دامن زدن به فتنه های مذهبی همه امت اسلامی را تحت تأثیر خود قرار میدهد و امنیت جهان اسلام را متزلزل می كند.
شبكه اجتهاد؛ همه نشانه های موجود گویای این مطلبند كه روابط بین مسلمانان با مذاهب و گرایش های مذهبی گوناگون به مرحله حساسی رسیده است به گونه ای كه بروز برخی درگیری ها و جنگ های كلامی بین پیروان مذاهب گوناگون در كنار تلاش های رسانه ها و شبكه های ماهواره ای و اینترنتی برای روشن كردن آتش فتنه و جنگ در میان مسلمانان، منجر به كشتارهای مذهبی در برخی مناطق شده است. البته تندروی های مذهبی نیز سهم زیادی در این درگیری ها و كشتار بین مسلمانان دارند.
هیچ شكی وجود ندارد كه ادامه یافتن این درگیری و جنگ ها در میان مسلمانان خواه به صورت علنی و خواه غیر علنی، امنیت دولت ها و ملت های مسلمان را از میان برده و بر مسائل سیاسی، امنیتی، اقتصادی و استراتژیك آنها اثر می گذارد.
همگان باید بدانند كه این گونه درگیری های مذهبی دامان همه مسلمانان را خواهد گرفت و هیچ دولت عربی و اسلامی نمی تواند از پیامدهای این درگیری ها در امان بماند؛ لذا دامن زدن به این گونه اختلاف ها، اشتباه و گناهی بزرگ محسوب شده و امنیت جهان اسلام را به خطر می اندازد.
عدم اقدام به اجرای طرح هایی با هدف اصلاح روابط موجود میان گروه های مختلف اسلامی و عدم ممانعت از كشیده شدن این اختلاف ها به خیابان ها، به نوعی مشاركت در ایجاد مصیبت هایی است كه امروز جهان اسلام را در بر گرفته است.
اهانت به مقدسات یكدیگر از سوی یك گروه، عكس العمل و اقدامی مشابه از سوی گروه دیگر، صدور احكام ظالمانه در ارتباط با یكدیگر و اقداماتی از این دست، اگر با تدابیر اندیشمندان امت اسلامی پایان داده نشود به تندروی های مذهبی كشانده شده و امت اسلامی را در فتنه های مذهبی گرفتار می كند. رهایی از فتنه ای كه دامنگیر امت اسلامی شده است تنها با برداشتن پوشش دینی از آن و تلاش برای از میان بردن اسباب آن صورت می پذیرد.
من تمایل دارم در ارتباط با راه های عملی در راستای پایان دادن به این گونه اختلافهای مذهبی كه در حال رسوخ به جسم امت اسلام است، به نكات زیر اشاره كنم:
۱. كتابخانه های اسلامی در طول زمان ها سرشار از كتاب ها، پژوهش ها و تحقیقاتی است كه به تبیین مرزها و موضوعات اختلافی بین مذاهب مختلف می پردازند، همه اكنون صدها كتاب در ارتباط با اختلاف های موجود در مسائل اعتقادی و تاریخی بین مسلمانان وجود دارد اما آنچه كه جای آن امروز در میان مسلمانان خالی است كتاب ها و پژوهش هایی است كه نقاط مورد توافق و مشتركات مسلمانان را متبلور سازد و كتابخانه های تاریخ اسلام و تاریخ معاصر در این زمینه در فقر به سر می برند به همین دلیل ما از همه دانشمندان، مبلغان و نویسندان می خواهیم كتاب ها و پژوهش هایی علمی در ارتباط با با فقه مشترك و چگونگی تقویت وحدت بین مسلمانان تالیف كنند.
نوشتن در ارتباط با موضوعات اختلافی تكراری است و هیچ گفته و سخن جدیدی در سطح علمی و معرفت دینی ندارد اما نوشتارهایی در ارتباط با اشتراكات بین مسلمان ها بسیار كمیاب بوده و امت اسلامی نیازمند چنین پژوهش هایی است كه مسلمانان را به اتحاد و یكپارچگی فراخوانده و اولویت را به وحدت اسلامی دهند.
مقابله با فتنه های مذهبی تنها با حركت همه موسسات، مراكز و دانشگاه ها ی دینی و پر كردن میادین پژوهشی از كتاب ها و تألیفاتی مبنی بر تقویت وحدت اسلامی امكان پذیر است .
۲. عجیب است كه مسلمانان با هر مذهب و عقیده ای در عصر حاضر به جای این كه در پی پیشرفت و توسعه علمی و سامان دادن به اوضاع سیاسی و اقتصادی خود باشند، به جنگ های تاریخی و اختلاف مشغول شده اند.
چالش بزرگی كه هم اكنون پیش روی ماست موضع گیری در برابر حوادث تاریخی و یا افراد نیست(ضمن اهمیت این نكته كه بر مقدسات و اعتقادات یكدیگر در این رابطه احترام بگذاریم) بلكه بهبود وضعیت و سامان دادن به زندگی سیاسی و اجتماعی و اقتصادی خود بر اساس آزادی، عدالت و مساوات است.
پس سزاوار است كه تلاش های مسلمانان و امكانات آنها به جای این كه در جنگ های بیهوده صرف شود در راه ساخت و توسعه و عمران كشورهای اسلامی به كار گرفته شود.
كسی كه خواهان دفاع از ارزش های اسلامی و مقدسات آن است به ناچار باید وارد میدان ساخت، توسعه، مبارزه با فقر، جهل و بیماری شود چرا كه این میدان با همه ویژگی های خود است كه ارزش های اساسی اسلامی را روشن و آشكار می كند و آن را در نزد مسلمانان ارزشمند قرار می دهد زیرا رابطه بسیار محكمی بین ایمان انسان ها و رفع نیاز های آنها وجود دارد.
به همان اندازه كه دین پاسخگوی نیاز انسان ها باشد، ایمان مردم تقویت شده و بر قدرت، صلابت و ثبات آنها افزوده می شود وتعلق و علاقه آنها نیز به دین بیشتر می شود.
اگر دینی در پاسخ گویی بر خواسته های جامعه زنده و متجدد در طول قرن ها بازماند و از فراهم كردن اسباب شكوفایی و ارتقای جامعه عاجز باشد در یافتن پیروان خود به موفقیتی دست نمی یابد.
نقل می شود كه یكی از شرق شناسان آلمانی با یكی از دانشمندان اسلامی دیدار كرد و جلد مجله وی را كه به نام 'العلم' منتشر می شد و در چهار طرف جلد این مجله، احادیثی از رسول اسلام در فضیلت كسب علم نوشته شده بود، دید و درباره آن سئوال كرد؛ زمانی كه آن احادیث را برای وی ترجمه كردند اظهار تعجب كرد و پرسید: شما از جانب پیامبر خود چنین دستوراتی در ارتباط با كسب علم بدون هیچ قید و شرط مكانی، زمانی و قومی دا رید و با این حال شما در چنین و ضعیتی از جهل و بیسوادی به سر می برید.
مشغول شدن به جزئیات، اختلاف ها و حوادث تاریخی قدرتی را برای جوامع ما را به ارمغان نمی آورد و تمدن ما را به ما بازنمی گرداند بلكه ما را بیش از پیش در حاشیه قرار داده و از ارزش های والای اسلامی دور نگه می دارد.
۳. اشكال بزرگی كه در روابط بین مسلمانها در همه سطوح وجود دارد این است كه روابط آنها بر اساس كشف و شناخت عقلی و ادراك نیست زیرا اندیشه و آگاهی منجر به رابطه ای همراه با احساس، وجدان و عاطفه می شود بلكه این روابط بر اساس دور شدن های شخصی و اجتماعی و قضاوت در ارتباط با دیگران از روی كتب های خود است به همین دلیل است كه موضوعات اختلافی و درگیری های تاریخی در اندیشه ها برجسته می شود.
من معتقدم با وجود انقلاب اطلاعات و ارتباطات و فراوانی كتاب های مختلف در همه زمینه ها، ما بیش از آنكه در ارتباط با یكدیگر بدانیم در مورد هم جهل داریم و جهل و سوء الظن با استناد بر سخنان دشمنان بدون تحقیق و اطمینان از صحت آنها، دو عاملی هستند كه در دور كردن مسلمانان از یكدیگر سهم دارند.
من در ارتباط با مبارزه با جهل نسبت به یكدیگر همه دانشگاه ها و مراكز علمی را به پرداختن به فقه و علوم اسلامی مقارن دعوت می كنم تا امكان شناخت از یكدیگر به روش های علمی و موضوعی برای همگان ایجاد شود. زیرا جهل موجب افزایش اختلاف ها می شود در حالی كه علم عاملی برای محكم كردن اركان همبستگی و وحدت بین مسلمانان است.
منبع: خبرگزاری تقریب