ابو اسحاق، از قبیله مشهـور و گسترده‌اى از هوازن، از اعراب منطقه طائف اسـت. لقـب او کـیـسـان بود. کیسان به معناى زیرک و تیزهوش است.

مختار در سال اول هجری به دنیا آمد، او در میان اعراب معروف به شجاعت، سلحشوری، سخاوت و جوانمردی بود.

مختار از دوران كودكی، دارای عقل و هوش بسیار و فردی حاضر جواب، زیرک و بلند همت بود و در سختی‌های زندگی و باران حوادث، همیشه سربلند بود. سیزده سال بیشتر نداشت كه همراه پدرش در جنگ با ایرانیان «قسّ الطائف»، شركت نمود.

وى ادب و فضائل اخلاقى را از مکتب اهل بیت پیامبر(علیه السلام) آموخت، و در آغاز جوانى، هـمراه با پدر و عموى خود براى شرکت در جنگ با لشکر فُرس به عراق آمد و خاندان او همانند بسیارى از مسلمانان صدر اسلام، در عراق و کوفه ماندند. مختار در کنار امیرالمؤمنین (علیه السلام) بود و پـس از شهادت آن حضـرت، بـراى مدتى کوتاه به بصره آمد و در آنجـا سـاکـن شد.

خاندان مختـار از شیعیان مخلص و علاقه ‌منـدان بـه اهل بیت رسالت(علیه السلام) بودند.

وی از مشهورترین شخصیت ‌های عرب است كه تاریخ اسلام به خودش دیده است. مختار نقش زیادی در حوادث مهم سیاسی – اجتماعی داشته است.

زمانی كه مسلم بن عقیل (ع) به كوفه آمد تا برای حضرت ابا عبدالله (ع) بیعت بگیرد، او اولین نفری بود كه با مسلم (ع) پیمان بست، سپس خانه‌اش را در اختیار مسلم قرار داد تا در آنجا، مسلم از مردم بیعت بگیرد.

در زمان واقعه کربلا مختار در زندان بود و امکان حضور در کربلا را نداشت. اما وقتی خبر شهادت امام حسین (ع) به گوش او رسید، لحظه ای آرام ننشست و در پی انتقام گرفتن از قاتلین امام حسین(ع) و یارانشان بود. از زندان آزاد شد و پس از اطلاع یافتن از آمادگی مردم كوفه، در سال 64 هجری از مكه وارد كوفه شد. در این زمان قیام توابین با شكست روبرو شده بود.

مختار پس از شكست قیام توابین، در تاریخ 16 ربیع‌الثانی سال 66 هجری بر اساس كتاب خدا، سنت رسول‌الله (ص)، خواستار خون امام حسین(ع) و یاری مظلومان قیام كرد و همه قاتلین جریان كربلا و كسانی كه در آن واقعه نقش داشتند را به سزای عملشان رساند.