بازخوانی تاریخ انقلاب ما را در انتخاب اصلح کمک می‌کند
اعتدال: آیت الله العظمی مکارم شیرازی در یاداشتی عنوان کرد: اصل اساسى در تقسیم پست‌ها در حکومت اسلامى و سپردن مدیریّت‌ها و فرماندهى به افراد، همان اصل گزینش شایسته‌ترین افراد و انتخاب اصلح است، و انحراف از این خط، خیانتى است به خدا و پیامبر(ص) و همه جامعه اسلامى.... در این میان بازخوانی تاریخ انقلاب ما را در انتخاب اصلح کمک می‌کند. از نظر فقه اسلامى نیز نباید با وجود «اصلح » به سراغ صالح و یا با وجود «صالح» به سراغ «غیر صالح» رفت.
این مرجع تقلید در نوشتاری که بر روی پایگاه اطلاع رسانی وی قرار گرفته است، می‌نویسد: حکومت اسلامى مسیر خود را از بالا یعنى از حکومت اللَّه به سوى مردم طىّ مى‌کند؛ لذا مى‌تواند کاملًا بر موازین حکومت مردمى منطبق گردد. با این تفاوت که برخلاف سیستم حکومت غیر اسلامى، که این شرایط در آن مطلقاً مطرح نیست لیکن در نامزدهاى «مسئول اجرائى» حکومت اسلامى، یک سلسله شرایط از نظر اسلام و ایمان و امانت و تقوا قبلًا باید احراز گردد و این همان تفاوت مهمی است که حکومت‌هاى الهى را از حکومت‌هاى مادّى جدا مى‌سازد؛ هر چند هر دو ممکن است در شکل حکومت مردمى ظاهر گردد.
از این رو باید «مسئولان بالاى نظام اجرائى» با مشورت و مشارکت مردم انتخاب شوند تا همکارى صمیمانه‌ترى در میان آنها باشد؛ و این نمى‌شود مگر اینکه مردم در انتخاب آنها به نحوى - خواه به طور مستقیم یا غیرمستقیم - دخالت داشته باشند؛ به ویژه در عصر و زمان ما که فرهنگ عمومى حاکم بر جوامع انسانى، فرهنگ مشارکت عمومى در امر حکومت است.
بنابراین، قبلًا افراد متعدّدى که صلاحیّت براى این منصب مهم را دارند، و شرایط لازم را براى این وظیفه حساس طبق تصدیق خبرگان صالح و بى‌نظر احراز کرده‌اند؛ به مردم معرّفى مى‌شوند. سپس مردم طبق یک برنامه انتخاباتى صحیح و سالم در امر گزینش یکى از آنها شرکت مى‌کنند و آنچه را مصداق اصلح مى‌بینند بر مى‌گزینند.
* ضرورت انتخاب اصلح
در آموزه‌های اسلامی
در اسلام روى مسئله «انتخاب اصلح، تأکید شده است؛ چنانکه، در تاریخ زندگى پیغمبر اسلام آمده است که او از میان تمام مسلمانان، جوان بیست و چند ساله‌اى را به نام «عَتَّاب بنِ اسید» براى فرماندارى «مکّه» برگزید؛ و فرمانى به نام وى صادر کرد، و چون انتخاب این جوان با توجّه به کمى تجربیّات او، در میان اصحاب و یاران سؤال انگیز بود؛ و کمتر موردى در گزینش‌هاى پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم شبیه آن پیدا مى‌شد که براى مرکز بسیار حسّاسى همچون مکّه فرد بسیار جوانى را انتخاب کند، با یک جمله به تمام سؤالاتى که در اذهان مطرح بود پاسخ داد، رو به سوى «عَتَّاب» کرده فرمود:«اى عَتّاب آیا مى‌دانى تو را براى چه به این مقام برگزیدم؟ و بر کدام قوم فرمانروا کردم؟ تو را فرماندار «اهل اللّه» عزّوجل (اهل حرم خدا و ساکنان مکّه) نمودم؛ و اگر در میان مسلمانان کسى را براى این مقام «شایسته‌تر» از تو مى‌یافتم، این کار را به او مى‌سپردم!»
* هرگز نباید با وجود «اصلح » به سراغ «صالح» رفت
بدیهی است همیشه معیار گزینش افراد، و شرایط و صفات لازم در آنها، بستگى و تناسب نزدیکى با میزان مسئولیّت‌هاى آنان دارد؛ چرا که هر نوع مسئولیّتى یک نوع شرایط و صفات را ایجاب مى‌کند.
لذا هر قدر مسئولیّت‌ها سنگین‌تر و گسترده‌تر باشد، شرایط آن نیز به همان نسبت سنگین‌تر و گسترده‌تر خواهد بود. در حقیقت، اصل «انتخاب اصلح» یکى از اصولى‌ترین شرایط براى انتخاب مدیران است.
در تبیین این مسئله باید گفت رابطه صالح و اصلح دو گونه است: گاهى صالح و اصلح فاصله زیادى دارند، که اگر اصلح را رها کنند و سراغ صالح بروند عرف مى‌گوید خیانت است، گاهى صالح و اصلح فاصله زیادى ندارند، عرف این مقدار تفاوت کم را خیانت نمى‌داند، لیکن اگر صالحى باشد و اصلحى، باید سراغ اصلح رفت .
* کوتاهی در انتخاب اصلح؛ خیانت به خدا، رسول اکرم(ص) و مؤمنین است
اصل اساسى در تقسیم پست‌ها در حکومت اسلامى و سپردن مدیریّت‌ها و فرماندهى به افراد، همان اصل گزینش شایسته‌ترین افراد و انتخاب اصلح است، و انحراف از این خط، خیانتى است به خدا و پیامبر(ص) و همه جامعه اسلامى.
اینگونه است که پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله و سلم، عواقب کوتاهی در انتخاب فرد اصلح را در قالب یک دستور کلّى بیان نموده و مى‌فرماید: «مَنْ وَلَّى مِنْ أَمْرِ الْمُسْلِمینَ شَیْئاً فَوَلَّى رَجُلًا وَهُوَ یَجِدُ مَنْ هُوَ أَصْلَحُ لِلْمُسْلِمینَ مِنْهُ فَقَدْ خانَ اللّهَ وَرَسُولَهُ؛کسى که چیزى از امور مسلمین را بر عهده گیرد، سپس فردى را عهده‌دار کار مهمّى کند، در حالى که فرد اصلح از او را مى‌یابد، خیانت به خدا و رسول او کرده است!»
و نیز در حدیث دیگرى از آن حضرت آمده است: «مَنْ قَلَّدَ رَجُلًا عَلى عِصابَهٍ وَهُوَ یَجِدُ فى تِلْکَ الْعِصابَهِ أَرْضى مِنْهُ فَقَدْ خانَ اللّهَ وَخانَ رَسُولَهُ وَخانَ الْمُؤمِنینَ؛کسى که کار گروهى را بر عهده کسى بگذارد که در میان آن گروه فردى از او شایسته‌تر پیدا مى‌شود، خیانت به خدا و رسول خدا و مؤمنین کرده است!».
در همین زمینه و در فرازی دیگر، پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و سلم مى‌فرماید:«مَن اسْتَعْمَلَ عامِلًا عَنِ المُسْلِمینَ وَهُوَ یَعْلَمُ أَنَّ فیهِمْ مَنْ هُوَ أَوْلى بِذلِکَ مِنْهُ، وَأَعْلَمُ بِکِتابِ اللَّهِ وَسُنَّهِ نَبِیِّهِ، فَقَدْ خانَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ، وَجَمیعَ المُسْلمینَ؛هر کس از میان مسلمانان فرماندارى را برگزیند در حالى که مى‌داند دیگرى نسبت به او، اولویّت دارد و به قرآن و سنّت آگاهتر است، خیانت به خدا و رسول او و جمیع مسلمانان کرده است.»
به راستى این حدیث که هم ناظر به بُعد مکتبى و تعهّد، و هم بُعد تخصّصى و آگاهى است پشت را مى‌لرزاند و به همگان هشدار مى‌دهد که در همه جا اصل لیاقت و آگاهى و اولویّت‌ها را دقیقاً مراعات کنند.
* مسئولیت همگانی
در انتخاب و معرفی
کاندیدای اصلح
بی شک انتخابات مسئولیت آفرین است، لذا کسی را که انتخاب می‌کنید چهار سال شریک در اعمال او خواهید بود، از این رو نباید سرسری انتخاب کرد، بلکه باید با تحقیق و تأمل فرد شایسته را انتخاب کرد. اگر بی‌حساب و کتاب وارد انتخاب شوید و گرفتار حب و بغض‌ها و جناح گرائی شوید و آن فرد منتخب خلافی کرد شریک اعمال او در چهار سال خواهید شد.
لیکن اگر پس از تحقیق همه جانبه و مشورت با اهل اطلاع به فرد مؤمن و متعهد و اصلح رأی بدهید مسئولیتی در قبال اعمال بد او ندارید.
آری نباید در انتخاب گرفتار وسواس شد و رأی سفید به صندوق انداخت، این مسئله درست نیست؛ بلکه باید انسان به اندازه توان تحقیق کند، حال اگر به‌قدر کافی دربارۀ شخص منتخب تحقیق شود، مسئولیتی دربارۀ اعمال آیندۀ او نخواهد بود و عندالله معذور است. ولی امر به معروف و نهی از منکر را فراموش نکنید.
* صیانت از امانت الهی
در گرو انتخاب اصلح
انتخابات در واقع پذیرفتن مسئولیت‌هاست.
ما نمی توانیم سرنوشت خود، مملکت، انقلاب و دینمان را به دست هرکس بسپاریم.
در یک معامله ساده آیا شما حاضر هستید هرکسی را وکیل خودتان بکنید حتما می‌گوید وکیل باید أمن و أمان باشد تا از طرف من برود معامله انجام دهد.
شما وقتی برای یک کار معمولی ساده فردی اصلح را انتخاب می‌کنید برای دین، کشور و سرنوشت خود و مردمش چطور می‌توانید به هر کسی رأی بدهد باید ببینید چه کسی صلاحیت بیشتری در حفظ این امانت الهیه دارد.
* سخن آخر
از روشن‌ترین نشانه‌هاى این انقلاب این است که همگان در راستای ساختن خود و دیگران و تشکیل یک گروه نیرومند، شایسته، شجاع و آگاه که پرچمدار انقلاب باشد کوشش کنیم. لذا انتخاب فرد اصلح مسئله کلیدی است که نقش مستقیمی در سرنوشت مردم ایفا می‌کند.
در این میان بازخوانی تاریخ انقلاب ما را در انتخاب اصلح کمک می‌کند. از نظر فقه اسلامى نیز نباید با وجود «اصلح » به سراغ صالح و یا با وجود «صالح» به سراغ «غیر صالح» رفت.
امیدواریم خداوند عنایت کند کسی که اصلح باشد رأی بیاورد و بتواند مشکلات مردم را حل، نقاط ضعف را برطرف و نقاط قوت را تقویت کند.
* * یادآوری
آیت الله مکارم شیرازی در بیانیه‌ای مجدداً حمایت خود را از کاندیدای خاص تکذیب کرده و بیان داشت: تمام شایعاتی که در این زمینه منتشر می‌شود بی اساس می‌باشد.
ایشان به مردم توصیه کردند: حضور هر چه با شکوه تر در انتخابات پیش رو داشته باشند و به نامزدی که اصلح بودن آن شرعا برایشان ثابت شده است رای دهند.