تصرف آذربايجان توسط قواي روس در جريان جنگ جهاني اول (1293ش)

پس از شروع جنگ جهاني اول و تجاوز نيروهاي عثماني به آذربايجان ايران، دولت روسيه نيز قواي خود را وارد ايران نمود و براي تصرف شهرهاي آذربايجان، بين قواي روس و عثماني جنگ شديدي درگرفت. در اين نبرد سهمگين عده زيادي از مردم آذربايجان كشته و زخمي شدند و اموال آنان به غارت رفت تا اين كه قواي روس بر سپاه عثماني پيروز گشت و عثماني‏ها عقب نشيني كردند. قواي قزّاق روس در حالي به ايران هجوم آورده و در شهرها به تجاوزگري مشغول بودند، كه ايران از همان آغاز بي‏طرفي خود را اعلام كرده بود. روس‏ها در اين ميان، شهرهاي آذربايجان را آتش زده و مغازه‏ها را غارت كردند. اين واقعه در حالي صورت مي‏گرفت كه دولت تزاري روسيه از سوي لنين سرنگون شده و دولت جديدي با مرام كمونيستي قدرت را در دست گرفته بود. البته قواي قزاق روس كه اين زمان در ايران بودند، ارتباطي با دولت جديد نداشته و هنوز به دولت تزار وفادار بودند.

كشتار مردم تهران به دستور "بختيار" در آخرين روزهاي عمر رژيم پهلوي (1357ش)

در اين روز، در تظاهرات و برخوردهاي خونين در سراسر كشور، ده‏ها تن شهيد يا مجروح شدند. مردم تهران نيز در حالي كه براي پيوستن به روحانيون متحصن در مسجد دانشگاه تهران به سمت دانشگاه در حركت بودند، از طبقات بالاي ساختمان ژاندارمري مورد هجوم نيروهاي انتظامي قرار گرفته و چهره شهر تهران به صورت يك شهر جنگ زده درآمد. اين حركت، انعكاس جهاني يافت و برخي از خبرگزاري‏ها، آن را مشابه كشتار هفدهم شهريور دانستند. نكته قابل توجه در اين روز، همياري مردم بود چرا كه تنها يك ساعت پس از آغاز كشتار، راهروهاي بيمارستان‏ها، مملو از لوازم بيمارستاني اهدايي از سوي مردم گرديد.

تحصن روحانيون انقلابي در مسجد دانشگاه تهران در اعتراض به بستن فرودگاه ‏هاي كشور (1357 ش)

در اعتراض به جلوگيري دولت بختيار از ورود امام خميني(ره) به كشور، حدود چهل نفر از روحانيون مبارز و انقلابي، در مسجد دانشگاه تهران تحصن كردند و شرط پايان اين تحصن را بازگشت حضرت امام عنوان نمودند. حضرات آيات سيد محمد حسيني بهشتي، مرتضي مطهري، عطاءاللَّه اشرفي اصفهاني، سيد محمود طالقاني، محمدجواد باهنر، سيد علي خامنه‏اي، اكبر هاشمي رفسنجاني، محمد امامي كاشاني، محمد يزدي، علي مشكيني، محمد صدوقي و... از جمله متحصنين بودند. اين تحصّن مورد حمايت و استقبال شديد مردم و مراجع تقليد واقع شد و در نهايت شرايطي را به وجود آورد كه بالاخره دولت بختيار را مجبور ساخت به بستن فرودگاه‏ها پايان بخشد و اجباراً قدمي ديگر به عقب رود.

درگذشت "محيي ‏الدين بن عربي" نويسنده، انديشمند و عارف بزرگ اسلام(638 ق)

ابوعبداللّه محيى‏الدين محمدبن علي‏العربي معروف به ابن عربي در 27 رمضان سال 560 ق در اندلس به دنيا آمد. وي از آغاز جواني، داراي دلي تپنده در جستجوي فراسوي جهان مادي بود و روحي تشنه‏ي حقايق غيبي و عواطفي پرهيجان و انديشه‏اي عرفان‏جو داشت. چنان‏كه در اين رهگذر، جوانه‏هاي بينش عرفاني در درونش ايجاد شده و مكاشفاتي برايش دست مي‏داد. او دانشمندي پركار بود كه آثارش را بيش از پانصد رساله و كتاب ذكر كرده‏اند. يكي از آن‏ها، تفسير كبير است كه به تنهايي شامل چندين مجلد است و كتاب معروف فصوصِ الحِكَمِ او، فشرده‏اي از ديدگاه‏ها و انديشه‏هاي عرفاني اوست. ابن‏عربي در 78 سالگي در شام درگذشت و در دامنه‏ي كوه قاسيون در دمشق مدفون گرديد.

رحلت عالم بزرگ شيعه و مؤلف كبير علامه شيخ عبدالحسين اميني(1390 ق)

علامه شيخ عبدالحسين اميني در سال 1320 ق در تبريز به دنيا آمد. وي علوم ابتدايى و متوسطه را نزد پدر تحصيل كرد. سپس جهت ادامه‏ي دروس خود راهي نجف اشرف گرديد و در درس آيات عظام فيروزآبادي و سيدابوتراب خوانساري شركت كرد. علامه اميني در اولين تاليف خويش، كتاب شهداء الفضيله را نگاشت و مورد توجه و تاييد علماي بزرگ قرار گرفت. اين عالم بزرگوار سپس كتاب عظيم "الغدير" را تاليف كرد و آن را به جهان بشري تقديم نمود. علامه اميني با تأليف كتاب الغدير خاطرات عصر نبوي را تجديد كرد و با اين اثر كه با سختي‏هاي فراوان و خون دل نگاشت، درصدد احياء سيره‏ي نبوي و علوي بود. سرانجام اين رادمرد علم و عمل در هفتاد سالگي به ديدار محبوب شتافت و در نجف اشرف به خاك سپرده شد.

تولد "ولفگانگ آمادئوس موزارت" آهنگ‏ساز شهير اتريشي (1756م)

ولْفْگانگْ آمادِئوس موزارِت آهنگ‏ساز و موسيقي‏دان نابغه اتريشي در 27 ژانويه سال 1756م در سالْزْبورگ اتريش به دنيا آمد. وي از چهار سالگي تحت نظر پدرش شروع به فراگيري موسيقي كرد و از شش سالگي به همراه خواهر و پدرش براي اجراي كنسرت راهي سفر شد. پيروزي و موفقيت ولفگانگ در ويِن، ميل پدر را به سفرهاي بيشتري برانگيخت و او را به شهرت رساند. موزارت در طول زندگي كوتاه خود كه پيوسته در فقر و رنجوري و كار بيش از حد گذشت، آهنگ‏هايى را تنظيم كرد كه عالي‏ترين و زيباترين نمونه در عالم است. اين آثار از لحاظ تكنيك موزارت را در شمار بزرگترين موسيقي‏دانان تمام تاريخ موسيقي بشر درآورده است. آثار او شامل سمفوني، اُپرا، كنسرت، سونات و قطعات مجلسي، در حدود 600 اثر هستند كه اين آثار نتيجه افكار و ذوق انساني و درك عميق اين نابغه اتريشي است. اُپِراهاي موزارت از جمله ازدواج فيگارو و ني‏لبك سحرآميز، سرآمد آثار او به حساب مي‏آيند. گوته، ديگر موسيقي‏دان شهير قرن هجدهم اروپا درباره او گفته است: پديده‏اي مانند موزارت همواره چيزي غيرقابل توجيه باقي مي‏ماند. ولفگانگ موزارت سرانجام بر اثر كار زياد و بيماري حاصل از آن در پنجم دسامبر 1791م در 35 سالگي درگذشت و در گورستان فقراي ويِن به خاك سپرده شد.

ساخت اولين قرص شيميايي آسپرين (1900م)

اولين قرص شيميايى و دارويى مُسكِّن توسط يك داروساز با تجربه آلماني به نام فليكس هوفمان اختراع شد كه بعدها با نام آسپرين شهرت يافت. فليكس هوفمان كه تحصيلات خود را در رشته شيمي به پايان رسانيده بود و يك كارگاه بزرگ داروسازي داشت، اين قرص را در 27 ژانويه 1900م براي تسكين دردهاي كوچك و عوارض ساده درست كرد. مصرف آسپرين در سال‏هاي بعد به دليل خواص ضد درد و ضد التهاب آن بسيار فراوان شد و همگان از آن استفاده مي‏كردند. اما طي تحقيقات اخير، اثرات سوء آن نيز مورد توجه قرار گرفته و استفاده از آن توصيه نمي‏شود.

مرگ "يوهان فيخته" فيلسوف شهير آلماني (1814م)

يوهان گوتليب فيخته يا فيشه نظريه‏پرداز و فيلسوف آلماني در 19 مه 1762م در خانواده‏اي فقير در آلمان به دنيا آمد. وي داراي هوش و حافظه‏اي فوق‏العاده بود؛ به همين دليل مورد توجه يكي از اشراف و ثروت‏مندان قرار گرفت و در پرتو حمايت او به تحصيل در رشته الهيات در دانشگاه "يِنا" پرداخت. وي در اين هنگام با آثار و افكار امانوئل كانْتْ فيلسوف مشهور هم‏وطنش آشنا شد و از او تأثير زيادي پذيرفت. فيخته پس از مدتي به تدريس در دانشگاه مشغول شد و رهبري مكتب ايده‏آليسم جديد آلمان را برعهده گرفت. پيروان ايده آليسم يا خيال پرستي بر اين عقيده‏اند كه بسياري از اجسام، ساخته و پرداخته تصورند. خود فيخته كه از ابتدا، مسئله ارتباط مشيّت الهي با آزادي و اختيار انسانْ نظرش را به خود جلب كرده بود پس از مدتي، فلسفه را به دو دسته اعتقادي و اصالت تصور يا ايده‏آليسم تقسيم كرد. بر اساس فلسفه اعتقادي، شي‏ء، موجود است و تصورات و مفاهيم و تجربيات ما را معين مي‏كند و ذهن انسان محصول آن است. ولي در فلسفه ايده‏آليسم كه فيخته پيرو آن است، شي‏ء في نفسه وجود ندارد و تصورات و مفاهيم، مانند تخيلات، محصول خود ذهن است و ناشي از حس آزادي و اختيار است؛ به عبارت ديگر، در فلسفه ايده آليسم، ذهن انسان، آزاد و مختار است. فيخته هم‏چنين شرط اساسي هر دين را برآوردن مقتضيات و نيازمندي‏هاي مطلق قانون اخلاقي عنوان نموده است. بر اين اساس است كه فلسفه او، فلسفه اخلاقي محسوب مي‏گردد. با اين حال، يوهان فيخته بعدها هم‏چون سخنگوي وطن‏پرستان شد و از تفكرات فلسفي به ستايش شكوه‏مندي‏هاي فرهنگ آلماني پرداخت. فيخته كه استنباطش كلاً بر اساس واهي و افسانه‏اي تخيلات خود او قرار داشت مي‏گفت: آلمان‏ها نژاد خالص هستند و ديگر اقوام، نژاد مخلوط و از اين‏ها نتيجه مي‏گرفت كه تمامي جهان، جز آلمان، بر جاده زوال و تباهي سير مي‏كنند و اين تنها آلماني‏ها هستند كه مشعل تمدن را به پيش مي‏برند. فلسفه فيخته، راه را براي انديشه تفرعُن‏آميز "نژاد فرمان‏روا"ي هگل و فكر غير معقول "ابرمرد" نيچه و تصور وحشيانه "آلمان، برتر از همه" هيتلر، هموار ساخت. گسترش اين افكار در ساليان بعد باعث شد كه بين او و دانشگاه محل تدريسش اختلاف به وجود آيد؛ چرا كه آنان اعتقاد داشتند تعليمات فيخته با اصول ديانت منافات دارد. از فيخته آثار متعددي بر جاي مانده كه بنياد تحقيق علم، حقوق طبيعي و سرنوشت انسان از آن جمله‏اند. وي در سال‏هاي آخر عمر در برلين سكونت يافت و با تأسيس دانشگاه برلين به رياست آن دانشگاه انتخاب شد تا اين‏كه در 27 ژانويه 1814م بر اثر بيماري در 52 سالگي درگذشت.