* 5 شهریور در گذرتاریخ

*روز بزرگداشت و تولد«محمد بن زکریای رازی»دانشمند نامدار جهان اسلام (244ش)
اشاره:
محمد بن زکریای رازی در سال 251 هجری قمری در شهر ری متولد شد. در اوان جوانی به فراگیری علم کیمیا و شیمی پرداخت و
در اثر بخار و دود ناشی از زرگری، چشم‏هایش وَرَم کرد و برای معالجه، نزد طبیبی رفت. آن طبیب پانصد اشرفی طلا
به عنوان حق معالجه از او گرفت و به رازی گفت: کیمیا همین است نه عملیات تو.
محمد بن زکریا، از آن پس ترک کیمیاگری کرد و در سن چهل‏سالگی به تحصیل طب پرداخت تا آن‏که مرجع تمامی اطبای زمان خود شد. شهرت او در میان همگان به حدی رسید که عَرَب‏ها او را طبیب المسلمین و
به مناسبت این‏که کتاب‏های او به زبان عربی است، جالینوس العَرَب، خوانده‏اند.
رازی بعدها به سرپرستی بیمارستان‏های
معروف عصر خود از قبیل بیمارستان بغداد و ری برگزیده شد. همچنین کشف الکل از جمله نتائج تحقیقات او در کیمیا بوده است.
برای محمد بن زکریای رازی، 56 کتاب
در طب، 33 کتاب در علوم طبیعی، 17 کتاب در فلسفه، 14 کتاب در الهیات، 22 کتاب در کیمیا و ده‏ها اثر دیگر در علوم مختلف ذکر کرده‏اند که تا 184 عنوان بر شمرده شده است. سرانجام این دانشمند بزرگ مسلمان در
60 سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد و
در ری مدفون گشت.
سالروز تولد این پزشک شهیر مسلمان و ایرانی، برابربا 5 شهریور، در جمهوری اسلامی ایران
به عنوان روز بزرگداشت این شخصیت برجسته علمی و روز داروسازی نامگذاری شده است.
* استعفای دولت
«جمشید آموزگار» و تشکیل دولت عوام فریب «جعفر شریف‏ امامی» (1357 ش)
اشاره:
پس از ناکامی دولت جمشید آموزگار در کنترل ناآرامی‏های مردمی علیه
رژیم پهلوی، محمدرضا شاه، جعفر شریف امامی، عامل سرسپرده خود را برای تشکیل دولت، مأمور کرد. وی قصد داشت تا با عوام فریبی، اعتراضات گسترده‏ای را که در سراسر کشور رو به فزونی می‏رفت، کنترل کند.
بنابراین درصدد برآمد تا با دادن وعده‏های پوچ، مردم را آرام سازد. او در ابتدا دستور لغو تاریخ مجعول شاهنشاهی و جایگزینی تاریخ هجری را صادر کرد و سپس فرمان تعطیلی قمارخانه‏ها را داد.
شریف امامی کابینه خود را دولت آشتی ملی عنوان نمود و قصد داشت
با ریاکاری خود را به علما نزدیک سازد. اما این کارها تأثیری بر انقلاب جوشان مردمی نداشت و برپائی اجتماع عظیم روز عید فطر سال 1357 و روزهای بعد، و نیز کشتار مردم تهران در جمعه خونین هفدهم شهریور، چهره واقعی او را آشکار ساخت. او که
به دروغ، خود را دوستدار ملت می‏خواند تنها دوازده روز پس از کسب قدرت،
کشتار کم سابقه‏ای را در تهران به راه انداخت. وی سرانجام پس از قتل عام دانش‏آموزان و دانشجویان در سیزدهم آبان 57، با
بر جای گذاشتن پرونده‏ای سیاه و ننگین و آغشته به خون ملت غیور و مسلمان ایران، مجبور به کناره‏گیری گردید.

*شهر قم در تظاهرات خود قریب ده شهید و مجروح داد (1357ش)

* شریف امامی از شاه اختیارات کامل گرفت و قرار شد شاه
در امور کشور مداخله نکند.(1357ش)

* تعویض تاریخ موهوم شاهنشاهی به سال هجری شمسی (1357 ش)
اشاره:
محمد رضا پهلوی که می‏دانست
اتکای اصلی مخالفانِ رژیم، اسلام است، درصدد برآمده بود تا ریشه‏های این مکتب را خشک کند.
به همین جهت در شهریور سال 1354 ش در مراسم افتتاح مجلس دوره بیست و چهارم، در سخنانی عنوان کرد که قصد دارد
فرهنگ ایرانی را از عوامل بیگانه‏ای که
در این فرهنگ راه یافته‏اند، نجات دهد.
در این راستا، مجلس سنا و مجلس
شورای ملی در یک اجلاس مشترک به ریاست
جعفر شریف امامی تصویب کردند که
مبدأ تاریخ، از هجری شمسی به شاهنشاهی تغییر یابد و آغاز سلطنت در ایران و جلوس کوروش هخامنشی به عنوان مبدأ تاریخ ایران عنوان گردید. این قانون ننگ‏آور با مخالفت و تحریم بسیاری از مردم و علما مواجه گردید و سرانجام با روی کار آمدن دولتِ عوام فریب شریف امامی و به منظور فریب افکار عمومی در شهریور 1357، ملغی شد.
هرچند، کار رژیم از این نمایش‏های ساختگی گذشته بود و چیزی نمی‏توانست، انقلاب توفنده مردم مسلمان را از حرکت باز دارد.

*اعلام ملی شدن
کلیه معادن کشور (1359 ش)
اشاره:
تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، برخی از معادن کشور توسط بخش خصوصی اداره می‏شد یا امتیاز آن در انحصار بیگانگان قرار داشت. با پیروزی انقلاب و تدوین قانون اساسی، کلیه معادن کشور ملی اعلام شده و مطرح گردید که تحت هیچ عنوان
به مالکیت بخش خصوصی تعلق نمی‏گیرند. به موجب این قانون، حق اجازه بهره‏برداری از معادن تنها در صلاحیت دولت قرار دارد و از سوی دولت به برخی بخش‏های دولتی نظیر استانداری‏ها واگذار می‏گردد، هر چند بخش خصوصی می‏تواند به عنوان مقاطعه‏کار در عملیات اکتشاف معادن شرکت نماید و
با دولت قرارداد منعقد کند.

* درگذشت استاد علی اکبر کاوه؛ خوشنویس برجسته معاصر (1369ش)