** 24 شهریور
در گذر تاریخ

* رحلت فیلسوف کبیر و عالم نامدار شیعه، حکیم «جهانگیرخان قشقائی» (1289 ش)
اشاره:
حکیم جهانگیر خان قشقائی در سال 1208 ش (1243 ق) در یکی از روستاهای اطراف شهرضا به دنیا آمد. وی در ابتداء مختصری درس خواند و علاوه بر در پیش گرفتن شاهنامه‏خوانی، در نواختن تار استادی داشت. جهانگیرخان که در چهل سالگی برای تکمیل هنر نوازندگی به اصفهان رفت، ناگهان شوق فراگیری دانش در او بیدار شد و از زندگی ایلی دست کشیده، در مدرسه صدر اصفهان به فراگیری علوم دینی روی آورد. او در محضراستادانی همچون محمدرضا صهبای قمشه‏ای، ملاحسینعلی تویسرکانی، ملاعبدالجواد حکیم خراسانی و شیخ محمد حسین نجفی و... به شاگردی نشست و دیری نگذشت که در حکمت، فلسفه، فقه، طب، ریاضی و نجوم و... به استادی رسید و در عرفان و اخلاق از سرآمدان روزگار خویش گردید. حکیم جهانگیرخان از آن پس به تدریس مشغول شد و در طول چهل سال شاگردان بسیاری از قبیل حضرات آیات: سید حسین طباطبایی بروجردی، آقاضیاءالدین عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی، محمد علی شاه آبادی، سید حسن مدرس، حاج آقا رحیم ارباب، علامه محمد حسین فاضل تونی، سید محمد کاظم عصار و ده‏ها حکیم و عالم فرزانه دیگر از محضرش کسب فیض کردند. جهانگیرخان دانشمندی بود که هم از علم و هم از اخلاق برخوردار بود. سراسر زندگی خود را در تجرد و قناعت زیست و هرگز جامه ایلی را به جز در هنگام نماز از تن خویش بیرون نکرد. سرانجام این حکیم وارسته و عارف و فیلسوف در بیست و چهارم شهریور 1289 ش برابر با سیزدهم رمضان 1328 ق در 83 سالگی رخ در نقاب خاک کشید و در قبرستان تخت فولاد اصفهان مدفون شد.

* همایون سمیعی، علی فتوحی معاونین وزارت امور خارجه شدند(1350ش)

* احمد میرفندرسکی سفیر ایران در مسکو به قائم مقامی وزارت امور خارجه تعیین شد و به جای وی محمدرضا امیرتیمور به مسکو رفت(1350ش)

* جعفر شریف امامی مجدداً به ریاست مجلس سنا انتخاب شد. دکتر سید محمد سجادی و دکتر عزت اللّه یزدان پناه نایب رئیس شدند(1354ش)

* کمیسیون امنیت اجتماعی در یک نشست خود عده ای از تجار مرغ را تبعید نمود(1355ش)
 
* آیت اللّه سید مهدی یثربی با صدور اطلاعیه ای، از تمامی کسبه کاشان که به منظور همدردی با بازماندگان شهدای 17 شهریور تهران محل کسب خود را تعطیل کرده بودند، تشکر کرد.(1357ش)

* درگذشت استاد «حبیب اللّه  نجومی» ستاره‏شناس معاصر و ناشر سالنمای ایران (1366 ش)
اشاره:
حبیب اللّه نجومی در سال 1287، در شیراز و در خانواده‏ای به دنیا آمد که از طرف پدر، بیشتر از مشاهیر علم هیئت و نجوم بودند که تقریباً طی سه نسل به استخراج و چاپ تقویم همت گماشته‏اند.
 حبیب اللّه نجومی، خود، از نه سالگی رموز نجوم را از پدر آموخت و در هجده سالگی  به استخراج و محاسبه تقویم پرداخت. پس از درگذشت پدر، نجومی این کار را به تنهائی  پی گرفت و در 1312 ش نخستین تقویم خود را انتشار داد. استاد حبیب اللّه نجومی، ناشر سالنمای ایران، سرانجام در 24 شهریور 1366 در هفتاد و دو سالگی دار فانی را وداع گفت.

* درگذشت علی ‏محمد حیدریان ، نقاش نامی معاصر (1369ش)
اشاره:
استاد علی‏محمدحیدریان در سال ۱۲۷۵ش در شهر اصفهان به‏دنیا آمد. او تحصیلات خود را در مدرسه‏هاى خرد و آلیانس (فرانسوی‏زبان) ادامه داد و در همان طفولیت پدر خود را از دست داد و تحت تکفل برادرش قرار گرفت. از ابتداى تشکیل هنرستان نقاشى کمال‏الملک، وی از نخستین هنرجویانى بود که نقاشى را از کمال‏الملک آموخت. حیدریان بعدها در کنار استاد کمال‏الملک به تربیت شاگردان نقاشى پرداخت. وى هم‏چنین از استادان مؤسس هنرکده‏ نقاشى بود که پس از آن تبدیل به دانشکده هنرهاى زیباى دانشگاه تهران شد. در آن زمان به حیدریان بورسیه‏اى براى سفر به خارج و تکمیل مطالعات و هنر خود اعطاء شد. طی این سفر، سه ماه در بروکسل (بلژیک) و سه ماه در پاریس (فرانسه) به‏سر برد و با آثار نقاشان بزرگ آشنا شد و به کپى‏برداری از آن‏ها پرداخت. وی بعد از 6 ماه بورسیه را ناتمام گذاشت و از پاریس به ایران گشت و مجدداً به کار در دانشکده و تعلیم مشغول شد.
 حیدریان در سال ۱۳۴۳ش به سمت استاد تمام‏وقت در دانشکده هنرهاى زیبا منصوب شد و در سال ۱۳۴۶ش با توجه به خدماتش به هنر ایران به‏عنوان استاد ممتاز دانشکده هنرهاى زیبا انتخاب شد. آثار باقی‏مانده از حیدریان را مى‏توان در پنج دسته طبقه‏بندى کرد: تابلوهائى از صورت اشخاص (پرتره)،تابلوهائى از مناظر طبیعى یا فضاهاى سربسته مانند اتاق، تابلوهائى با عنوان طبیعت بى‏جان، تابلوهائى که از آثار نقاشان جهان کپى شده است مانند کارهاى رامبراند، ولاسکوئر، رنوار، شیشکین و تى‏سین و تابلوهاى تخیلى استاد مانند تابلوى حضرت موسى (ع) یا تابلوى غدیر خم یا تابلوى حضرت مسیح (ع).
از جمله آثار وى مى‏توان به دو مورد اشاره کرد: کپى تابلوى چوپان «میله» که در مجموعه‏ خانوادگى محفوظ است و چهره‏اى از پروفسور پاستور که در موزه‏ مؤسسه‏ پاستور پاریس نگهداری می‏شود. حیدریان در تمام زندگى خود هرگز در هیچ نمایشگاه خصوصى شرکت نکرد و اگر هم در نمایشگاه‏هاى دسته‏جمعى شرکت مى‏کرد، با اصرار دوستانش بود. حیدریان تا سال ۱۳۶۷ش در کارگاه نقاشى خود مشغول به کار بود و به تربیت نقاشان می پرداخت. کسانى هم‏چون جواد حمیدى، محمود جوادى‏پور، مرتضى ممیز، کیخسرو خروش، پرویز کلانترى و منیر فرمانفرمائیان و بسیارى دیگر... از جمله معروف‏ترین شاگردان وى بوده‏اند که هریک نامی آشنا در عرصه هنر این مرز و بوم به‏شمار می‏روند.
سبک کار استاد علی‏محمد حیدریان؛ کلاسیک، ناتورالیسم و گاهى به‏همراه رگه‏هایى از تأثیرات قلم امپرسیونیست‏ها می‏باشد. این استاد شهیر نقاشی در اسفند ۱۳۶۸ش در خانه خود زمین خورد و پس از آن از صندلى چرخ‏دار استفاده می‏‏کرد تا بالاخره در تاریخ24شهریورماه سال ۱۳۶۹ هجری شمسی دار فانى را وداع گفت.

* درگذشت دکتر «عبدالحسین زرین کوب» استاد بنام ادبیات پارسی (1378 ش)
اشاره:
دکتر عبدالحسین زرین کوب، پژوهشگر برجسته ادبیات و تاریخ، در سال 1301 ش در بروجرد به دنیا آمد. وی پس از پشت سرگذاشتن تحصیلات ابتدائی و دبیرستان، به خدمت معارف و فرهنگ درآمد و در سال 1327 ش، با کسب عنوان رتبه اول موفق به دریافت لیسانس و سپس
فوق لیسانس و دکترا گردید. وی در این دوران از محضر استادانی نظیر محمدتقی بهار، عباس اقبال آشتیانی، احمد بهمنیار و بدیع الزمان فروزان‏فر استفاده برد و در خارج از دانشگاه، مدتی چند در خدمت آیت اللّه ابوالحسن شعرانی با مباحث حکمت و فلسفه آشنایی کامل یافت.
استاد زرین کوب در سال 1330 ش، در کنار عده‏ای از دانشمندان و استادان برای مشارکت در طرح ترجمه مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی دعوت شد و همکاری شایانی نمود. وی سالیان متمادی در دانشگاه تهران تدریس نمود و مدتی مدیریت گروه ادبیات فارسی این دانشگاه را برعهده داشت. زمینه اصلی پژوهش استاد، مطالعه در تاریخ و فرهنگ اسلامی و نقد ادبی است. ایشان با تبحر در زبان فارسی و تسلط بر زبان و ادبیات عرب و آشنائی با چند زبان اروپائی و مشخصاً انگلیسی و فرانسوی، آثار پرارزشی از خود به یادگار گذاشت که تألیف فلسفه شعر، نقد ادبی در 2 جلد، شعر بی‏دروغ، از کوچه رندان و نیز ترجمه ادبیات فرانسه در قرون وسطی، متافیزیک و فن شعر و... از آن جمله‏اند. مجموعه تألیفات و پژوهش‏های استاد زرین‏کوب که بیش از پنجاه اثر می‏باشند نشان می‏دهد که او زندگانی علمی خود را در میان تاریخ و ادبیات و فلسفه تقسیم کرده و در واقع پیوندی بین این رشته‏ها برقرار ساخته است.
استاد زرین کوب که عضو شورای مشاوران عالی کتابخانه ملی و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی بود و ماه‏های آخر عمر خویش را در تدوین آثار درباره زندگی و اندیشه‏های عطار و سعدی سپری می‏کرد، سرانجام در 24 شهریور 1378 ش در 77 سالگی بدرود حیات گفت و در قطعه فرهیختگانِ بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

** 12 ذیحجه
در گذر تاریخ

* اولین سفر
«مظفرالدین شاه قاجار» به فرنگ (1317 ق)
اشاره:
در حالی که اوضاع اقتصادی ایران در
این زمان دچار آشفتگی بود،
مظفرالدین شاه قاجار چندین بار به بهانه معالجه، به سفر فرنگ رفت ودر هر بار با استقراض از دولت‏ های خارجی خصوصاً روسیه، مملکت را دچار بدهکاری‏ های هنگفت نمود و دست آنان را در دخالت در امور کشور باز گذاشت.
* وفات ابوالفضل ساوجی
عالم و خوشنویس برجسته ایرانی (1312ق)
اشاره:
ابوالفضل مَجدُ الدّین محمد بن فضل اللّه ساوجی؛ خوشنویس، طبیب و ادیب عهد قاجاری درگذشت. ابوالفضل ساوجی علوم متداول زمان خود چون طب، حکمت، ریاضی، ادبیات و هنر خوشنویسی را در تهران آموخت و
در جوانی دانشمند شناخته شد. از این رو هنگام تألیف « نامه دانشوران ناصری» وی در مقام یکی از چهار تدوین کننده آن برگزیده شد.
 ساوجی استعداد سرشاری در سرودن شعر نیز داشت و از او یک دیوان شعر با قلم زیبایش به خط نستعلیق باقیست.
ساوجی هم چنین چند رساله در طب و ریاضی از خود به یادگار گذاشته است که
به چاپ رسیده است ابوالفضل ساوجی در کتابت انواع خطوط نستعلیق؛ شکسته نستعلیق؛ نسخ و شکسته تعلیق استادی ممتاز و چیره دست بشمار می رفت و آثاری از دست نوشته های او
از زمان ناصری بجای مانده است که کتیبه ای در آستانه حضرت عبدالعظیم (علیه السّلام) از آن جمله است.
* ولادت حکیم سنائی غزنوی (1473ق)
اشاره:
12 ذی الحجه 473-«حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم سنائی غزنوی» شاعر پرآوازه ایرانی در غزنین متولد شد. این استاد مسلم شعر فارسی در جوانی به سرودن شعر پرداخت و ابتدا رجال و بزرگان را مدح می گفت اما یکباره تحولی شگرف در او پدید آمد که راه خانه کعبه را در پیش گرفت و به حج رفت.
سنایی در مکه قصیده ای در اشتیاق دیدار کعبه و مکه معظمه سرود و پس از بازگشت از مکه مدتی در بلخ و شهر های دیگر به سر برد. آنچه از سفرهای سنائی باقیست اشعار و قصائدی است که او در خراسان و بلخ سروده؛ و به کارنامه بلخ مشهور است.
 سنائی بعد از اسکان مجدد در غزنین به اتمام مثنوی مشهورش
« حَدیقَة الحَقیقة» پرداخت. مجموعه
« سِرُ العِباد اِلَی المَعاد» که بیانگر مهارت وی در سبک خراسانی است، مثنوی طَریقُ التَحقیق که بر وزن حدیقه است و سنایی آن را در سال 528 هجری قمری به پایان رسانده؛ «عقل نامه؛ عشق نامه و تَجرِبَةُ العِلم» از دیگر آثار ارزشمند این شاعر خوش قریحه
 ایرانی است.

** 14  سپتامبر  
در گذر تاریخ
 
*  تصرف صربستان توسط امپراتوری عثمانی (1389م)

  *استفاده از بالن برای نخستین بار در مطالعات هواشناسی در فرانسه (1804م)

 *  تصرف مسکو پایتخت روسیه توسط «ناپلئون بُناپارت» (1812م)

  *  ترور «ویلیام مکْ کینْلی» بیست و پنجمین رئیس ‏جمهور آمریکا (1901م)

  *  مرگ «جوسیا رویز» فیلسوف آمریکائی (1916م)

  *  ورود نیروهای آمریکائی به شبه‏ جزیره کُره در جریان جنگ دو کره (1950م)

*  امضای منشور سازمان کشورهای صادر کننده نفت موسوم به اوپک (1960م)

  *   قتل «بشیر جُمیِل» رئیس جمهور فا لا نژیست  لبنان   (1982م)