تشكيل "مجلس عالي" با شركت مقامات مملكتي با هدف بررسي اولتيماتوم روسيه به ايران (1290 ش)

پس از اولتيماتوم دولت روس مبني بر اخراج مستشار اقتصادي بيگانه از ايران و نپذيرفتن مجلس، قواي روس به آذربايجانِ ايران يورش برده و دست به قتل عام و كشتار مردم زدند. در اين ميان و در حالي كه روسيه تهديد به حمله به پايتخت نموده بود، در روز دوم دي‏ماه 1290 ش، يك مجلس عالي و فوق‏العاده مشتمل بر نمايندگان مجلس شوراي ملي، وزرا، رجال، اعيان و اشراف و مقامات مملكتي در دربار تشكيل شد و جريانات اخير را كه بين دولت ايران و روسيه پيش آمده بود بررسي كردند. در اين جلسه، وثوق‏الدوله وزير خارجه، از رويه مجلس نسبت به ردّ اولتيماتوم روسيه سخت انتقاد كرد و خواهان نرمش در برابر تهديدات روسيه گرديد. پس از اين سخنراني تصميم به انحلال مجلس گرفته شد ولي نمايندگان سعي كردند در برابر ديكتاتوري ناصرالملك، نايب السلطنه و لجام‏گسيختگي صمصمام السلطنه نخست وزير مقاومت كنند كه كاري از پيش نبردند. در اين ميان با آن كه دولت ايران، اولتيماتوم را پذيرفت و شوستر آمريكايي را از خزانه‏داري كل كشور معزول گردانْد، باز، روس‏ها دست از شرارت و آدم‏كشي و قتل و غارت برنداشتند و پس از آن كه تبريز را در اول دي ماه اشغال كردند، اقدام به اعدام ثقة الاسلام تبريزي از علماي بزرگ تبريز و ديگران نمودند و حكومت آذربايجان را به طور كلي در اختيار گرفتند. دولت هراسناك صمصام‏السلطنه، با پذيرش تهديدات روسيه، هم راه را براي دخالت بيشتر روس‏ها بازگذاشت و هم اقتدار ملي را فداي مصالح گروهي نمود.

وقوع غزوه‏ ي "بني ‏نضير" و بيرون راندن يهوديان از مدينه (4 ق)

پس از واقعه‏ي غزوه‏ي احد و شكست سپاه اسلام در برابر بت‏پرستان و مشركان قريش، فرصتي براي يهوديان مقيم مدينه به دست آمد تا عليه پيامبر اسلام(ص) و مسلمانان مدينه توطئه و دسيسه نمايند. از جمله اين كه آنان با ترفندهايى قصد كشاندن پيامبر(ص) به داخل قلعه‏ي بني‏نضير را نموده تا در آن جا به وي آسيبي رسانند. مسلمانان جهت تاديب آنان و خفه كردن نطفه‏ي نفاق، به قلعه‏ي آنان هجوم آورده و پس از 6 روز محاصره، يهوديان بني‏نضير را وادار به تسليم نمودند. آنان با پيامبر(ص) مصالحه نمودند كه جلاي وطن كرده و سرزمين و خانه‏هاي خود را در اختيار مسلمانان قرار دهند.

شهادت "شيخ خليفه مازندراني" رهبر نهضت سربداران‏خراسان توسط مغولان (736 ق)

شيخ خليفه مردي پاكيزه روزگار بود از اهالي مازندران كه چندي را در نزد شيخ بالو زاهد آملی هم قریه خود كه از اقطاب مازنداران بشمار مي رفت، تلمذ و شاگردي كرد،‌ اما چون آنچه را كه به دنبالش بود در محضر ايشان نيافت، تصميم گرفت تا به محضر شيوخ و عرفاي ديگر بشتابد. در اين ايام شيخ ركن الدين علاء الدوله سمناني جزو شيوخ بزگ زمان خود بود. لذا شيخ به محضرش شتافت تا گمشدة خود را در كنار او بيابد. ليكن آنچه را كه مي جست در محضر او نيز نيافت. چنانكه روزي شيخ علاء از وي پرسيد : « به كدام مذهب از مذاهب اربعه معتقدي » و شيخ خليفه جواب داد « اي شيخ آنچه من مي طلبم از اين مذهب ها بالاتر است.» و همين جواب كافي بود تا از محضر شيخ علاء الدوله سمناني نيز خارج شود و به دامن شيخي ديگر از شيوخ زمان يعني خواجه غياث الدين هبه الله حموي در بحر آباد جوين بشتابد. ليكن در بحرآباد نيز به خواستة خود نرسيد و لذا رخت سفر بر بست و در سبزوار اقامت گزيد.سبزوار در اين ايام مأمن شيعيان اثني عشري بود. سكني گزيدن شيخ خليفه در مسجد جامع سبزوار و تعاليم او در مسجد باعث گرد آوري افراد زيادي در اطراف او گشت كه به تبع پيرو و مريد او شدند. بدين ترتيب آوازة شهرتش در اطراف و اكناف پيچيده و صاحبان قدرت را به وحشت انداخت. بالاخره علماي درباري كه دست در دست حكام داشتند فتوايي صادر كردند با اين مضمون كه شخصي در مسجد ساكن است و حديث دنيا مي گويد و چون منعش مي كنند،‌ منزجر نمي شود و اصرار مي نمايد. اين چنين كس واجب القتل است يا نه » و اكثر فقهاي رسمي زمان فتوي دادند كه « باشد». پس از مرگ شیخ خلیفه مازندرانی ، یارانش به ویژه یکی از شاگردانش به نام شیخ حسن جوری دست از مبارزه علیه مغولان و عمال سرسپرده آنها بر نداشت و نهضت شیعی سربداران را بنیانگذاری کرد . شیخ خلیفه مازندرانی در واقع رهبر روحانی و معنوی نهضت سربداران محسوب می شد .

تولد "ژان هانري فابر" دانشمند معروف فرانسوي (1823م) (ر.ك: 9 مارس)

ژان هانری فابر نخستین فرد یک خانواده روستـایی بی نوایی بود کـه در 22 دسامبر سال 1823 در یـکی از روستاهای (آویرون) در فرانسه به دنیا آمد. وقتی چهارساله شد پدر و مادرش از شدت فقر او را به خانه پدر بزرگش فرستادند. اما آنها نیز حوصله بچه داری نداشتند، لذا کودک بدون سرپرست بزرگ شد. اثر دوازده جلدی او بنام ارمغان های حشره شناسی هنوز در خور بهره گیری است. روش فابر، بر خلاف پیشینیان، میدانی (Field Method) بود، وی جانوران را در محل زندگی آنها مورد مطالعه قرار می داد. از این رو بجای شناخت یک نمود طبیعی به زیست گاه جاندار مراجعه می کرد. هفته ها و حتی ماه ها وقت صرف می کرد، در کشتزارها و بیشه زارها به سر می برد و به پژوهش و گزارش می پرداخت. معروف است که روزی ژاندارمری نسبت به رفتار او بد گمان شد و فکر کرد او یک خیانتکار فراری است، زیرا مشاهده کرد روی زمین دراز کشیده است و دائما از این طرف به آن طرف در حال خزیدن است، وقتی او را بازداشت کرد، معصومانه گفت حشره شناس است و در حال تحقیق و پژوهش می باشد، ژاندارم باور نکرد و می خواست او را به دادگاه بفرستد که فابر نشان لژیون دونور خود را به وی نشان داد و او را قانع ساخت و شاید این تنها موردی بود که فابر از نشان افتخارآمیز و شکوه مند خود بهره گرفت.

درگذشت خانم "جورج اِلْيوُتْ" نويسنده معروف انگليسي (1880م)

ماري آن ايوانْسْ معروف به جورج اليوت، داستان‏سراي پرآوازه انگليسي در 22 نوامبر 1819م در اين كشور به دنيا آمد. وي در 16 سالگي مدرسه را رها كرد و به اداره خانه و املاك پدر پرداخت. او زبان‏هاي يوناني، لاتيني، آلماني و ايتاليايى را فرا گرفت و به فرهنگ خويش وسعت بخشيد. اليوت در جواني بر اثر تزلزل مذهبي، از انجام فرايض ديني دست باز داشت و باورش را نسبت به مسيحيت از دست داد، با اين حال، هرگز ريشه‏هاي عميق اخلاقي در وجودش سستي نيافت. اليوت كار ادبي را با ترجمه كتاب زندگي مسيح(ع) در دهه 1840م آغاز كرد كه در تيراژ زيادي به چاپ رسيد. اليوت در برخي كارهاي بعدي خود به اين نكته تاكيد مي‏كرد كه بشر به هنگام رنج بردن، تنها از راه‏هاي داشتن و بذل محبت و كمك به ديگران مي‏تواند دردهاي خود را تسكين بخشد. وي در داستان‏هاي خود، همدردي صميمانه‏اي با مردم تيره‏روز ابراز مي‏كند. زندگي، بحران‏هاي روحي و عذاب‏هاي وجداني آنان را شرح مي‏دهد و از راه واقع‏بيني و تحليل دقيق خصوصيت‏هاي اخلاقي مردم شهرستان و طبقه‏هايى كه با زبان و افكارشان از نزديك آشناست در بياني طنزآلود و پرجاذبه، به داستان‏نويسي در انگلستان غناي فراوان مي‏بخشد. در واقع جورج اليوت را مي‏توان راهگشاي داستان‏نويسي جديد در انگلستان به شمار آورد. وي در نگارش داستان‏هاي خود، بيشتر از يك نويسنده، يك نقاد روشنگر و موشكاف بود و در زندگي خصوصي خود نيز، بيشتر از آنكه يك نويسنده به چشم بيايد، يك آموزگار بود. درباره آثار جورج اليوت، نقدهاي فراواني شده است و او را تنها كسي دانسته‏اند كه مقامي پس از چارلْزْ ديكنزْ، نويسنده شهير هم وطنش پيدا كرده و نفوذي غيرقابل انكار بر نويسندگان پس از خود نهاده است. از جورج اليوت آثار متعددي برجاي مانده كه مطالعه‏اي در زندگي شهرستان در 4 جلد، رامُله در 3 جلد، آسياي روي نهر در 3 جلد و آدام بيد در 3 جلد از آن جمله‏اند. ماري آن اِيوانْسْ معروف به جورْج اليوت، سرانجام در 22 دسامبر 1880م در 61 سالگي درگذشت.