مسجد الاقصی نخستین قبله مسلمین 39 سال قبل از سوی مایک روهان، صهیونیست استرالیایی تبار به آتش کشیده شد و بسیاری از آثار با ارزش دوران اسلامی موجود در آن از میان رفت اما این اولین و آخرین اقدام صهیونیست‌ها در قبال این مسجد نبود. این نوشته نگاهی دارد به تاریخچه و برخی از اقدامات صهیونیست‌ها در قبال مقدس‌ترین مسجد مسلمان پس از حرمین شریفین.
معرفی مسجدالاقصی
حرم قدس شریف مهم‌ترین محور منازعه اسلامی-صهیونیستی محسوب می‌شود و علت آن هم جایگاه رفیع این مکان مقدس در دین اسلام و به تبع آن در میان مسلمانان است. مساله دیگر که این منازعات را شدت بخشیده است ادعای اشغالگران صهیونیست در خصوص وجود معبد سلیمان در زیر مسجدالاقصی است.
مسجد مقدس الاقصی نامی است که بر محور داخل دیوار واقع در زاویه جنوب شرقی شهر قدیمی قدس دلالت دارد و شامل مصلای قبلی (دارای گنبدسربی مشکی) در دورترین نقطه جنوبی مسجدالاقصی از سمت قبله، گنبد الصخره (گنبدطلایی) که قبةالصخره نیز نامیده می‌شود و در وسط مسجدالاقصی قرار دارد و 200 اثر و مکان متبرک دیگر می‌شود که شامل مسجد، ساختمان‌ها، گنبدها، سکوها، آب‌انبارها،ایوان، مدرسه، درخت، محراب، منبر، گلدسته، دروازه، چاه و کتابخانه است.
تقدس این حرم شریف در میان مسلمانان
جنبه تقدسی این حرم شریف در میان مسلمانان از آنجا سرچشمه می‌گیرد که این حرم شریف زمانی قبله اول مسلمانان بوده و سومین حرم شریف الهی به شمار می‌رود. از سوی دیگر این حرم شریف ارتباط تنگاتنگی با حادثه معراج رسول گرامی اسلام (ص) دارد و خداوند متعال نیز در نخستین آیه سوره اسرا به جایگاه و موقعیت آن اشاره می‌کند.
از سوی دیگر از ابوذرغفاری از یاران پیامبر نقل شده است که «من از رسول خدا پرسیدم ای رسول خدا اولین مسجدی که بر روی زمین احداث شده است کدام است؟ آن حضرت پاسخ دادند: مسجدالحرام سپس پرسیدم که پس از آن کدام مسجد است؟ فرمودند مسجدالاقصی». بنابراین مسجد مبارک الاقصی دومین مسجد بر روی زمین پس از مسجدالحرام در مکه مکرمه به شمار می‌رود.
آنچه بر اهمیت این مسجد و اهمیت نمازگزاردن در آن اشاره دارد، این فرموده نبی مکرم اسلام است: اگر فردی در منزل خود نماز بخواند ثواب همان یک روز نماز خود را می‌برد اگر در مسجد نماز بگذارد ثواب 25 نماز و اگر در مسجد جامع نماز بخواند خداوند ثواب 500 نماز را به او اعطا می‌کند اما اگر در مسجد مبارک الاقصی نماز بگذارد ثواب 50 هزار نماز را دریافت می‌کند.
مساحت و تاریخ حرم مقدس الهی و خصوصیت‌های آن
عنوان مسجدالاقصی در گذشته بر کل مسجد الاقصی و تمامی تاسیسات آن اطلاق می‌شد که مهم‌ترین آنها "قبه‌الصخره" شریف است و از همین رو ما در این نوشتار خود زمانی که از عنوان مسجدالاقصی به عنوان کانون اصلی شهر اشغالی قدس یاد می‌کنیم منظورمان همان حرم شریف به همراه دو عنصر اصلی خود یعنی همان مسجد مبارک الاقصی و قبه‌الصخره است که در داخل مسجد که با دیوارها محصور شده‌اند قرار گرفته‌اند.
مساحت مسجدالاقصی 4400 متر مربع است و چیزی در حدود 15 درصد از مساحت یک کیلومتر مربعی بخش قدیمی شهر اشغالی قدس در جنوب شرقی آن را به خود اختصاص داده است.
این مسجد به شکل چند ضلعی نامنظمی است که طول ضلع غربی آن 491 متر، ضلع شرقی 462 متر، ضلع شمالی 310 متر و ضلع جنوبی 281 متر است. از زمانی که محدوده این مسجد برای اولین بار برای عبادت و نماز احداث شده است تاکنون هیچ تغییری نکرده است و افزایش و کاهش نیافته است این در حالی است که مسجد الحرام و مسجد النبی تا به حال بارها توسعه یافته‌اند. از پیامبر بزرگ اسلام روایت شده است که هر کسی در هر جایی از مسجد الاقصی نمازبگذارد ثواب آن پانصد برابر نماز دراماکن دیگر به جز مسجد الحرام ومسجد النبی است.
مسجدالاقصی در کل 11 دروازه دارد که 7 تا از آنها هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد اما چهارتای دیگر بسته شده است. دیوارهای حرم شریف از سنگ ساخته شده است و 14 در دارد که در حال حاضر 10 تا از آنها باز بوده و چهار تای دیگر بسته هستند.
ارتباط میان حرم و دیگر قسمت‌های شهر از طریق درهای 10 گانه آن برقرار می شود و 25 حلقه چاه دارای آب گوارا در اطراف این حرم وجود دارد که هشت حلقه از آنها در صحن قبه الصخره شریف قرار دارد و 17 حلقه چاه دیگر در محوطه مسجد مبارک الاقصی قرار گرفته است در فاصله‌ای یکسان از مسجدالاقصی و قبه‌الصخره نیز حوض‌های مخصوص وضو قرار دارند و تعدادی سقاخانه نیز در قسمت‌های مختلفی از محوطه حرم دیده می‌شود که از بزرگترین آنها می‌توان به سقاخانه‌های "قایتبای، شعلان، باب‌الحبس، البدیری و قاسم‌پاشا اشاره کرد. همچنین در دو طرف پایان حرم از جهت شمال وغرب، رواق‌هایی با ساختی محکم وجود دارد.
در حرم شریف همچنین دو ساعت آفتابی برای تعیین زمان وجود داردکه یکی از آنها در غرب قرار دارد و به وسیله محمدطاهر ابوالسعود از علمای برجسته قدس بر روی دیوار مسجدالصخره از ناحیه مسجد قبلی به طرف غرب ترسیم شده است.
دومین ساعت آفتابی نیز توسط رشدی الامام، مهندس اهل قدس و بر روی یکی از طاق‌های ایوان جنوبی منتهی به مسجد قبه الصخره ساخته شده است.
مسجدالاقصی در زیر چکمه‌های صهیونیسم
تجاوزات صهیونیست‌ها به حرم قدس شریف قدمتی به درازای جنبش صهیونیسم دارد تا جایی که تئودور هرتزل بنیانگذار جنبش صهیونیسم در نخستین نشست این جنبش که در شهر بال سوئیس برگزار شد تاکید کرد: اگر یک لحظه موفق به تصرف شهر قدس شویم و بنده در آن لحظه زنده و توانایی انجام کاری را داشته باشم حتی برای لحظه‌ای در نابودی هر آنچه که در طول سالیان در قدس شکل گرفته است و برای یهودیان مقدس نیست تردید نخواهم کرد.
دکتر اسرائیل الداد مورخ بزرگ یهودی نیز در گفتگویی با مجله آمریکایی تایم بر تصمیم صهیونیست‌ها برای نابودی مسجدالاقصی تاکیدکرد وگفت: اسرائیل باید معبد هیکل را در محل اصلی خود بسازد.
ضمنا وقتی که خبرنگار مجله مذکور از اسرائیل الداد پرسید که چگونه انجام چنین چیزی ممکن است پاسخ داد کسی چه می‌داند شاید زلزله یاهر چیز دیگری رخ داده و به دنبال وقوع آن همه چیز تغییر کند.
مقامات رژیم اشغالگر قدس از تمامی ابزارهای ممکن برای تخریب حرم قدس شریف واحداث معبد ساختگی خود استفاده می‌کنند و به منظور گسترش حاکمیت خود بر این حرم شریف و تخریب مسجدالاقصی تدابیری رانیز اندیشیده‌اند که اجرای این تدابیر از همان اولین روز استیلای صهیونیست‌ها بر بخش شرقی شهر قدس در هفتم ژوئن 1967 آغاز شده است.
به راه انداختن آتش سوزی
جنایت به آتش کشیدن مسجدالاقصی اولین تلاش آشکار صهیونیست‌ها برای تخریب این مکان مقدس بود. در تاریخ 21 آگوست 1969 یک یهودی استرالیایی تبار به نام مایکل روهان، با روشن کردن آتش در مسجدالاقصی باعث شد که منبر صلاح الدین به طور کامل طعمه حریق شود و صحن‌های شرقی و جنوبی نیز در آتش بسوزد تا جایی که مساحت بخش آتش گرفته مسجد به 1500 متر مربع رسید، یعنی یک سوم از مساحت 4400 متری این مسجد مبارک را در برگرفت.
شایان ذکر است که در روز آتش‌سوزی، شهرداری صهیونیست قدس اشغالی آب مسجد الاقصی را قطع کرد تا آب لازم برای خاموش کردن آتش فراهم نباشد ضمنا خودروهای آتش‌نشانی رژیم صهیونیستی نیز بعد از آنکه آتش خاموش شد واردعمل شدند.
تلاش‌های مکرر صهیونیست‌ها برای اجرای مراسم نماز در مسجدالاقصی
تلاش‌های صهیونیست‌ها برای ورود به مسجدالاقصی و صحن‌های بیرونی آن درابتدا به بهانه انجام مراسم عبادی یهودی در 18 آگوست 1969 انجام گرفت. در این تاریخ 25 صهیونیست در قالب یک گروه اقدام به طواف به دور مسجدالصخره کردند و درهمین حین، مزامیر داود، بخش‌هایی از کتاب تورات، و دیگر اوراد را می‌خواند و سرود صهیونیسم (بتار) را سر می‌دادند.
در 28 ژانویه 1976 راث‌اود، از قضات زن صهیونیست به یهودیان اجازه داد که در داخل مسجدالاقصی به اجرای نماز وانجام عبادات مخصوص به خود بپردازد.
در 24فوریه 1982 پلیس رژیم صهیونیستی به گروهی از اعضای کنیست (مجلس رژیم صهیونیستی) که عضو جنبش تروریستی و نژاد پرست (هتحیا) بودند اجازه داد که به اصطلاح به مناسبت سالروز تخریب معبد موهوم یهودیان،؛وارد مسجدالاقصی شوند و اگر خدام مسلمان حرم از این اقدام ممانعت به عمل نمی‌آورد می‌خواستند مناسک خاص خود را به جای آورند. شایان ذکر است که هیات پارلمانی مذکور پرچم اسراییل را درصحن‌های مسجدالاقصی برافراشتند وسرود ملی اسراییل را خواندند.
تلاش‌ها برای منفجر کردن مسجدالاقصی
تلاش‌های صهیونیست‌ها برای منفجر کرددن مسجدالاقصی وحرم مقدس شریف دامنه ای ممتد داشت که از برجسته‌ترین آنها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- در تاریخ مه 1980 نیروهای امنیتی صهیونیستی انباری از مواد منفجره را در نزدیکی مسجدالاقصی یافتند که مائیرکاهانا وگروهک تروریستی وابسته‌اش آن را برای تخریب مسجد مبارک مسلمانان آماده کرده بودند.
- در 11 مارس 1983 خادمان عرب مسجدالاقصی 46 شهرک‌نشین یهودی که در نزدیکی دیوار جنوبی مسجدالاقصی ایستاده بودند و با خود مواد منفجره همراه داشتند را محاصره کردند و پلیس صهیونیستی شهر قدس را از مساله باخبر کرده که نیروهای پلیس افراد مذکور را بازداشت کردند ولی بعد از گذشت مدتی کوتاه آنها را آزاد کردند.
- در تاریخ 30ژانویه 1984 سه بمب دستی از همان نوعی که ارتش صهیونیستی مورد استفاده قرار می‌داد در نزدیکی باب الاسود کشف شد این بمب‌ها در یک کدوتنبل جاسازی شده بود.
- خادمان عرب مسجدالاقصی یک کامیون حامل مواد منفجره را در نزدیکی مسجد یافتند که به منظور ترور هلموت کهل ، صدر اعظام اسبق آلمان در زمان بازدید وی از اوضاع مسجدالاقصی در سال 1985 تهیه شده بود.
حمله مسلحانه به مسجدالاقصی و تیراندازی به سمت نماگزاران مسلمان
- در دوم مارس 1982 گروهی از یهودیان تندروی ساکنان شهرک صهیونیست‌نشین "کربات اربع، در حالی که سلاح‌های گرم در اختیار داشتند بعد از درگیری با خادمان عرب مسجدالاقصی از باب السلسله عبور کردند و وارد مسجد شدند.
- در 11 آوریل 1982 ایلی جسمون سرباز صهیونیست به مسجدالاقصی حمله کرد و بعد از تیراندازی به سمت خادمان حرم قدس شریف وهمچنین به شهادت رساندن دو تن از آنان توانست وارد قبه الصخره شود ضمنا در درگیر‌هایی که میان مسلمانان و یهودی‌ها در داخل مجسد در گرفت 9 فلسطینی شهید و 136 نفر زخمی شدند.
- یکی از وحشیانه‌ترین جنایت‌هایی که سربازان صهیونیست در صحن مسجدالاقصی مرتکب شدند به 8 اکتبر 1990 باز می‌گردد در این تاریخ نمازگزاران مسلمان از ورود گروه تندرو و تروریست هیات امنای معبد که قصد قرار دادن سنگ بنای ساخت معبد خود را داشتند ممانعت به عمل آوردند که به دنبال آن سربازان صهیونیست به طرف نمازگزاران تیراندازی کردند که این اقدام به شهادت بیش از 20 فلسطینی وزخمی شدن 115 تن دیگر انجامید.
حفاری‌های صورت گرفته در اطراف حرم قدس شریف
حفاری‌هایی که صهیونیست‌ها در اطراف مسجدالاقصی و در زیر بخش غربی و جنوبی این مسجد مبارک انجام می دهند از دیگر تلاش‌هایی است که رژیم اشغالگر قدس جهت تخریب و ایجاد شکاف دی دیوارهای مسجد صرف می‌کنند.
اشغالگران قدس به بهانه اینکه به دنبال بقایای معبد خود هستند به حفاری می پردازند وحال آنکه هدف اصلی آنان تخریب آثاراسلامی همجوار دیوار براق ونیز استیلا بر حرم شریف ، تخریب مسجد و ایجاد معبد در داخل مسجدالاقصی و قبه الصخره است. حفاری‌های رژیم صهیونیستی در اطراف مسجد الاقصی در اواخر سال 1967 آغاز و تاکنون 9 مرحله را پشت سرگذارده است.