رحلت عالم مجاهد و فقيه جليل آيت اللَّه "سيد محمدباقر حجتي بارفروشي" (1311ش)

آيت‏اللَّه سيد محمدباقر بارفروشي معروف به حجَّتي در حدود سال 1248 ش در توابع بابل در استان مازندران در حالي كه پدرش قبل از تولد وي از دنيا رفته بود، چشم به جهان گشود. وي پس از كسب علوم مقدمات و سطح، راهي نجف اشرف گرديد و از محفل درس استادان نامداري همچون آخوند ملامحمدكاظم خراساني، علامه سيدمحمدكاظم يزدي و ملاعبداللَّه مازندراني استفاده برد تا به اجتهاد نائل آمد. آيت‏اللَّه حجتي سپس به زادگاه خود بازگشت و به تاليف، تحقيق، تدريس و ارشاد مردم و مبارزه عليه انحرافات مذهبي همت گماشت. ايشان از عالمان برجسته مازندران در عصر خود بود و در مسائل اجتماعي و سياسي زمان خود فعاليت داشت. آيت اللَّه حجتي به ويژه در مبارزه با بابي‏ها و بهايي‏ها زبانزد مردم بود و به همين دليل شايع است كه در نهايت يك پزشك بهايي با تزريق آمپول ايشان را در هفتم بهمن 1311 ش در 63 سالگي از بين برده است. برخي از آثار اين عالم بزرگوار عبارتند از: تقريرات درس اصول آخوند خراساني، تقريرات درس فقه علامه يزدي در 2 جلد و حاشيه بر عروةُ الوثقي.

الحاق ايران به قرارداد جهاني آزادي تبادل افكار يونسكو(1344ش)

در چنین روزی در سال 1344 ه ش ایران به قرار داد جهانی آزادی تبادل افکار یونسکو ملحق شد . قرن بیستم عصر آزادی اطلاعات نام گرفت و با از هم پاشیدگی موانع و ایجاد امکان ارتباط فرامرزی افراد با یکدیگر و جهانی شدن اقتصاد، فرهنگ، سیاست ، افراد در معرض ارتباطات بیشتری قرار گرفتند که پیش از این چنین امری تا این اندازه سابقه نداشته است. یونسکو به عنوان نهاد بین المللی ، تا کنون عهده دار چنین مسوولیتی بوده است . ایران نیز در در سال 1344 با پیوستن به این قرار داد سعی کرد خود را در مسیر های مختلف اطلاعاتی پدید آمده ، قرار دهد . در دوره سلطنت پهلوی ها در ایران هیچ نشانه ای از آزادی نبود زیرا نه آزادی مطبوعات وجود داشت و نه آزادی بیان و نه آزادی احزاب و تجمعات برای بیان افکار. پیوستن رژیم به این قرارداد فقط برای ظاهر سازی بود .

درگذشت نويسنده، محقق و مترجم شهير ايراني استاد "مجتبي مينَوي" (1355ش)

استاد مجتبي مينَوي در سال 1282 ش در تهران به دنيا آمد و در كودكي به همراه پدر به سامرا رفت. تحصيلات ابتدايي را در سامرا و سپس در تهران، و تحصيلات عالي را در دارالفنون، دارالمعلّمين مركزي تهران، كالج سلطنتي و مدرسه مطالعات آسيايي و آفريقايي لندن گذراند. او در حدود سال 1305 ش، در مجلس شوراي ملي، سمت تندنويسي داشت و از آن پس به رياست كتابخانه ملي رسيد. مينوي پس از مدتي راهي پاريس شد و همراه با سيدحسن تقي‏زاده، سياست‏مدار دوران مشروطه، به لندن رفت. او در انگلستان به كار تأليف، تدريس و تعليم پرداخت و به مدت ده سال، براي شبكه بي‏بي‏سي، گفتار فرهنگي تهيه مي‏كرد. مينوي پس از بازگشت به ايران در دانشكده ادبيات و الهيات دانشگاه تهران تدريس مي‏كرد و پس از مدتي بر اثر پافشاري براي عكس‏برداري از كتاب‏هاي كتابخانه‏هاي تركيه، به عنوان رايزن فرهنگي ايران در تركيه منصوب شد. استاد مينوي، بيشتر عمر خود را به تحقيق در متون قديمِ ادبي و تاريخي زبان فارسي گذراند و در اواخر عمر، سرپرستي بنياد شاهنامه را بر عهده داشت. از اين استاد برجسته زبان و ادب فارسي، نزديك به چهل كتاب از تأليف و ترجمه و تصحيح و حدود يكصد و شصت مقاله ادبي و انتقادي در مجلات ايراني و خارجي منتشر شده است. پانزده گفتار، شير و خورشيد، داستان هزار دستان و شاهنشاهي ساسانيان از جمله تأليفات و ترجمه‏هاي استاد مينوي مي‏باشند. استاد مجتبي مينوي در 73 سالگي درگذشت.

تولد "صدرالدين شيرازي" متفكر بزرگ ‏اسلامي معروف به ملاصدرا(980ق)

صدرالدين شيرازي مشهور به ملاصدرا و صدرالمتألهين در نهم جمادي الاول سال 980 ق در شيراز به دنيا آمد. سنگ بناي علمي و اخلاقي ملاصدرا در محضر درس شيخ بهايى بنا نهاده شد و سپس در جرگه‏ي درس حكيمِ الهي، ميرداماد، كسب فيض كرد. وي پس از رسيدن به مقام والاي علمي، بر مسندتدريس تكيه زد و به تدوين حكمت متعاليه پرداخت. ملاصدرا با تركيب فلسفه‏ي مشّاء و اشراق، حكمت متعاليه را بنيان نهاد و تاثيري شگرف بر فلسفه‏ي اسلامي گذاشت به طوري كه اين تاثير، بسيار وسيع و غيرقابل انكار است. صدرالمتألهين به عنوان بزرگ‏ترين فيلسوف اسلامي در حالي كه در يك دست، قلمِ تفسير سوره‏ي بقره و در دست ديگرش برگه‏هاي شرح كتاب الحُجّه‏ي اصول كافي بود، در سال 1050 ق در 70 سالگي در بصره دار فاني را وداع گفت و در همان شهر مدفون گشت.

آغاز مبارزات زیدیه

در آوریل سال‌737 میلادی (و به نوشته برخی از مورخان؛ 12‌آوریل آن سال) زید ابن علی ابن حسین در کوفه پرچم مبارزه با خلافت امویان را برافراشت. مبارزات زید که پیروان او به شیعه زیدیه معروفند 2سال طول کشید و در سال‌739 میلادی به دست یوسف‌ابن‌عمر‌ثقفی از امرای امویان به شهادت رسید. در پی این رویداد، جمعی از پیروان غیرایرانی زید به یمن نقل مکان کردند و این سرزمین از آن پس پایگاه شیعه زیدیه شده است.

امضاي قرارداد صلح معروف به "مصالحه صد ساله" ميان ايران و روم (422م)

ايران و روم به عنوان دو امپراتوري قدرت‏مند زمان، در طول حكومت خود، به بهانه‏هاي گوناگون به متصرفات يك‏ديگر حمله مي‏كردند و با امضاي قراردادي به اين جنگ‏ها خاتمه مي‏دادند. يكي از جنگ‏هاي بين دو كشور كه در سال 421م با حمله روم آغاز شد، به بهانه آزار و اذيت مسيحيان ايران و نيز فرار برخي از آنان به روم به وقوع پيوست. در اين حال پس از آن‏كه ماموريت فرستاده پادشاه وقت ايران به بيزانس براي استرداد فراريان ناموفق ماند و امپراتور روم نسبت به عقوبت فراريان در صورت بازگشت به ايران اظهار نگراني نمود، لاجرم كار به جنگ كشيده شد. از آن طرف، كارگران رومي در ايران به حبس افتاده و اموال آنها نيز توقيف شد. در اين جنگ، هر دو طرف قادر به شكست دادن طرف مقابل نبودند اما در نهايت سردار رومي ضمن آتش زدن ادوات جنگي، به خاك روم عقب‏نشيني كرد. گرچه ايران دراين جنگ پيروز نشد، اما چهره لشكر شكست خورده نيز به خود نگرفت تا اينكه سپاه روم تقاضاي مصالحه نمود. سرانجام در 27 ژانويه سال 422م، قرارداد صلحي به مدت صد سال بين دو طرف منعقد شد. بر اساس اين قرارداد كه به مصالحه صد ساله شهرت يافت، مسيحيان در ايران و زرتشتيان در روم از آزادي عمل در اعتقادات مذهبي برخوردار شدند. هم‏چنين امپراتوري روم موظف شد هزينه حفظ معابر ايران را در برابر طوايف مخالف برعهده داشته باشد. اين هزينه از ديدگاه رومي‏ها نوعي باج‏خواهي ايران تلقي مي‏گرديد و گاهي از پرداختن آن شانه خالي مي‏كردند. قرارداد صد ساله ايران و روم كمتر از بيست سال دوام آورد و آتش جنگ بار ديگر بين دو امپراتوري برافروخته شد.