عضو هیئت علمی موسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران معتقد است قونوی اختلاف عقیده در مرتبۀ عقل نظری در خصوص امری واحد را مسئلهای طبیعی میداند و به تبع آن اختلاف ادیان و عقاید دینی را نیز امری ناگریز و لازمۀ تجلیات اسماء الهی قلمداد میکند.
نشست فلسفه و دین از سری نشستهای همایش روز جهانی فلسفه صبح روز سهشنبه دوم آذرماه در محل کتابخانۀ ملی برگزار شد.
دکتر محسن جهانگیری در این نشست به بررسی موضوع پیوند فلسفه و دین پرداخت.
وی گفت: تمام عارف و علوم انسانی با فلسفه رابطه دارتد برای اینکه فلسفه مادر همه علوم است. خاستگاه همۀ علوم و معارف بشری فلسفه است ولی ارتباط فلسفه با دین مطلبی دیگر و بسیار مهم است تا آن حد که آن کسانی که تاکید میکردند به جدایی فلسفه و دین همانها خودشان به ناچار دربارۀ فلسفۀ دین صحبت کردند.
در این نشست دکتر محمود یوسف ثانی به بررسی موضوع اختلاف عقاید و ادیان از دیدگاه قونوی پرداخت و گفت: مسئلۀ اختلاف ادیان برای علمای اسلامی به طور کلی برای متکلمان فلاسفه و عرفا مطرح بوده است. سئوال این است که چه میشود که انسانها و عرفا در اتخاذ مواضع دینی مواضع مختلفی میگیرند و لذا مسئله این است که چطور انسانها به سمت عقاید گوناگون متمایل میشوند.
وی در ادامه گفت: قونوی در برخی آثار خود به بررسی مسئلۀ اختلاف عقاید در ادیان و پیجویی از علت یا علل آن پرداخته است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: وی هرچند در وهلۀ نخست از این اختلاف تبیینی، معرفتشناختی به دست میدهد و تلقیات و برداشتهای گوناگون و یا دلایل و براهین مختلف در قبول و رد عقاید را علت اختلاف آنها قلمداد می کند ولی در این مرحله متوقف نمیماند و با ارجاع اختلافات معرفتشناختی به امور هستیشناختی در نهایت این اختلافها را معلول توجهات ادراککنندگان و آنها را نیز تابع مقاصد و اهداف آنان میداند. مقاصد و اهداف را نیز تابع اختلاف مزاجها و روحیات افراد و حاصل تفاعلات بین روح و جسم و آنها را نیز در غایت امر معلول یا حاصل اختلاف در آثار تجلیات اسمائی متعین و متعدد در مرتبه قابلها و به تناسب استعداد آنها میداند. بدین ترتیب اختلاف عقیده در مرتبۀ عقل نظری در خصوص امری واحد را مسئلۀ طبیعی میداند. به تبع آن اختلاف ادیان و عقاید دینی را نیز امری ناگزیر و لازمۀ تجلیات اسماء الهی قلمداد میکند.