جام جم آنلاين: اگر شما از كاربران اينترنت و كامپيوتر يا از علاقه‌مندان به تحولات و اخبار دنياي فناوري اطلاعات هستيد حتما نام دره سيليكون يا همان silicon valley را شنيده‌ايد.

بسياري از محققان بر اين باورند كه نبض فناوري دنيا در اين منطقه مي‌تپد. اين دره كه به عنوان مركز فناوري دنيا شناخته شده نقش بسيار مهمي در تعيين سرنوشت آينده زندگي ما انسان‌ها داشته است و تاثير آن در زندگي ما انسان‌هاي امروزي به اندازه‌اي است كه توانسته در ابعاد مختلف زندگي ما نفوذ كند و به موجب آن امكانات و خدمات متنوع و متفاوتي را در مقايسه با زندگي گذشته ما در اختيارمان قرار دهد. دره سيليكون منطقه‌اي در ايالات متحده آمريكاست كه در جنوب شرقي سانفرانسيسكو در حومه شهر سانتاكلارا در ايالت كاليفرنيا واقع شده است.

اگرچه اين دره يكي از مناطق خوش آب و هواي آمريكا بود و از اين رو مي‌توانست محل مناسبي براي فعاليت‌هاي كشاورزي باشد، اما در حدود 60 سال پيش دانشگاه استنفورد كه از بهترين دانشگاه‌هاي ايالات متحده آمريكا بوده و در مجاورت دره سيليكون واقع شده بود با مشكلات مالي و اقتصادي مواجه شد و از آنجا كه در آن زمان مالكيت 32 ميليون متر مربع از اراضي اين منطقه را در اختيار داشت تصميم گرفت براي پايان بخشيدن به بحران‌هاي مالي خود اين زمين وسيع را كه امكان بهره‌وري مناسب از آن ايجاد نشده بود براساس قراردادي با شركت‌هاي بزرگي كه در زمينه توليد محصولاتي مبتني بر فناوري‌هاي نوين فعاليت مي‌كردند مالكيت اين اراضي را براي يك دوره زماني 99 ساله به آنها واگذار كند تا به اين ترتيب بتوانند بسياري از محدوديت‌هاي مالي را كه دانشگاه با آن مواجه شده بود از ميان بردارند.

از آنجا كه اين منطقه مي‌توانست محل مناسبي براي فعاليت بسياري از شركت‌هاي بزرگ تجاري محسوب شود پس از گذشت مدت زمان كوتاهي براساس تصميم‌گيري اساتيد اين دانشگاه زمينه مناسبي براي تاسيس پارك صنعتي استنفورد در دره سيليكون فراهم شد. البته بايد توجه داشت كه در حقيقت هدف از تاسيس اين پارك صنعتي ايجاد مركزي مناسبي براي ايجاد اشتغال براي افرادي بود كه از اين دانشگاه فارغ‌التحصيل مي‌شدند. با راه‌اندازي اين مركز، دانشگاه استنفورد موفق شد اين منطقه را با عقد قرارداد اجاره 99 ساله در اختيار شركت‌هاي بزرگ فناوري قرار دهد تا با استفاده از مبالغي كه به عنوان اجاره از اين شركت‌ها دريافت مي‌كرد، بتواند مخارج سنگين دانشگاه را تامين كند و به‌اين ترتيب با حضور نخستين شركت‌ها مانند hp و جنرال الكتريك نخستين قدم‌ها براي تبديل اين دره به يكي از بزرگ‌ترين مراكز فناوري در سطح دنيا فراهم شد.

دره سيليكون از تولد تا رسيدن به شهرتي جهاني

از آنجا كه در دهه 1930 ميلادي بسياري از دانش‌آموختگان دانشگاه استنفورد مجبور مي‌شدند براي يافتن شغلي مناسب براي خود به سواحل شرقي سفر كنند بسياري از اساتيد اين دانشگاه تصميم گرفتند تا با راه‌اندازي مركزي مناسب براي فعاليت دانشجويان خود در زمينه‌هاي علمي، فرصت مناسبي را براي اشتغال دانشجوياني كه از استنفورد فارغ‌التحصيل مي‌شدند فراهم كنند و به اين ترتيب ويليام هويت و ديويد پكارد كه از دانشجويان مهندسي برق اين دانشگاه بودند، به عنوان نخستين فارغ‌التحصيلان اين دانشگاه تصميم گرفتند تا با تشويق پروفسور فرد ترمن كه از اساتيد مهندسي برق دانشگاه استنفورد بود،‌ در سال 1937 در محل گاراژ بسيار كوچكي كه تنها به اندازه يك اتومبيل جا داشت، شركت كوچكي را با هدف توليد نوسان‌سازهاي صوتي تاسيس و راه‌اندازي كنند و جالب است بدانيد كه در آن زمان سرمايه اوليه آنها براي راه‌اندازي اين شركت تنها 538 دلار بود و به اين ترتيب شركت والت‌ديسني با خريد 8 دستگاه نوسان‌ساز صوتي از هيولت وپكارد زمينه مناسبي را فراهم آورد تا اين دو جوان خلاق بتوانند قدم در مسير موفقيت گذارند.

امروزه اين گاراژ به عنوان نماد دره سيليكون شناخته شده و بسياري بر اين باورند كه در حقيقت اين گاراژ و فعاليت اين دو جوان در عرصه فناوري نقطه عطفي براي توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات در سطح دنيا بوده است. هيولت وپكارد در 10 سال 1947 يعني 10 سال پس از آغاز فعاليت خود اين شركت را با نام HP كه امروزه براي بسياري از كاربران كامپيوتر شناخته شده است، به ثبت رساندند. باگسترش فعاليت HP پس از مدت كوتاهي تعداد كارمندان اين شركت به بيش از 1400 نفر افزايش يافت و به اين ترتيب شركت HP به يكي از شركت‌هاي بزرگ كامپيوتري تبديل شد كه توانست در توليد و عرضه تجهيزات فناوري اطلاعات و ارتباطات در سطح دنيا پيشتاز باشد. اما اين كه چرا اين منطقه دره سيليكون ناميده شد خود داستان ديگري است. اصطلاح دره سيليكون براي نخستين بار در سال 1971 ميلادي و توسط يك روزنامه‌نگار آمريكايي به اين منطقه اطلاق شد. اين روزنامه‌نگار كه در آن زمان مسووليت نوشتن مقالات حوزه فناوري را براي يك نشريه هفتگي الكترونيكي برعهده داشت براي نخستين بار اين اصطلاح را براي بيان رشد و گسترش انبوه و بي‌وقفه شركت‌هاي بزرگي كه در زمينه توليد تجهيزات الكترونيك و در منطقه سانتاكلارا تاسيس و راه‌اندازي مي‌شدند به كار برد. اما علت انتخاب واژه سيليكون براي اين منطقه اين بود كه طي سال‌ها در هر اختراع جديدي كه در حوزه تجهيزات الكترونيكي به ثبت مي‌رسيد از مواد سيليكوني استفاده مي‌شد. از نيمه‌ هادي‌ها و مدارهاي مجتمع تا ريزپردازنده‌ها و تراشه‌هايي كه در فاصله سال‌هاي 1947 تا 1971 ساخته شده بودند و توانستند انقلاب دنياي كامپيوتر را به نام خود رقم بزنند همه و همه از جنس سيليكون بودند و به اين ترتيب اين روزنامه‌نگار نام دره سيليكون را براي اين منطقه انتخاب كرد كه از آن زمان تاكنون اين منطقه به همين نام معرفي شده است.

نبض دنياي ديجيتال در دره سيليكون مي‌تپد

پس از مهاجرت شركت‌هاي بزرگ تجاري به دره سيليكون اين منطقه توانست به رشد قابل توجهي در زمينه توليد فناوري‌هاي نوين دست يابد و به اين ترتيب به تدريج شركت‌هاي بزرگي نظير IBM، ناسا و زيراكس نيز در دره سيليكون حضور يافتند. بي‌شك اين مركز يكي از مراكز مهم تصميم‌گيري در حوزه فناوري در سطح دنياست و از اين رو بسياري از اين دره به عنوان قلب فناوري دنيا ياد مي‌كنند كه كنترل نبض فناوري در سطح جهان را در دست گرفته است. شركت‌هاي بزرگي نظير گوگل، ياهو، اينتل، مايكروسافت، اوراكل، اپل، سيسكو، eBay و همچنين بسياري از ديگر شركت‌هاي بزرگي كه در حوزه فناوري فعاليت دارند از جمله شركت‌هايي هستند كه در اين دره گرد هم آمده‌اند تا به موازات هم در مسير توليد فناوري گام برداشته و آينده درخشاني را براي انسان‌هايي كه ساكن اين كره خاكي هستند، رقم بزنند. در حقيقت دره سيليكون اولين منطقه‌اي است كه توانست فرصتي را در اختيار كارآفرينان بزرگ قرار دهد تا در اين عرصه نوآوري‌هايي را به نام خود ثبت كنند.

علي‌رغم اين‌كه امروزه بسياري از كشورها موفق شده‌اند به پيشرفت‌هاي بزرگي در توسعه فناوري دست يابند اما بي‌شك دره سيليكون يكي از بزرگ‌ترين و در حقيقت از نخستين پارك‌هاي علم و فناوري در سطح دنيا محسوب مي‌شود و پس از آن پارك فناوري سوفياآنتي پوليس فرانسه كه در دهه 1960 ميلادي تاسيس شد و همچنين پارك علم و فناوري سوكوبا در ژاپن كه در دهه 1970 ميلادي راه‌اندازي شد در رتبه‌هاي بعدي فهرست برترين و بزرگ‌ترين پارك‌هاي علم و فناوري در سطح دنيا قرار مي‌گيرند. براساس آخرين بررسي‌هاي آماري انجام شده در حال حاضر بيش از 500 مركز علمي تحت عنوان پارك‌هاي علم و فناوري در سطح دنيا فعاليت مي‌كنند كه تعداد آنها به سرعت در حال افزايش است. بيشترين تعداد پارك‌هاي علم و فناوري در كشور ايالات متحده آمريكا واقع شده‌اند و پس از آمريكا كشور ژاپن داراي بيشترين مراكز علم و فناوري در سطح دنياست. البته كشور چين نيز در تلاش است تا در رقابت با ژاپن بر تعداد مراكز علم و فناوري كه در اين كشور راه‌اندازي مي‌شوند بيفزايد تا به اين ترتيب بتواند در عرصه توليد فناوري از ژاپن پيشي گيرد. شركت‌‌هاي بزرگي كه در دره سيليكون فعاليت مي‌كنند نقش بسيار مهمي در گسترش شهرت اين منطقه در سطح دنيا داشته‌اند.

اگر بخواهيم از ميان اين شركت‌ها برترين‌ها را انتخاب كنيم، بي‌شك بايد اعتراف كنيم كه گوگل، ياهو و مايكروسافت 3 غول بزرگ دنياي فناوري در دره سيليكون هستند. موفقيت گوگل در عرصه فناوري روزبه‌روز در حال افزايش است. امروزه گوگل توانسته است در همه زمينه‌ها نفوذ كند. 30 آزمايشگاه تحقيقاتي به عنوان زيرمجموعه‌اي از اين غول بزرگ اينترنتي در دره سيليكون فعاليت مي‌كنند و اين در حالي است كه روزبه‌روز محدوده فعاليت آنها افزوده مي‌شود. اگرچه بسياري نيز بر اين باورند كه شركت مايكروسافت به عنوان بزرگ‌ترين شركت نرم‌افزاري دنيا كه در بيش از 90 كشور دنيا فعاليت‌هاي خود را توسعه داده و با فروشي بيش از ده‌ها ميليارد دلار به ركوردي بي‌سابقه در فروش نرم‌افزارهاي اختصاصي خود دست يافته است، يكي از پرثمرترين محصولات دره سيليكون بوده است. البته بايد اين نكته را نيز خاطرنشان كرد كه شركت بزرگ ياهو نيز نقش بسيار مهمي در رونق فناوري در دره سيليكون داشته است. اين شركت كه با هدف تامين ضروري‌ترين و كاربردي‌ترين خدمات اينترنتي، فعاليت خود را در اين عرصه آغاز كرد، ‌همچنان به عنوان دروازه‌اي براي ورود كاربران خود به شبكه جهاني و همچنين يكي از پرقدرت‌ترين جستجوگرهاي اينترنتي و ديگر خدمات مبتني بر وب به فعاليت خود در اين عرصه ادامه مي‌دهد.

با توجه به آنچه گفته شد مي‌توان از دره سيليكون به عنوان مكان مناسبي براي به اشتراك گذاشتن ايده‌هاي نو و خلاقانه ياد كرد. تنها سرمايه‌اي كه رسيدن شركت‌هاي بزرگ به موفقيت را تضمين مي‌كند نيز همين خلاقيت‌هاست و از اين رو در تلاش هستند كه در دره حاصلخيز فناوري كه روزگاري ميوه‌هاي خوش‌‌طعم و خوش‌ آب و رنگ آن زبانزد همه بوده است، بذري از جنس نوآوري و خلاقيت بكارند تا بتوانند محصولات آن را در جريان زندگي روزمره مردم به كار گيرند و خدمات و امكانات جديدي را در اختيار آنها قرار دهند و از اين رو اين منطقه به عنوان يكي از مناطق درخشان كره زمين در عرصه توليد علم و فناوري توانسته است روشني‌بخش مسير زندگي انسان‌ها در راه رسيدن به پيشرفت و توسعه باشد.

نقشه راهنماي دره سيليكون

پراكندگي دفاتر اصلي غول‌هاي فناوري ديجيتال در دره سيليكون

فرانك فراهاني جم / جام جم