آمریکا در ادامه سیاستی که از زمان اجرای برجام در پیش گرفته، روز پنجشنبه همزمان با تمدید تعلیق تحریم‌های کنگره از سوی رئیس‌جمهور، تحریم‌های جدیدی علیه برخی افراد و شرکت‌های ایرانی وضع کرد تا بار دیگر عدم پایبندی خود به توافق هسته‌ای را ثابت کند. در این اقدام جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا روز پنجشنبه هفت فرد به نام‌های صادق احمدزادگان، احمد فتحی، حمید فیروزی، امید غفارنیا، سینا کیسار، نادر سعیدی، امین شکوهی و دو شرکت ایرانی به نام‌های شرکت ITSec (امن پردازش خوارزمی) و شرکت مهندسی سدیدکاران صبا را تحریم کرد.
آن‌طور که رویترز گزارش کرده، این افراد با اتهام همکاری در زمینه اشاعه تسلیحاتی، حمایت از تروریسم و جرایم سایبری در فهرست تحریم آمریکا قرار گرفته‌اند. تحریم‌های تازه علیه کشورمان همزمان با تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای نشان از بازی دوگانه ترامپ با برجام دارد. بازی دنباله‌داری که به تعبیر رهبر معظم انقلاب ناشی از «خلل و فرج» توافق هسته‌ای است. ایشان بیست‌وپنجم خرداد سال پیش در این زمینه فرمودند: «خلل و فرجی وجود دارد در برجام که این معایب می‌توانند خودشان را نشان بدهند و اگر این خلل و فرج بسته می‌شد، البته معایب کمتر می‌شد یا منتفی می‌شد.»
به‌دنبال این تحریم‌ها محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان در مطلبی در توییتر نوشت: وقت آن است که آمریکا از تحریف واقعیت دست برداشته و شروع به پایبندی به برجام کند، همان‌طور که ایران پایبند است.
غلامعلی خوشرو، نماینده دائم ایران در سازمان ملل هم درباره تحریم‌های جدید آمریکا و همزمانی آن با تمدید تعلیق تحریم‌های کنگره گفت: هر بار که نوبت تمدید تعلیق تحریم‌هاست، آمریکایی‌ها برای این‌که به کنگره و مردم آمریکا نشان دهند که مواضع تندی دارند، افرادی را به‌دلایل واهی به فهرست تحریم‌ها اضافه می‌کنند و مدعی می‌شوند که تحریم‌های غیرهسته‌ای است.
خوشرو در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما اظهار کرد: هر نوع تحریم، مخالف اصل دیپلماسی و گفت‌وگو است و کمکی به پیشرفت امور نخواهد کرد؛ آمریکا باید از تحریم به عنوان یک وسیله در سیاست خارجی خود دست بردارد و به تعامل با جهان بپردازد.
طرح بازنگری در سیاست‌های آمریکا نسبت به ایران
البته به نظر می‌رسد بحث تحریم‌های جدید آمریکا علیه کشورمان، بخشی از پروژه بزرگ‌تری است که در آینده‌ای نه چندان دور رقم خواهد خورد؛ طرحی که با هدف فشار آوردن هر چه بیشتر علیه جمهوری اسلامی ایران در بحث‌های منطقه‌ای و فعالیت‌های موشکی در حال انجام است.
بر همین اساس، نشریه «فارین پالیسی» نوشته است که مخالفان توافق هسته‌ای در آمریکا طرحی را به کاخ سفید و کنگره ارائه کرده‌اند که هدف آن تحریم همه‌جانبه ایران است. به گزارش فارس، این طرح که به کنگره و کاخ سفید ارائه شده، توصیه کرده است دولت آمریکا با بیان این‌که ادامه اجرای برجام در راستای منافع امنیت ملی آمریکا نیست، از صدور تائیدیه پایبندی ایران به توافق هسته‌ای خودداری و تهدید کرده که اگر ایران ظرف 90 روز با برخی درخواست‌ها از جمله صدور مجوز بازرسی از اماکن نظامی موافقت نکند، «تحریم‌های اقتصادی جهانی» علیه تهران اعمال شود.
نشریه ویکی استاندارد هم در خبری با اعلام این‌که کاخ سفید روند بازنگری سیاست‌های آمریکا را در قبال ایران به پایان رسانده، نوشته است: احتمالا در پی این بازنگری، زمینه‌سازی‌ها برای تغییر توافق هسته‌ای نیز انجام شده است.
ترامپ: اکتبر خواهید دید چه می‌کنم
اظهارات ترامپ و وزیر خارجه آمریکا، طرح جدید آمریکا را بیشتر شفاف می‌کند؛ طرحی که احتمالا بر خلاف بسیاری از نگرانی‌ها به خروج آمریکا از برجام منجر نمی‌شود بلکه تلاش می‌کند با محوریت بحث‌های منطقه‌ای و فعالیت‌های موشکی، فشار بر جمهوری اسلامی ایران را حفظ کرده و افزایش دهد.
بر همین اساس رئیس‌جمهور آمریکا روز پنجشنبه با متهم کردن ایران به نقض «روح توافق هسته‌ای» گفت که واشنگتن در برابر اقدامات ایران بیکار نخواهد نشست.
وی که ساعتی پس از امضای تمدید 120روزه تعلیق برخی تحریم‌های ایران صحبت می‌کرد، گفت: این تمدید نشان‌دهنده موضع دولت یا ترامپ در قبال برجام نیست و بزودی در ماه اکتبر خواهید دید که چه خواهم کرد.
رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا هم که به لندن رفته است در نشست خبری مشترک با بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس توضیحات بیشتری درباره مواضع کاخ سفید و دونالد ترامپ درباره برجام داد: رئیس‌جمهور ترامپ به افراد دخیل در تنظیم سیاست جدید آمریکا در قبال برجام بصراحت گفته که باید کلیت تهدید ایران در نظر گرفته شود و نه‌فقط بعد توان هسته‌ای آنها. همان‌طور که در مقدمه برجام آمده، یکی از انتظارات از برجام این بود که به صلح و ثبات منطقه و بین‌الملل کمک کند، اما معتقدیم که اقدامات ایران در تناقض با این انتظار است. حمایت از بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه، حمایت از اقدامات خرابکارانه در منطقه، حمایت از حملات سایبری و توسعه موشک‌های بالستیک، بخشی از این اقدامات است. پس ما باید کلیت اقدامات ایران را درنظر بگیریم و نه فقط توافق هسته‌ای.
بوریس جانسون، وزیر خارجه انگلیس هم که در این نشست خبری حضور داشت در اظهاراتی دوپهلو گرچه ابتدا تاکید کرد که مردم ایران باید منافع اقتصادی برجام را لمس کنند و ما این مساله را به مقامات آمریکا گفته‌ایم، اما بعد از آن گفت: یک بعد برجام هم این است که ایران باید به تعهداتش در برجام پایبند باشد و ضمنا از ماجراجویی و توسعه‌طلبی در مناطق مختلف مانند یمن و سوریه دست بردارد.
همزمان با این اظهارات وبگاه المانیتور گزارش داد، کشورهای اروپایی از ترامپ خواسته‌اند به توافق هسته‌ای با ایران پایبند بماند و آنها نیز در عوض با دولت آمریکا در مورد فعالیت‌های منطقه‌ای ایران و برنامه موشکی این کشور همکاری خواهند کرد.
واشنگتن از برجام خارج نمی‌شود
همه این موارد احتمال خروج آمریکا را از برجام کمرنگ می‌کنند، چرا که حتی در آمریکا نیز مخالفان زیادی با این گزینه وجود دارد.
بر همین اساس به نظر می‌رسد گرچه ایران باید خود را برای سناریوهای مختلف آماده کند، اما بحث خروج از برجام، سناریویی است که می‌توان آن را ضعیف‌تر از سایر سناریوها دانست. این در حالی است که برخی اظهارات مسئولان کشورمان در هفته‌های گذشته به نوعی نشان می‌دهد که سناریوی خروج آمریکا از برجام جدی گرفته شده و همین مساله انتقاداتی را به همراه داشته است.
دکتر فواد ایزدی، عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در همین زمینه در گفت‌وگو با جام‌جم از اظهارات برخی مسئولان کشورمان مبنی بر باقی ماندن ایران در برجام با وجود خروج آمریکا گفت: آمریکا قصد خروج از برجام را ندارد و مسئولان کشورمان نباید مباحثی نظیر باقی ماندن ایران در برجام پس از خروج آمریکا را مطرح کنند، زیرا این‌گونه تفسیر می‌شود که ایران هم محدودیت‌های گسترده هسته‌ای را می‌پذیرد و هم تحریم‌های آمریکا را.
این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: آمریکا برجام را وسیله‌ای برای فشار بیشتر بر ایران قرار داده است از این جهت خروجش از آن معنایی ندارد. آمریکا خواهان ماندن در برجام برای استفاده از ظرفیت آن به منظور فشار بیشتر بر ایران است.
وی تصریح کرد: عدم آمادگی ایران در مقابل فشارهای بیشتر بر کشورمان طرف مقابل را به نقض عهدهای بیشتر تشویق می‌کند بنابراین کشورمان باید به سمتی برود که طرف مقابل بداند در صورت خروج از برجام؛ جمهوری اسلامی ایران لزوما به جای اولیه خود باز نمی‌گردد و باید اعلام کند در صورت خروج آمریکا از برجام حتی حق خروج از ان.پی.تی را برای خودش محفوظ می‌داند.
آمریکا درصدد مقصر جلوه دادن ایران
البته برخی کارشناسان هم معتقدند ایران باید در کنار سایر سناریوها به برجام بدون آمریکا هم فکر کند.
دکتر سیدرسول موسوی، کارشناس مسائل بین‌الملل در همین باره به جام‌جم گفت: باید به برجام بدون آمریکا هم فکر کنیم، چراکه در برخی مقاطع از جمله در مذاکراتی که آقای لاریجانی انجام می‌داد مذاکرات در چارچوب 3+1 انجام می‌شد و ایران و اتحادیه اروپا بدون حضور آمریکا و چین درصدد پیدا کردن راه‌حل‌هایی بودند. وی افزود: اگر بتوانیم طراحی کلانی داشته باشیم و به برجام بدون آمریکا هم فکر کنیم، ضرر نخواهیم کرد.
با وجود این اظهارات موسوی اما به نظر می‌رسد موضعگیری‌ها در داخل بویژه در مقابل سناریوی خروج آمریکا از برجام باید با قاطعیت بیشتری همراه باشد. اگرچه ممکن است در جلسات تخصصی نهادهای مرتبط با برجام، راهکارهای مقابله با چنین سناریویی اندیشیده شود اما در مواضع علنی کشور، قاطعیت بیشتری دیده شود تا آمریکا بداند بدعهدی‌های این کشور در قبال برجام، واکنش‌هایی تند در ایران به همراه خواهد داشت. البته علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس وعده داده که هیات نظارت بر اجرای برجام بزودی پاسخ محکم و قاطعی به اقدام اخیر آمریکا خواهد داد و حال باید دید این اقدام چقدر می‌تواند در جلوگیری از کارشکنی‌های آمریکا موثر باشد.
دسترسی به اماکن نظامی ملغی است
دبیر شورای عالی امنیت ملی در واکنش به برخی اظهارات مطرح شده مقامات خارجی در موضوع دسترسی به مراکز نظامی کشورمان در چارچوب توافق برجام گفت: جمهوری اسلامی ایران فعالیت اعلام نشده هسته‌ای نداشته و مطالب مطرح شده، فضاسازی رسانه‌های آمریکایی به منظور فرار به جلو و سرباز زدن از انجام تعهدات و وظایف انجام نشده از سوی این کشور است. عضو هیات نظارت بر اجرای برجام تاکید کرد: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در صورت ارائه مستندات کافی و قابل قبول، شیوه‌های فراوانی برای رفع ابهام در اختیار دارد و موضوع دسترسی به اماکن نظامی موضوعی غیرضرور و ملغی شده است.