وزیر امور خارجه با تاکید بر حضور آحاد مردم در پای صندوق‌های رای و این که نوع انتخاب مردم مشخص می‌کند، کشور در چهار سال آینده در چه مسیری حرکت خواهد کرد، گفت: زمان به میوه نشستن تلاش‌ها در چارچوب برجام به تدریج فرا می‌رسد و برای تداوم اقتدار ایران نیاز است سیاست‌های چهار سال گذشته ادامه یابد.
محمدجواد ظریف در گفتگویی با ایسنا به تشریح عملکرد دستگاه دیپلماسی کشور در چهار سال گذشته پرداخت و در پاسخ به این پرسش که دیپلماسی دولت یازدهم در عرصه سیاست خارجی چگونه باعث افزایش اقتدار ایران در منطقه شده است؟، گفت: این اقتدار در سایه سیاست‌ها و انتخاب‌های درست به دست آمده است. ما هیچ‌گاه مردم را فراموش نکردیم، از تروریست‌ها حمایت نکردیم و این انتخاب‌های درست در برابر انتخاب‌های غلط دیگران از جمله آمریکا و برخی از کشورهای منطقه باعث شد که ایران در یک موقعیت برتر قرار گیرد و همه اینها نتیجه انقلاب اسلامی‌ایران است.
ظریف با بیان این‌که در دولت یازدهم موانعی که باعث می‌شد این اقتدار نتواند ظهور کند تا حد قابل توجهی رفع شد، اظهار داشت: ایران، قبل از دولت تدبیر و امید در شرایطی قرار داشت که کسانی که از واقعیت‌های انقلاب و وجود یک نظام مردمسالار دینی در منطقه نگران بودند، خیلی راحت می‌توانستند نگرانی‌های واقعی خود را با پوششی از سیاه‌نمایی از ایران و اجرای پروژه امنیتی‌سازی کردن ایران بپوشانند و ایران را مشکل اصلی جلوه دهند. تلاش دولت تدبیر و امید این بود که این پوشش را از روی قدرت واقعی ایران بردارد و این مسیر را فراهم کرد که ایران بتواند از واقعیت‌های قدرت خود استفاده کند.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشور ادامه داد: لطف خداوند، هدایت‌های مقام معظم رهبری و شجاعت‌ دکتر روحانی باعث شد که این دولت بتواند شرایطی را فراهم کند تا جمهوری اسلامی‌را در سطح منطقه و جهان با یک نگاه مثبت معرفی کند.
ظریف با اشاره به این که مذاکره و ورود به آن شجاعت می‌خواهد و مهمتر از آن داشتن شجاعت برای به نتیجه رساندن مذاکرات است، گفت: مذاکره به معنای تحمیل نیست و یک طرف نمی‌تواند نظر خود را به طرف مقابل تحمیل کند و درک این‌ واقعیت‌ها در جریان مذاکرات هسته‌ای توانست در کشور شکل بگیرد. مجموعه این اتفاق‌ها باعث شد اقتدار واقعی ایران که زاییده جمهوری اسلامی‌است، در صحنه بین‌المللی متبلور شود و زنجیرهایی که علیه ایران از طریق پروژه ایران‌هراسی، تحریم‌ها و قطعنامه‌های فصل هفتمی‌شورای امنیت ایجاده شده بود، گسسته شود. بر این اساس ایران از کشوری که از ورود به نشست‌های بین‌المللی منع شده بود به کشوری تبدیل شد که خودش در مورد این‌که چه کشورهایی در نشست‌های بین‌المللی حضور پیدا کنند، تصمیم‌گیری می‌کند.
وی با اشاره به این که برخی دوستان به تاثیرگذاری دیپلماسی آلرژی دارند، تصریح کرد: این دوستان تصور می‌کنند کسانی که از دیپلماسی صحبت می‌کنند به دیگر ابعاد اقتدار ایران توجهی ندارند،‌ اما واقعیت این است که ما همین قدرت را در گذشته داشتیم و از همین امکانات برخوردار بودیم ،ولی نه به هیچ اجلاس بین‌المللی دعوت می‌شدیم و نه در هیچ جا کسی ما را تحویل می‌گرفت. از طرفی هر روز فشارهای جدیدی بر مردم وارد می‌شد. اینها همه واقعیت‌هایی است که چهار سال پیش وجود داشت ولی امروز خوشبختانه وجود ندارد و این‌ همه برمی‌گردد به شجاعت و شهامتی که رئیس‌جمهوری تحت هدایت‌های مدبرانه رهبری داشتند.
ظریف با تاکید بر این نکته که نوع انتخاب مردم مشخص می‌کند کشور در چهار سال آینده در چه مسیری حرکت می‌کند، افزود: سال‌های قبل در کشور از جیب و معیشت مردم برای برخی از شعارها هزینه کردیم، ولی امروز در اثر سیاست‌های دولت یازدهم، سیاست خارجی به کمک معیشت مردم آمده و این نشاندهنده تفاوتی است که انتخاب مردم در روز رای‌گیری می‌تواند بر آینده کشور و معیشت آنها داشته باشد.
وی در ادامه به اقدامات وزارت خارجه در ارتباط با اقتصاد مقاومتی و دیپلماسی اقتصادی اشاره کرد و گفت:‌ در حوزه اقتصاد، وزارت خارجه دو کار مهم را انجام داد ؛یکی این که فکر، طراحی و برنامه‌ریزی اقتصادی را وارد دستور کار وزارت خارجه کرد. از دیگر سو وزارت خارجه تلاش کرد موانعی که موجب قفل شدن فعالیت‌های اقتصادی خارجی کشور می‌شد را رفع کند. پیش از آن مجبور بودیم برای دور زدن تحریم‌ها ۳۵ میلیارد دلار در اختیار کسانی قرار دهیم که معلوم نیست این پول‌ها را چگونه حیف و میل کردند و کجا بردند. امروز با همه کشورها بر اساس روند عادی همکاری می‌کنیم. نفتمان را می‌فروشیم و پولمان را می‌گیریم و اگر بخواهیم سرمایه‌ جذب کنیم بر اساس مقررات عادی در دنیا این کار را انجام می‌دهیم نه این‌که ناگزیر باشیم مقداری از پول خودمان را برای ضمانت سرمایه‌گذاری خارجی یا ضمانت فاینانس بلوکه کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به این که رفت و آمدها و گفتگوی هیات‌های اقتصادی، تجاری و بازرگانی کشورهای مختلف به ایران بعد از برجام برای حمایت از آن بوده است، گفت: این مذاکرات در نهایت تبدیل به قرارداد می‌شود و این قراردادها به ساخت کارخانه، افزایش صادرات و هر آنچه که نیاز کشور است تبدیل خواهد شد. به طور مثال دوستانی که اتهام می‌زنند این رفت و آمدها بی‌فایده بوده است و از خرید هواپیما با عنوان “پرواز هواپیماهای کاغذی ” در فضای انتخابات نام بردند، اکنون این هواپیماهای کاغذی روی زمین است و خود آقایان بر آن سوار شده‌اند؟
وی با بیان این که در دولت یازدهم به دنبال این نبودیم که قراردادهایی ببندیم تا منافع ملی مورد تهدید قرار گیرد، افزود: دولت در این زمینه وسواس زیادی به خرج داده است. اکنون میلیاردها دلار پیشنهاد سرمایه‌گذاری آماده داریم، اما به دلیل این‌که ممکن است برخی از شرایط آن خوب نباشد از جمله این‌که میزان استفاده از نیروی انسانی و تکنولوژی کشورمان در این قراردادها کم باشد یا به تولید کالاهای ایرانی ضربه وارد کنند، امضا نشده‌اند.
وی با بیان این‌که تاکید کرده‌ایم در حوزه‌های سرمایه خارجی و فن‌آوری واردات داشته باشیم و ورود گردشگران به کشورافزایش یابد خاطرنشان کرد: به دنبال افزایش صادرات کالاهای غیرنفتی هستیم.
وی همچنین با بیان این‌که می‌توانیم در بخش صادرات خدمات فنی، مهندسی گام‌های خوبی برداریم، افزود:‌صادرکنندگان خدمات فنی، مهندسی در کشور می‌توانندسالانه میلیاردها دلار برای کشور درآمدزایی داشته باشند ولی به خاطر موانع بانکی دوران گذشته که از کاغذ پاره خطاب کردن تحریم‌ها به وجود آمده و مردم ما را به آن وضع کشانده بود، نمی‌توانستند در این ارتباط اقدامی‌انجام دهند و خدمات خود را به خارج صادر کنند. ما وظیفه داشتیم که این روند را تسهیل کنیم. اقداماتی در این زمینه انجام شده است، گرچه می‌دانیم هنوز به طور کامل انجام نشده و باید کارها ادامه پیدا کند.
ظریف دربیان اولویت‌های کاری وزارت خارجه در آینده ، گفت: سه اولویت حفظ برجام و استفاده بهینه از آن برای معیشت مردم‌، تعامل با همسایگان و کشورهای منطقه و پیشرفت اقتصادی کشور را مدنظر دارم. به نظرم هر دولتی که روی کار بیاید باید این سه اولویت را در نظر بگیرد و آنها را پیگیری کند. فکر می‌کنم گسترش بستر و سیاست کنونی بهترین راهی است که ما از طریق آن می‌توانیم به این اولویت‌ها دست پیدا کنیم.
ظریف در ادامه با اشاره به این که به دنبال درگیری با عربستان نیستیم و ‌سفر زائران ایرانی به حج اتفاق بسیارخوبی است،افزود: اگر دولت عربستان از سیاست‌های کوته‌بینانه، حمایت از گروه‌های تکفیری و افراطی و جنگ علیه مردم یمن دست بکشد، آمادگی داریم کمک کنیم روابط ایران و عربستان به سمت سازنده بودن سوق یابد‌.
ظریف با بیان این که مردم ایران سزاوار احترام بیشتری هستند تا این‌که به آنها در دنیا به چشم دیگری نگاه شود، گفت: قبل از دولت یازدهم انواع توهین‌ها و اهانت‌ها به مردم ایران می‌شد اما در دولت یازدهم تلاش شد این روند تغییر کند.
وزیر امور خارجه به تلاش‌های گسترده برای رفع تحریم‌های صورت گرفته علیه کشورمان به ویژه در حوزه تحریم صادرات نفت اشاره کرد و گفت: بر اساس قطعنامه‌هایی که در دولت دهم در کنگره آمریکا با پشتوانه تحریم‌های شورای امنیت صادر شد، اگر همان روند گذشته ادامه می‌یافت، امروز صادرات نفتمان به کمتر از۲۰۰ هزار بشکه می‌رسید. سئوال من این است که با این میزان صادرات کدام یک از برنامه‌های عادی کشور قابل اجرا بود؟ کدام یک از برنامه‌های رسیدگی به محرومان قابل انجام بود؟ اما این هم پایان کار نبود.
وی گفت: روزهای ابتدایی شروع به کار دولت یازدهم، قانونی در مجلس نمایندگان آمریکا که مدت‌ها درباره آن بحث شده بود به تصویب رسید که بر اساس آن فروش نفت ایران در مدت کوتاهی به صفر می‌رسید و بر اساس آن قانون دولت آمریکا دیگر نمی‌توانست حتی با ما مذاکره کند، چون دیگر اختیار تعلیق یا لغو تحریم‌ها را نداشت و این مساله به اجازه سنا منوط می‌شد.همچنین اگر از سوی سنا این قانون تصویب می‌شد، وارد بحرانی می‌شدیم که آن بحران نه این‌که بگویم به جنگ اما حتما به شرایط تندتری می‌انجامید.
ظریف با تاکید بر این که توافق کردن بیشتر از خارج شدن از مذاکره شجاعت می‌خواهد، گفت: اگر مقام معظم رهبری بحث نرمش قهرمانانه را مطرح نمی‌کردند و رئیس‌جمهوری شجاعت انجام توافق را نداشت، به توافق نمی‌رسیدیم. توافق خیلی بیشتر از خارج شدن بدون توافق از پشت میز مذاکره شجاعت می‌خواهد. چون در صورت خارج شدن از مذاکره، همه مردم با احساسات وطن‌پرستی از مذاکره کننده حمایت می‌کنند؛ آن وقت شاید شما سرت را بالا بگیری اما مردم پولش را می‌پردازند. اما اکنون به لطف خدا، هم سرمان بالاست و هم از جیب مردم خرج نکرده ایم.
وی با اشاره به این که هنر دیپلماسی ایرانی این بوده است که توانستیم شرایطی را ایجاد کنیم که برخلاف گذشته، آمریکا نگران است اگر بخواهد اقدامی‌علیه ایران یا برجام انجام دهد با مشکلاتی روبرو می‌شود، گفت: بازگرداندن شرایط به قبل از تحریم‌ها امری زمانبر است. همان‌طور که آثار رکود همان لحظه تحریم نشان داده نشد و یک سال بعد از اعمال سنگین‌ترین تحریم‌ها، به تدریج به رشد منهای ۶٫۸ درصد رسیدیم، امروز باید برای بازگشت به شرایط قبل و بهتر از آن صبر داشته باشیم. به‌علاوه ترجمه بهبود شرایط به بهتر شدن وضع معیشت مردم نیز زمانبر است. امروز بعضی دوستان تلاش می‌کنند مردم را به فراموشی بکشانند اما مردم یادشان نرفته است در چه شرایطی بودند و اکنون در چه شرایطی اند.
وی با تاکید بر این نکته که آمریکا متوقف کردن اجرای تحریم‌ها را تمدید خواهد کرد، درباره نتایج برگزاری هفتمین کمیسیون مشترک برجام میان ایران و۱+۵ در سطح معاونان، گفت: نتیجه این کمیسیون این بود که همه از جمله آمریکایی‌ها بر اجرای برجام تاکید کردند. البته آمریکایی‌ها به حساب خود روندی را برای بررسی شروع کردند که از نظر ما مخالف تعهدات بین‌المللی آنهاست و در جلسه همه به ضرورت تعهد و اجرای برجام تاکید کردند و بیانیه ‌مثبتی هم در پایان منتشر شد.
ظریف در پایان با اشاره به این که نسبت به سال ۹۲ پیرتر، تجربه دارتر و عاقل‌تر شده است، گفت: موقعی که این مسئولیت را بر عهده گرفتم این احساس را داشتم که باید خود را هزینه مردم و کشورم کنم و بر این مدار حرکت کنم، نه این که مردم و کشور را هزینه ادعاهای خود کنم. امیدوارم بر اساس همین نگاه حرکت کرده باشم و به آن پایبند بوده باشم و پایبند بمانم.