رئیس مؤسسه پژوهشی و آموزشی حکمت و فلسفه ایران با اشاره به اینکه بر اساس فضایل نفسانی و صفات اخلاقی است که هنرمند متصف به کمالات نفسانی می‏شود، گفت: خداوند منشأ همه زیباییها و ظهورات است.
به گزارش خبرنگار مهر، نشست "جلوه گاه هنر قدسی" با هدف تأملی در مبانی هنرهای دینی و معنوی بالاخص درعالم اسلام با حضور دکتر غلامرضا اعوانی، دکتر محمد رجبی و دکتر پرویز ضیاءشهابی درمعاونت پژوهشی و آموزش حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی با موضوع "هنر و زیبایی در ادوار تفکر و مسئله هنر قدسی" عصر دیروز یکشنبه 15 اسفندماه برگزار شد.

در این نشست دکتر غلامرضا اعوانی رئیس مؤسسه پژوهشی و آموزشی حکمت و فلسفه ایران گفت: انسان در زندگی با هرچیزی که سرو کار دارد یک اثر هنری است. صفت خلق و ابداع که مخصوص خداست به واسطه خلیفة الله بودن انسان به طور مقید در او هم است. لازمه خلیفة الله بودن این است که هم صفات مستخلفٌ عنه و هم صفات مستخلفٌ فیه را داشته باشد. یعنی هم صفات خدا و هم صفات عالم را داشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه یادآور شد: هنر قدسی و غیرقدسی هردو از این صفت می‏آیند ولی یکی اعمال خود را از جانب خدا می‏داند و یکی از خود می‏داند. هنر آفریدن درنهایت به حُسن می‏رسد؛ چیزی که هم زیبایی و هم کمال است. باید توجه داشت که مرتبه احسان در اسلام برتر از ایمان و تقوا است. حال سؤال این است اثری که می‏آفرینیم چطور می‏شود که دارای هنر می‏شود.

رئیس مؤسسه پژوهشی و آموزشی حکمت و فلسفه ایران در مورد نظریه ادواری در هنر گفت: برخلاف آنچه که امروزیها نظریه پیشرفت می‏دانند که در نظر و آرای هگل و دیگران مطرح شده نظریه ادوار هنر، گذشته و سرآغاز هنر را دوران طلایی می‏داند و بعد به دوران نقره‏ای و بعد به دوران مفرغ و بعد به دوره آهن می‏رسیم که دوره آخری دوران ظلمت است. این نظریه چهارگانه را افلاطون و هم سقراطیان گفته‏اند. سهروردی و کنفوسیوس هم همین ترتیب را در هنر قائل بودند.

استاد گروه فلسفه دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: نظریه افلاطون در مورد زیبایی، زیبایی را دارای مراحلی می‏داند و هنرمند بایست این مراحل را طی کند. اولین مرحله، زیبایی حسی است و آن حدی ندارد. همه صفات انسان اعم از دیدن، شنیدن، تعقل کردن، بیان و آفریدن همه از صفات الهی است و اگر انسان این مسئله را فراموش کند و صفات خود را از خدا نبیند این ظلمت است.

وی افزود: مرحله بعد زیبایی نفس است. بر اساس فضایل نفسانی و صفات اخلاقی است که هنرمند متصف به کمالات نفسانی می‏شود. بعد از این دو مرحله زیبایی، معرفت الهی است. به طور کلی انسان آفریده شده برای کشف حقیقت شهودی و او عارف بالله است.

اعوانی یادآورشد: بالاتر از همه اینها مرحله سلوک است، یعنی انسان از راه زیبایی مطلق به عشق الهی دست یابد. اینکه هیچ چیزی درعالم، عین نیست بلکه ظهور است و آن انوار و تجلی خدایی و عشق به زیبایی مطلق که همان خداست، است. اینجا دیگر خدا منشأ همه زیباییها و ظهورات است. اینجا دیگر هنرمند حکیم می‏شود و هنر، هنر قدسی و احسان می‏شود.

وی افزود: احسان مقامی است که انسان در آن به مقام نفسانی جمیل الهی می‏رسد و به نور هدایت و هنر قدسی دست می‏یابد. احسان نزد عرفا مرحله‏ای بالاتر از ایمان و تقوا است. مقدس و قدسی یعنی همه چیز را از خدا و به خدا دیدن. ما حجاب داریم و به جهت این استحجاب به این مرحله نمی‏رسیم و باید حجابها را کنار زد.

این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه و عرفان اسلامی گفت: امروزه در دوره‏ای هستیم که قدما به آن کالیگولا یا دوره ظلمت می‏گفتند. برخلاف اینکه پیشرفت می‎کنیم هنرمان انحطاط یافته است. ما نمی‏توانیم هنر ظلمت و کالیگولا داشته باشیم و ادعا کنیم هنرمان هنر نور است. نمی‌توان در یک جهان بینی وحیانی که ذاتش قدسی است به سربرد و هنری داشت که ظلمانی باشد.