دنبال پيروزي انقلاب اسلامي و قطع دست استكبار جهاني و منافع آنها در ايران، توطئه‌ها و فتنه‌هاي شياطين عليه ايران روز به روز گسترش يافت. در چنين شرايطي امام خميني در پنجم آذر 1358، فرمان تشكيل بسيج را صادر كردند و فرمودند: مملكتي كه 20 ميليون جوان دارد، بايد بيست ميليون ارتش داشته باشد.
هنوز يك سال از صدور فرمان امام نگذشته بود كه رژيم بعث عراق با هدف براندازي نظام نوپاي اسلامي و با حمايت استكبار جهاني، عليه ايران دست به حمله همه جانبه زد. در چنين شرايطي بود كه جوانان سلحشور، به اشاره امام به صورت خودجوش و تحت تشكل‌هاي بسيجي به جبهه‌ها شتافتند و در طول هشت سال دفاع مقدس، با تقديم خون خود، نهال نوپاي انقلاب اسلامي را آبياري كردند و حماسه‌ها و رشادت‌هاي بي‌سابقه‌اي آفريدند. اينگونه بود كه بسيج در تاريخ انقلاب اسلامي نه به عنوان يك نهاد نظامي صرف، بلكه به عنوان يك مكتب فرهنگي و ارزشي و كلمه طيبه‌اي كه در بين همه اقشار ملت ايران ريشه دوانيده است، مطرح مي‌شود.
مقام معظم رهبري در مورد بسيج فرموده‌اند: «... اگر بخواهيم بسيج را در يك تعريف كوتاه معرفي كنيم بايد بگوييم: بسيج عبارت است از مجموعه‌اي كه در آن پاكترين انسان‌ها، فداكارترين و آماده به كارترين جوانان كشور، در راه اهداف عالي اين ملت و براي كمال رساندن و به خوشبختي رساندن اين كشور جمع شده‌اند ... بسيج عبارت است از تشكيلاتي كه در آن افراد متفرق و تنها، به يك مجموعه عظيم و منسجم، به يك مجموعه آگاه، متعهد، بصير و بينا به مسائل كشور و به نياز ملت، تبديل مي‌شوند. مجموعه‌اي كه دشمن را بيمناك و دوستان را اميدوار و خاطر جمع مي‌كند؛ در حقيقت همه انسان‌هاي مؤمن، آگاه، بصير، عاشق ، متعهد و علاقه‌مند و آگاه به كار، در هر ميداني از ميدان‌ها هستند كه براي ملت مفيد است، جزء بسيج‌اند؛ لذا بسيج يك نام مقدس است. »