حیدرالعبادی، نخست وزیر عراق در سخنانی، همه پرسی استقلال کردستان عراق را پایان یافته خواند و اعلام کرد که این رفراندوم به تاریخ پیوسته است و پرچم عراق در سراسر این کشور برافراشته می شود.
در این رابطه، حیدرالعبادی، نخست وزیر عراق گفت : همه پرسی جدایی کردها به تاریخ پیوسته است و پرچم عراق باید در همه مناطق این کشور به اهتزاز درآید. وی تأکید کرد: پرچم عراق متعلق به همه عراقی‌هاست و باید در همه‌جای کشور به اهتزاز درآید. نخست وزیر عراق اظهار داشت: به رهبران «کرد » گفته بودم که همه‌پرسی استقلال قبل از همه به منافع کردها لطمه خواهد زد.العبادی با بیان اینکه هرگز وارد جنگ داخلی نخواهد شد، مقامات کردستان را به گفتگو بر اساس قانون اساسی عراق دعوت کرد.
وی هرگونه توافق بر سر ایجاد سه منطقه در کردستان عراق را تکذیب کرد و گفت: وی ملزم است تسلط دولت فدرال این کشور را در همه مناطق عراقی بسط دهد.العبادی در مورد عملیات نیروهای عراق در غرب این کشور نیز گفت: به زودی آزادی همه مناطق عراق و تسلط بر منطقه مرزی با سوریه را اعلام خواهیم کرد. در همین حال ،نیروهای عراقی در ادامه پیشروی برای در اختیار گرفتن کنترل مناطق مورد مناقشه با «اربیل»، ضمن ورود به هفت شهر دیگر، پرچم اقلیم کردستان را در این شهرها پایین کشیدند و پرچم عراق را در آنها برافراشتند. در این راستا، نیروهای مشترک عراقی در ادامه حرکت و پیشروی خود، نیروهای پیشمرگه «کرد» را وادار به عقب نشینی از شش شهر دیگر مناطق مورد مناقشه بغداد – اربیل کردند و با ورود به این شهرها، پرچم کشورشان را به اهتزاز درآوردند.
منابع خبری گفتند: همزمان با ورود نیروهای عراقی به شهرهای «خانقین»، «جلولا»،«قره تپه»، «جباره»، «مندلی»، «بعشیقه» و «سنجار» در مناطق مورد مناقشه واقع در استان‌های دیاله و نینوا، پیشمرگه های «کرد» از این شهرها بدون هیچ مقاومتی عقب نشینی و کنترل آنها را به دولت مرکزی واگذار کردند.
به گفته این منابع، عقب‌نشینی نیروهای «کرد» همراه با کوچ گروهی شمار زیادی از خانواده‌های «کرد» به دلیل نگرانی از وقایع احتمالی صورت گرفت.از سوی دیگر، منابع امنیتی گفتند که نیروهای عراقی به سمت شهر «ربیعه» در شمال شرق موصل و در مرزهای مشترک با سوریه گسیل شده‌اند تا آن را نیزاز پیشمرگه ها بازپس بگیرند.
از طرفی، عقب نشینی پیشمرگه، زمینه را نیز برای کنترل چاه های نفت این مناطق توسط ارتش عراق هموار کرد و دو چاه نفتی بزرگ «بای حسن» و «افانا» به کنترل نیروهای عراقی درآمدند.نیروهای عراقی همچنین گذرگاه های «پرویزخان» و « باشماق» در مرز کشورمان با سلیمانیه عراق را نیز به کنترل خود درآوردند.
در چنین شرایطی، منابع خبری گفتند: یک روز بعد از تسلط ارتش عراق بر شهر کرکوک و پایین کشیدن پرچم‌های اقلیم کردستان از ساختمان‌های دولتی آن، اوضاع کرکوک آرام شده است.همزمان شمار زیادی از شهروندان «کرد» با استقبال از تغییرات به وجود آمده به این استان بازگشتند. از طرفی،«برهم صالح» نخست‌وزیر سابق منطقه کردستان عراق خواستار تشکیل فوری دولت انتقالی در این منطقه برای گفتگو با بغداد شد.جنبش «تغییر»، از مخالفان همه پرسی کردستان نیز با صدور بیانیه ای در واکنش به تحولات کرکوک خواستار انحلال تمامی ارگان های رسمی اقلیم و کناره گیری مسببان بحران اخیر شد و همزمان پیشنهاد کرد تا زمان برگزاری انتخابات، یک دولت موقت محلی با عنوان «دولت رهایی ملی» تشکیل شود.
«هیرو ابراهیم احمد»،همسر جلال طالبانی نیز با رد تبانی با دولت مرکزی عراق و الحشد الشعبی، اعلام کرد که نیروهای پیشمرگه «کرد» همواره برای دفاع می‌جنگند.
در چنین شرایطی، منابع محلی در کردستان گفتند: در پی کنترل نیروهای عراقی بر کرکوک و متهم شدن حزب طالبانی از سوی جناح بارزانی به "خیانت"،‌ «مسعود بارزانی»، رئیس اقلیم کردستان موضع‌گیری خود را به زودی اعلام می‌کند و در آن کردها را از ورود به یک جنگ داخلی برحذر می‌دارد. در همین حال، روزنامه فرامنطقه ای «رای الیوم» از احتمال استعفای « مسعود بارزانی» رئیس اقلیم کردستان به دلیل شکست اقدامات و سیاست های بلند پروازانه او با برگزاری همه پرسی استقلال و تلاش برای الحاق کرکوک به اقلیم کردستان خبر داد.
واکنش های داخلی و بین ا لمللی
تحولات و تنش های اخیر در مناطق شمالی عراق میان ارتش این کشور و پیشمرگه های «کرد» با ورود نیروهای عراقی به مناطق مورد مناقشه با اقلیم کردستان و به دست گرفتن کنترل این مناطق توسط دولت مرکزی، با واکنش های داخلی و بین المللی همراه بود. در همین راستا، «سید هاشم الموسوی» سخنگوی رسمی مقاومت اسلامی نُجَباء عراق با تاکید برعدم اعطای امتیاز سیاسی به جدایی طلبان درعراق گفت: ما به کسی باج نمی دهیم و رهبران اقلیم کرستان پیش از هر چیز باید از مردم عراق به دلیل برافراشتن پرچم رژیم صهیونیستی عذرخواهی کنند . سید عمار حکیم، رئیس ائتلاف ملی عراق نیز از اقلیم کردستان خواست که از اقدامات یکجانبه دست بردارد.همچنین «أبو مهدی المهندس» از فرماندهان الحشد الشعبی عراق، عملیات تسلط و بازگرداندن امنیت به شهر کرکوک را نمونه ای از هماهنگی و همکاری عالی میان نیروهای عراقی دانست. «أحمد الأسدی»، سخنگوی نیروهای الحشدالشعبی نیز، بازگشت کرکوک به حاکمیت عراق را پایان رؤیاهای جدایی‌ طلبانه در این کشور دانست.
از طرفی، «نوری المالکی» معاون اول رئیس جمهوری عراق پس از تسلط نیروهای عراقی بر کرکوک «پیروزی بزرگ قانون اساسی را به مردم عراق تبریک گفت.»وی از نیروهای امنیتی خواست برای حفظ جان غیرنظامیان کرکوک و دارایی‌هایشان تلاش کنند.
در واکنش های بین المللی نیز، سازمان ملل خواستار برداشتن «گام های هماهنگ» برای برقراری آرامش در استان کرکوک و مذاکره میان طرف های عراقی به منظور «مدیریت اوضاع» شد. «فدریکا موگرینی» وزیر خارجه آلمان و مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا نیز در تماس‌هایی جداگانه با نخست‌وزیر عراق به بررسی تحولات جاری در کرکوک پرداختند.
همچنین «زیگمار گابریل» وزیر خارجه آلمان درباره استقرار نیروهای عراقی در کرکوک و عملیات برقراری امنیت در مناطق آزادشده از دست داعش با العبادی رایزنی و تاکید کرد که کشورش از وحدت و امنیت عراق حمایت می‌کند. دولت آلمان همچنین آموزش نظامی به نیروهای پیشمرگه در منطقه کردستان عراق را تعلیق کرد.
«بینالی ایلدیریم» نخست‌وزیر ترکیه نیز کنترل نیروهای عراقی بر کرکوک را تحولی مثبت ارزیابی کرد.وی طی سخنرانی در جمع حزب عدالت و توسعه تاکید کرد علیرغم اشتباهات سران کردستان عراق، ترکیه با مردم کُرد، هیچ مشکلی نداشته و از کمک کردن به آنها دست برنمی‌دارد.
شورای عالی امنیت ملی ترکیه نیز پس از نشست خود در بیانیه ای با تاکید دوباره بر حمایت از تمامیت ارضی عراق، خواستار احیای ساختار جمعیتی در استان کرکوک عراق شد.این شورا همچنین پیشنهاد کرد که حریم هوایی ترکیه به روی دولت اقلیم کردستان بسته شود.از سویی، پادشاه عربستان در گفتگوی تلفنی با نخست وزیر عراق بر حفظ وحدت این کشور و رد نتایج همه پرسی اقلیم کردستان تاکید کرد.وزارت خارجه آمریکا نیز ضمن ابراز نگرانی نسبت به تحولات کرکوک، از دولت بغداد و منطقه کردستان عراق خواست آرامش را مجدداً برقرار کنند.«جان مک کین»، سناتور جنگ طلب و جمهوریخواه آمریکا نیز از مقامات عراق خواست سلاح های ارسال شده توسط این کشور به بغداد را علیه کردها به کار نگیرند.
وی همچنین از نیروهای ارتش عراق خواست دست از پیشروی بیشتر در کرکوک بردارند.روسیه نیز اعلام کرد: اختلافات میان بغداد و اربیل باید از طریق وحدت عراق و احترام به حقوق کُردها حل شود.«میخائیل بوگدانف»، معاون وزیر خارجه و نماینده رئیس جمهوری روسیه در امور خاورمیانه نیز اعلام کرد که تخلیه سرکنسولگری این کشور در اربیل، پایتخت اقلیم کردستان عراق برنامه ریزی و بررسی می شود.در همین حال یک نماینده کرد عراقی اعلام کرد:با میانجیگری سردار سلیمانی مساله همه پرسی اقلیم کردستان عراق خاتمه یافته است.از سوی دیگر، وزارت خارجه مصر در بیانیه‌ای از دولت عراق و منطقه کردستان خواست تا به منظور وحدت این کشور، خویشتنداری کرده و از هر گونه تنش دوری کنند.در همین حال، تارنمای روسی اسپوتنیک در گزارشی با اشاره به تحولات کردستان عراق، به تاثیر آن در بازار جهانی نفت پرداخت و نوشت: تحولات عراق بر تغییر نرخ بهای نفت در بازار معاملات انرژی مسکو، اثرگذار بوده است.
تحولات میدانی
همزمان با تنش های سیاسی در عراق و واکنش های داخلی و بین المللی به این بحران، تحولات میدانی و درگیری نیروهای عراقی با تروریست های داعش نیز همزمان ادامه داشت.در این رابطه، نیروهای مبارزه با تروریسم عراق موفق شدند، حمله تکفیری‌های داعش به یکی از روستاهای «الدبس» در شمال غرب کرکوک را خنثی کنند. نیروهای مبارزه با تروریسم همچنین شهرستان «الدبس» واقع در شمال غرب این استان را نیز تحت کنترل خود درآوردند.مقامات امنیتی گفتند: عناصر داعش با استفاده از تنش های ارتش عراق با پیشمرگه و عقب نشینی کردها از برخی مناطق، به این منطقه نفوذ کردند.این منابع افزودند: بعد از ورود شماری از تروریست‌های داعشی به روستاهای «طویلعه» و « الملح»در شهرستان «الدبس»، دهها تن از اهالی این شهرستان، منازل خود را رها کردند. در همین حال، منابع امنیتی اعلام کردند که دو نظامی ترکیه‌ای بر اثر حمله «پ‌ ک ‌ک» در شمال عراق، کشته و سه تن زخمی شدند.