رجعت به معنای بازگشت به دنیا پس از مرگ است که به اعتقاد شیعه در عصر ظهور حضرت مهدی(ع) اتفاق می‌افتاد و برخی از انسان‌های پاک و خالص و افراد خالص در شرک و کفر به دنیا باز می‌گردند و در به این طریق حاکمیت و مرجعیت سیاسی و علمی اهل بیت(علیهم‌السلام) در عالم به وجود می‌آید.
یکی از رجعت‌های ویژه و ممتاز رجعت سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) است که در روایات بسیاری به عنوان اولین رجعت کننده معرفی شده‌اند. در این نوشتار به بررسی این روایات و چگونگی و تعداد رجعت امام حسین(ع) و اهداف و برنامه‌های حضرت پس از رجعت می‌پردازیم.
ابی الخطاب و حمران بن اعین خبر می‌دهند که امام صادق(ع) فرمودند: «اول کسی که زمین برای او شکافته می‌شود و به دنیا باز می‌گردد حسین بن علی(ع) است، رجعت عمومی نیست بر نمی‌گردد مگر کسی که محض در ایمان یا در شرک باشد.»
عقبه می‌گوید: از امام صادق(ع) سؤال شد آیا رجعت حق است؟ حضرت فرمودند: «آری» گفته شد: اولین کسی که از زمین خارج می‌شود کیست؟ فرمود: «حسین(ع) است که از پس قدم قائم خارج می‌شود.»
آن‌چه که از این روایت و روایات دیگر بدست می‌آید که رجعت امام حسین(ع) به ظهور حضرت مهدی(ع) متصل است، به گونه‌ای که عصر ظهور با عصر رجعت همزمان است چنان‌که خود سیدالشهدا(ع) فرمودند: «رجعت من با بازگشت امیرالمومنین(ع) و قیام قائم همزمان خواهد بود.»
تعداد رجعت‌های امام حسین(ع)
از روایات بدست می‌آید که امام حسین(ع) دارای دو رجعت است و بازگشت ایشان در اواخر عمر حضرت مهدی(ع) نیز تکرار خواهد شد. در روایت معتبر نقل شده است که جابر جعفی می‌گوید: از امام باقر شنیدم که فرمودند: «به خدا سوگند یکی از ما اهل بیت علیهم‌السلام پس از مرگ خود سیصد سال حکومت می‌کند و نه سال هم بر آن می‌افزاید.» عرض کردم این حکومت در چه زمانی خواهد بود. فرمود: « پس از قائم» عرض کردم قائم چند سال حکومت می‌کند. فرمود: «نوزده سال، آن‌گاه منتصر(حسین) خروج می‌کند و برای حسین و اصحابش خون‌خواهی می‌کند، پس می‌کشد و اسیر می‌کند تا سفاح (امیرالمومنین) خروج می‌کند.» در روایتی آمده است: « آن‌گاه منتصر که حسین(ع) است خروج می‌کند و برای خود و اصحابش خون‌خواهی می‌کند تا سفاح که امیرالمومنین(ع) است خروج می‌کند.»
از همین رو علامه مجلسی می‌نویسد: «ظاهرا مراد از منتصر، حسین(ع) و مراد از سفاح، امیر مؤمنان(ع) است.»
محمدرضا اکبری از محققان و پژوهشگران در حوزه مهدویت در این باره می‌نویسد: «اگرچه استعمال کلمه «یخرج» در روایت، تنها به معنای رجعت نیست و به معنای قیام می‌تواند باشد، اما از مجموع روایات بدست می‌آید که خروج در روایت به معنای رجعت است به ویژه اینکه در مدت حکومت امام زمان(ع) که پس از جنگ پیروزمندانه او که امام حسین(ع) هم در آن حضور دارد تحقق می‌یابد، سخنی از حسین بن علی(ع) مطرح نیست و این بیانگر آن است که آن حضرت پس از رجعت خود در آغاز عصر ظهور به همراه سایر ائمه از دنیا می‌روند و در پایان حکومت مهدوی دو باره رجعت می‌کنند.»
به این ترتیب می‌توان برنامه‌ها و کارهای سیدالشهدا(ع) را در دو رجعت اول و دوم به این شکل تقسیم کرد:
1. رجعت اول و یاری رساندن به حضرت مهدی(ع) و انتقام از دشمنان
اولین برنامه سیدالشهدا(ع) در رجعت اول، یاری کردن حضرت مهدی(ع) و کمک به پیروزی نهضت مهدوی و جهانی سازی اسلام و انتقام از دشمنان خدا و دین خداست، چنان‌که امام صادق(ع) می‌فرمایند: « اولین کسی که به دنیا باز می‌گردد، حسین بن علی(ع) و اصحاب او و یزید بن معاویه و یاران او است، پس بدون کم و کاست آن‌ها را به قتل می‌رساند.»
2. رجعت دوم و تغسیل به خاک سپاری حضرت مهدی(ع) و آغاز حکومت حسینی
به اعتقاد شیعه وقتی امام معصومی از دنیا می‌رود، انجام امور و تغسیل و تجهیز او بر عهده امام معصوم دیگر است.
از امام صادق(ع) نقل شده است که فرمودند: «حسین در میان اصحابش که با او کشته شدند می‌آید و هفتاد پیامبر با او خواهند بود همان گونه که آن‌ها با موسی بن عمران هم مبعوث شدند، آن‌گاه قائم انگشتر را به او می‌دهد و حسین(ع) همان کسی است که او را غسل می‌دهد و کفن و حنوط می‌کند و در قبرش می‌گذارد.»
و به این ترتیب پس از امام زمان، حاکمیت و سلطنت حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) و حکومت حسینی آغاز می‌شود و بنابر روایت موثقی که از امام باقر(ع) نقل شد، مدت حکومت حضرت 309 سال است. هرچند برخی از علماء مدت حکومتشان را تا پنجاه هزار سال نقل کرده‌اند که ذکر این ارقام بدون سند و و فاقد اعتبار است.
نتیجه آن‌که امام حسین(ع) اولین شخصی است که مقارن با ظهور حضرت حجت، رجعت می‌کند و حضرت را یاری می‌رساند، سپس از دنیا رفته و در اواخر حکومت مهدوی مجدداً رجعت کرده و پس از تغسیل و دفن حضرت مهدی(ع)، حاکمیت ایشان آغاز شده و در تحت لوای حکومت حسینی مردم به زندگی پاک و شاد خود ادامه خواهند داد.