حجت‌الاسلام مهدي نادري گفت: در نگاه امام خميني (ره) اسلام تمام ابعاد زندگي فردي، اجتماعي، دنيوي و اخروي انسان را در بر ‌مي‌گيرد، در حالي كه در ديدگاه روشنفكران ديني و سكولار، «دين» فقط بعد اخروي را شامل مي‌شود.

حجت‌الاسلام مهدي نادري، عضو هئيت علمي موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبري فارس «توانا» با بيان اينكه «اسلام» در نگاه حضرت امام (ره) هم دين فردي و هم ديني اجتماعي است، گفت: در اين نگاه، ما اساساً تفكيكي بين دنيا و آخرت قائل نيستيم و راه آن سعادتي كه قرار است انسان در زندگي اخروي به آن برسد، از همين دنيا مي‌گذرد.
وي ادامه داد: تنها وسيله‌اي كه انسان براي سعادتمند شدن در آخرت در اختيار دارد، زندگي در دنيا است و از راه ديگري نمي‌تواند سعادت اخروي را به دست بياورد.
اين استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان كرد: نسخه‌اي كه براي رسيدن انسان به سعادت اخروي پيچيده مي‌شود، حتماً بايد ناظر به مسائل دنيوي بشر و به خصوص بعد اجتماعي آن باشد؛ چون بشر سعادت اخروي را از راه زندگي دنيا تامين خواهد كرد و همچنين بخش مهمي از زندگي بشر در دنيا بعد اجتماعي آن است.

* امام راحل ديدگاه‌هاي سكولار و اسلام حداقلي را رد مي‌كند

حجت‌الاسلام نادري ادامه داد: در اين حوزه، دو انديشه ديگر نيز قابل شناسايي است كه حضرت امام (ره) با استدلال‌هاي فلسفي و نقلي آنها را رد مي‌كنند.
اين استاد دانشگاه در بيان دو انديشه ديگر گفت: يك تفكر، تفكري است كه اسلام را فقط ديني داراي دستورات فردي مي‌داند كه براي سعادت فرد نازل شده است. سعادت در اين نگاه سعادت فرد در آخرت است و به دنياي او حتي به صورت فردي هم كاري ندارد كه اين چيزي است كه ما از آن به صورت عام به‌عنوان سكولاريسم يا جدايي دين از سياست تعبير مي‌كنيم.
عضو هيئت علمي موسسه آموزشي پژوهشي امام خميني (ره) تصريح كرد: كساني مانند مهندس بازرگان در آخرين نظرات خود اين مورد را مطرح مي‌كنند؛ البته وي در اوايل نظرات ديگري داشت ولي در اواخر عمر خود با نوشتن كتاب «آخرت و خدا هدف بعثت انبيا» بر همين امر تاكيد كرد. البته افرادي مانند دكتر سروش نيز بر اين تاكيد دارند كه اسلام يك دين حداقلي است، نه يك دين حداكثري و معتقدند عمده مطالبي كه در دين وارد شده راجع به آخرت است و نسخه‌اي براي دنياي بشر ندارد؛ پس در اين نگاه دين هم فردي است و هم آخرتي.
حجت‌الاسلام نادري اظهار داشت: نگاه ديگر مربوط به آقاي كديور است كه اسلام را در ادبيات خود، به اسلام تاريخي و اسلام معاصر تقسيم مي‌كند. مقصود از «اسلام تاريخي» اسلام و مجموعه احكامي است كه ناظر به يك زمان و شرايط خاصي نازل شده است و اسلام معاصر نيز اسلامي است كه با توجه به مقتضيات زمان و عصر احكامش قابل تغيير است.
وي افزود: امثال آقاي كديور معتقدند اسلامي كه تاكنون در حوزه‌هاي ما رواج داشته، اسلام تاريخي است و فقها و مجتهدان ما تصورشان اين است كه هر آنچه در قرآن و روايات و سنت پيامبر آمده تا روز قيامت پابرجاست و احكامي غير قابل تغيير است.
عضو هيئت علمي موسسه آموزشي پژوهشي امام خميني(ره) در بيان دلايل عقلي و نقلي حضرت امام (ره) در رد اين دو انديشه تأكيد كرد: انسان به‌صورت فردي زندگي نمي‌كند و بخش زيادي از زندگي او در اجتماع و روابط با ديگر افراد تعريف مي‌شود؛ پس اگر طبق نتيجه قبلي سعادت اخروي راهش از دنيا مي‌گذرد، پس ديني كه مي‌خواهد سعادت بشر را در آخرت تأمين و تضمين كند، لازم است به جنبه‌هاي اجتماعي زندگي بشر هم توجه كند؛ اين يك استدلال فلسفي است كه تفكر حضرت امام (ره) مبتني بر اوست.
وي ادامه داد: در نگاه درون ديني، اگر ما به دستورات اسلام شريف دقت كنيم مي‌بينيم كه بخش مهمي از احكام اسلام مربوط به روابط اجتماعي افراد بشر است؛ مسائلي مانند ازدواج، طلاق، ارث، جنگ و صلح، ‌امر به معروف و نهي از منكر، احكام قضايي و ... همه از مسائل اجتماعي است؛ به همين دليل همه حكومت‌ها در سراسر دنيا به اين مسائل ورود پيدا مي‌كنند و قانون دارند كه اينها تنظيم روابط اجتماعي است.

* حضرت امام (ره) بر وجهه اجتماعي اسلام تأكيد بسيار دارد

حجت‌الاسلام نادري اضافه كرد: پس اگر اسلام در اين زمينه‌ها قانون دارد كه دارد؛ يعني اسلام علاوه بر اينكه احكام فردي دارد مشتمل بر احكام اجتماعي است؛ پس نظر حضرت امام (ره) كه مي‌فرمايند «بُعد مهمي از اسلام بعد اجتماعي اوست» با نگاه درون ديني هم به راحتي قابل تأييد است.
وي در نقد نگاهي كه اسلام را به اسلام تاريخي و معاصر تقسيم مي‌كند، گفت: ما به عنوان بشر دو نوع نياز داريم؛ يك نوع نيازهاي ثابت و يك نوع نياز متغير است. بشر اوليه نياز به آب و غذا داشت بشر امروز و 10 هزار سال ديگر هم پيوسته به آب و غذا و اكسيژن دارد؛ بنابراين اين يك نياز ثابت است و قانونش هم ثابت است و شما بايد حتما اين نياز را برآورده كنيد تا بتوانيد ادامه حيات بدهيد؛ از اين رو اسلام هم براي اين‌گونه نيازهاي روحي و معنوي انسان قوانين ثابت وضع كرده و اينها دسته قوانين از آنجا كه بر مبناي نيازهاي ثابت بشر وضع شده قابل تغيير نيست.
وي خاطرنشان كرد: اسلام براي آن بخش از نيازهايي كه متغير است، قوانين متغيير قرار داده است، كه قوانيني كه در فقه ما از آن با عنوان احكام ثانويه،‌ حكومتي، يا احكامي كه در مسئله تزاحم بين احكام مطرح مي‌شود از اين دست است.
حجت‌الاسلام نادري در پايان با صحه گذاشتن بر ديدگاه امام خميني (ره) در تبيين دلايل اين صحت گفت: اسلام ديني اجتماعي بوده و اينگونه نيست كه صرفا مسائل فردي را مورد توجه قرار داده باشد، بلكه در حوزه مسائل اجتماعي حرف دارد؛ ضمنا اينكه اسلام دين تاريخي نيست كه دستوراتش سر تا به پا براي مقطع تاريخي خاصي وضع شده باشد، بلكه خداي متعال كه عالم به تمام مصالح است و همه مكان‌ها و زمان‌ها در پيش او حاضر است با نگاه كلي همه احكام را وضع كرده است كه بسياري از آنها با توجه به نيازهاي ثابتي كه براي بشر است و سعادت بشر بسته به آنها است آن احكام هم ثابت هستند؛‌ و خداي متعال در دين اسلام در ساير موارد كه نياز به تغيير داشته باشند، راه تغيير را براي آنها باز گذاشته است.