742 سال پيش درچنين روزي - 21 ذيقعده سال 687 هجري قمري: «ابن نفيس »عالم طبيب و مؤلف دمشقي بدرود حيات گفت . وي در زادگاهش دمشق نزد علماي برجسته علوم و معارف اسلامي ؛ نحو و منطق را آموخت و طب را نزد مهذب الدين عبد الرحيم فرا گرفت. ابن نفيس به پزشكي علاقه بسيار داشت و استعداد فوق العادهاي در آموختن فنون طبي از خودشان نشان داد . پس از مدتي مطالعه و تحقيق جدي در بيمارستان بزرگ نوري كارآموزي كردو سرانجام رئيس الاطباء شد . ابن نفيس در اواخر عمر خانه و كتابخانه خود را وقف دارالشفاء يا بيمارستان منصوري كرد. از اين عالم و طبيب گرانقدر آثاري با ارزش بجاي مانده كه از آن ميان شرح قانون را در چهار جلد مي توان نام برد. يكي از نخستين كتابهاي ابن نفيس شرح تشريح قانون نام دارد كه اولين اثر در علم پزشكي است و گردش ريوي خون را توصيف كرده است . الشامل ديگر كتاب ابن نفيس درباره جراحي مطالبي جالب توجه دارد وي در اين اثر هر عمل جراحي را شامل سه مرحله يعني تشخيص بيماري ، جريان عمل جراحي و نگهداري و مراقبت يعني بعد از عمل مي داند.

52 سال پيش درچنين روزي - 21 ذيقعده سال 1377 هجري قمري: حاج سيد يونس اردبيلي از مراجع تقليد قرن اخير در گذشت. اين عالم شيعه كه مبارزي مجاهد و وارسته بود، تحصيلات علوم و معارف را نزد علمايي چون آخوندي ملاسبز علي حكيم و سيد محمد يزدي آموخت و خود در زمره مراجع بزرگ قرار گرفت . آيت الله سيد يونس اردبيلي در واقعه گوهرشاد مشهد همچون ديگر مبارزان به مبارزه با ظلم پرداخت. از اين رو دستگيرو سپس تبعيد شد . از وي يك دوره كامل فقه موجود است.

123 سال پيش درچنين روزي - بيست و يكم ذيقعده سال 1306 هجري قمري: ميرزا ملكم خان از سياستمداران دوره قاجاريه با پرداخت مقاديري ليره انگليسي امتياز لاتاري را از ناصر الدين شاه قاجار دريافت كرد. شاه قاجار در سومين سفر خود به اروپا درسومين سفرخود به اروپا با ملكم خان ملاقات كرد و ملكم با توطئه‎‎هاي گوناگون امتيازلاتاري را ازشاه ايران گرفت. بعد ازافشاي اين ماجرا شاه قاجارتحت فشارمخالفتهاي وسيع روحانيان و برخي ازرجال سياسي بناچارامتيازرا لغوكرد. ميرزا ملكم خان هم كه امتيازلغوشده را به بانك شركت انگليسي فروخته بود مجبوربه پرداخت خسارت شد. ميرزا ملكم خان پس ازاين حوادث روزنامه فارسي زبان قانون درلندن چاپ و منتشركرد. او دراين روزنامه مطالبي ضد دولت وقت ايران ومفاسد دربارقاجارچاپ و منتشركرد.

893 سال پيش درچنين روزي - درماه ذيقعده سال536هجري قمري: تأليف كتاب« مَجمَعُ البَيان» پايان يافت. اين كتاب تأليف« فضل بن طَبرسي» مفسّربزرگ اهل تفرش بود كه به سبب فضيلت و شهرت درعلم فقاهت، حديث و تفسيربه امينُ الاِسلام ملقب شده بود. شيخ طَبرسي شاگردان عاليمقام بسياري تربيت كرد كه هريك دانشمندي مشهوردرعصرخود شدند. ازميان اين علما ابن شهرآشوب و قطب الدّين راوندي را مي‎توان نام برد. مهمترين اثراين عالم جهان اسلام، مجمع البيان است كه ازنظرادبي و حُسن تأليف تفسيري عالي و پرمحتوا بشمارمي‎رود و علماي شيعه و سنّي براي اين تفسيراهميّت و ارزش بسيارقائلند. وي پس ازفراغت ازاين تفسيرجامع به« تفسيركَشّاف تأليف جارُ الله زَمَخشَري» پرداخت و دراين اثربه نكاتي ادبي دست يافت كه درتأليف قبلي خود ذكري ازآنها نكرده بود. طَبرسي اين اثرخود را« جَوامِعُ الجامِع» نام نهاد.

973 سال پيش درچنين روزي - درماه ذيقعده سال456هجري قمري:« ابن رَشيق قيرواني» شاعر، اديب و منتقد مصري درگذشت. او درسال390هجري قمري درمراكش كنوني متولد شد و ازكودكي تحت مراقبت پدربا فنون زرگري آشنا شد. ابن رشيق را بيشتربواسطه سروده‎هاي وي درمعاني مدح، غزل، هِجا و وصف مي‎شناسيم. او دراشعارخود مراحل مختلف زندگي اجتماعي و ادبي عصرش را به نظم كشيده است. اما مهمترازآن شيوه‎ نقد او درآثارادبي است. او نقد را ازحد ّمقدمه وتوضيح ضمني به درجه مكتبي معتبرو لايق عنايت، اهميت و اعتباربخشيد و خود سلسله جنبان عصرجديدي دراين زمينه شد. دوران تحصيل ابن رشيق بيشتردرمجالس بزرگان و علماي ادب قيروان و پس ازآن مغرب و آندلس گذشت زيرا اين ايام عصرشكوفايي علم وادب دراين مناطق بود؛ و اميران و حاكمان درجذب شاعران و مشاهيرادب به دربارخود بريكديگرپيشي مي‎جستند. ابن رشيق نيزدرسايه نبوغ و استعداد خاصي كه درشعرو ادب داشت مأمورامورديواني دردربارابن باديس شد. ازآثارابن رشيق كه بيشتربصورت چاپي و منسوب به او، بجاي مانده «اَلعُمدَةُ في مَعرفة صِناعَةِ الشِّعر و شعراءِ قيروان» را مي‎توان نام برد.