابع و مآخذ

لَمعۀ دوّم. لَمعۀ عین ‌القضاتی (نوبت دوم): عشق هدف‌آفرین، و معرفت عشق در تمهیدات عین القضات (عشق در کتاب تمهیدات عین القضات)

زبدۀ یکم. دستیابی به مقام سلطان ‌العشّاقی و شهادت در راه عشق

زبدۀ دوّم. از استادان و الهامبخشان تا سوختن در آتش عشق

زبدۀ سوّم. بیان‌ناپذیری عشق

زبدۀ چهارم. از نگرش هستی‌شناختی به عشق تا دوسویه بودن آن

زبدۀ پنجم. لزوم درباختن محبوبان دیگر در برابر محبّت به خدا

زبدۀ ششم. تجلّی حُسن الهی و عشق معشوق ازلی به خویش

زبدۀ هفتم. حقیقت و حالات عشق در تمهید ششم

زبدۀ هشتم. حکمت خلقت انسان در تمهید هشتم

زبدۀ نهم. اصل و حقیقت آسمان و زمین در تمهید دهم

منابع

لَمعۀ سوّم.لَمعۀ اشراقی: عشق و قهر انوار در سپهر معرفتی سهروردی

اشراق یکم. سازمایه‌های اندیشۀ سهروردی

اشراق دوّم. از وجود تا نور

اشراق سوّم. اشراق/صدور/آفرینش

اشراق چهارم. جلوه‌های وجودی عشق در منظر شیخ اشراق

4.1. حُسن و عشق و حُزن، و پدیدآیی آسمان و زمین

4.2. عشق چونان شوق برآمده از کمال و جمال ذات انوار

4.3. عشق چونان درختی کاشتۀ باغبان ازل و ابد

اشراق پنجم. نگاهی به عشق در حکمت خسروانی سهروردی

5.1. خُرّه

5.2. چگونگی تأثیر خُرّه

5.3. کیومرث

لَمعۀ چهارم. لَمعۀ وجودی و عشقی: تجلّی عشق از ابن عربی تا عراقی

بهرۀ یکم: ابن عربی

نگینۀ یکم: ابن عربی و نقش او در عرفان اسلامی

نگینۀ‌ دوم: حقیقت مطلق در عرفان ابن عربی

نگینۀ سوّم: عشق در عرفان وفلسفه

نگینۀ چهارم: نقش عشق در کتاب‌های ابن عربی -حدیث کنز مخفی

نگینۀ پنجم: پیش از آفرینش- حدیث عماء

نگینۀ ششم: فیض اقدس و فیض مقدّس- آفرینش جهان

نگینۀ هفتم: نخستین آفریده

نگینۀ هشتم: حُسن و تجلّی و عشق

نگینۀ نهم: قوس صعودی عشق

نگینۀ دهم: گونه‌های عشق از دید ابن عربی

نگینۀ یازدهم: زبان رمزی در عرفان عاشقانه

نگینۀ دوازدهم: ترویج مکتب ابن عربی پس از درگذشت او

بهرۀ دوم: عراقی

پرتوِ یکم: شکوفایی عراقی

پرتوِ دوم: عراقی و شعر عاشقانه-عارفانه

پرتوِ سوّم: چگونگی نگارش لَمَعات

پرتوِ چهارم: تأثیر سوانح غزالی بر لَمَعات عراقی

پرتوِ پنجم: تأثیر مکتب ابن‌عربی بر لَمَعات

پرتوِ ششم: منابع لَمَعات

پرتوِ هفتم: آغاز لَمَعات و نخستین آفریده

پرتوِ هشتم: عشق در سوانح و عشق در لَمَعات

پرتوِ نهم: جایگاه و ارزش لَمَعات

پرتوِ دهم: جایگاه عراقی در ادب و عرفان

یادداشت‌ها

لَمعۀ پنجم. لَمعۀ مولانایی: از نفیر نی تا عشق معشوق به عاشق نزد مولانا

شمس یکم. نفیر نیِ بریده از نیستان

شمس دوّم. نقش عشق در آفرینش جهان و انسان

شمس سوّم. نیروی هستی‌شمولِ عشق و قوس نزولی عشق و انسان

شمس چهارم. قوس صعودی عشق و انسان

شمس پنجم. قعرِ ناپدیدِ عشقِ قهار

شمس ششم. عشقِ معشوق به عاشق

منابع

لَمعۀ ششم. لَمعۀ فصّ صدرایی: شأن هستی شناختی عشق و

آفرینش جهان و انسان نزد صدرالمتألهین

سفر یکم. از اصالت وجود تا ابداع فیضی

سفر دوّم. از بسیط الحقیقه تا کثرت موجودات

سفر سوّم. مراتب سه‌گانۀ وجود

سفر چهارم. شأن هستی شناختی عشق و عشق واجب الوجود

سفر پنجم. عشق خدا به موجودات

منابع

کتاب «شأن هستی شناختی عشق و آفرینش انسان (در فلسفه و عرفان، از افلاتون تا صدرالمتألّهین)» نوشتۀ موسی اکرمی، در 500 صفحه به همت نشر فردا در سال 1396 منتشر شد.