* 30  اردیبهشت
 در گذر تاریخ

* تأسیس «حزب زحمتکشان» با حمایت آمریکا در تهران
(1330 ش)
اشاره:
پس از تشکیل دولت دکتر مصدق، حضور برخی چهره‏های بدنام گذشته در ترکیب هیئت دولت، باعث اختلاف در صفوف جبهه ملی گردید و باعث شد بعضی از اعضای مهم آن از قبیل آیت‏اللَّه کاشانی و دکتر مظفر بقائی از جبهه ملی کناره‏گیری کنند. در این میان،
 دکتر مظفر بقائی، پس از کناره‏گیری از جبهه ملی، حزب زحمتکشان را تشکیل داد و بسیاری را به دور خودجمع کرد.
این حزب، معجونی از گروه‏های چماقدار و برخی روشنفکران بود که با تشویق جدی دولت ایالات متحده آمریکا اعلام موجودیت کرد. مقابله و رویاروئی با حزب توده و جلوگیری از نفوذ کمونیسم در ایران، هدف مهم تأسیس این حزب و دلیل اصلی پشتیبانی آمریکا از آن بود.
در ادامه، حزب زحمتکشان، شعب خود را در سایر نقاط کشور نیز دائر کرد و در آستانه کودتای آمریکائی 28 مرداد 1332، در راستای تحقق سیاست‏های مداخله جویانه واستیلا طلبانه آمریکا، جهت سرنگونی دولت دکتر مصدق، به کار گرفته شد.
 لازم به ذکر است که آیت‏اللّه کاشانی هرچند از نظر عقیدتی و مذهبی با جبهه ملی و دکتر بقائی سنخیت کمی داشت ولی به دلیل مصالح بالاتر مردم و کشور، حاضر شده بود تا با دیگر افراد ملی گرا، جبهه ملی را تأسیس کرده و از آن حمایت کند.
 از این رو، همراهی آیت‏اللّه کاشانی با این جبهه، به معنی تأیید عملکرد آنان نبود و مصالح والای ملت مسلمان، مدنظر آن عالم مجاهد قرار داشت.

* تیم کشتی ایران
 در مسابقات آسیائی اول شد (1351ش)

* یک هیئت بزرگ اقتصادی از شوروی وارد تهران شد. (1352ش)
اشاره:
این هیئت پیرامون برق، ماشین سازی،‌خانه‌سازی، تکنولوژی و کشاورزی مذاکرات لازم را با مقامات اقتصادی انجام دادند.
* انورالسادات رئیس جمهوری مصر و ملک فیصل پادشاه عربستان پیمان نظامی بستند.(1352ش)
اشاره:
انورالسادات رئیس جمهوری مصر و ملک فیصل پادشاه عربستان سعودی پیمان نظامی بستند. و با این ترتیب عربستان سعودی در حوزه کشورهای (جنگ با اسرائیل) قرار گرفت.

*وزیران خارجه کشورهای حوزه خلیج فارس، به منظور حفظ و ثبات منطقه در استانبول گرد هم آمدند (1355ش)

* وزیر آب و برق هند در رأس یک هیئت وارد تهران شد (1352ش)

* در انتخابات جنجالی فرانسه سرانجام ژیسکاردستن به مقام ریاست جمهوری انتخاب شد (1353ش)

* دولت ایران با گشایش دفتر سازمان آزادی بخش فلسطین در تهران موافقت کرد (1355ش)

* طرح پیشنهاد تشکیل دانشگاه آزاد اسلامی توسط «آیت‏اللّه هاشمی رفسنجانی» (1361ش)
اشاره:
ایده تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی ابتدا در جامعه اسلامی دانشگاهیان مطرح شد و به دنبال طرح آن توسط حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی در شورای اقتصاد، نظر مساعد شورا به دست آمد.
مسئله تأسیس دانشگاه با حضرت امام خمینی(ره) نیز مطرح شد و معظم له، ضمن استقبال از آن، مبلغی را به عنوان اولین کمک به این دانشگاه اهداء کردند.
سرانجام پس از تدوین اساسنامه مقدماتی، آقای هاشمی رفسنجانی در آخرین نماز جمعه اردیبهشت سال 1361 ش، ضمن بر شمردن مشکلات آموزشی، لزوم تأسیس دانشگاهی که بار مالی برای دولت نداشته باشد و بتواند بسیاری از مشکلات را حل نماید و همچنین راه را برای دستیابی به اهداف انقلاب فرهنگی هموارتر کند، موجودیت دانشگاه آزاد اسلامی را اعلام کرد.
این، در واقع اولین گام اساسی در جهت تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی یعنی مرحله عبور از طرح و نیل به عمل بود.
 دانشگاه آزاد اسلامی سرانجام در 27 خرداد سال 1361 ش به طور رسمی اعلام موجودیت کرد و پس از برگزاری اولین آزمون ورود به دانشگاه در اسفندماه همان سال، سه هزار نفر انتخاب و مشغول تحصیل شدند.

* 12 شعبان
درگذر تاریخ

*آغاز قیام مردمی سربداران خراسان علیه نیروهای خونخوار مغول(738 ق)
اشاره:
پس از 120 سال استیلای قوم تاتار و مغول بر ایران و بسیاری از مناطق آسیا، قیامی مردمی در باشتین و سبزوارِ خراسان علیه ظلم و تعدّی حاکمان مغول و عاملان مزدور آنان به وقوع پیوست.
این نهضت که به قیام "سربداران" شهرت یافته است، از لحاظ وسعت، بزرگ‏ترین، از نظر تاریخی مهم‏ترین جنبش آزادی‏بخش خاورمیانه در قرن هشتم هجری بود.
تلاش پیگیر رهبران آزاده و متدیّن این قیام، منجر به تشکیل حکومت مستقل ملی و شیعه مذهب ایرانی در خراسان شد. مهم‏ترین ویژگی‏های این حکومت عبارت بود از: تنفّر و انزجار از عنصر مغولی و تثبیت ایدئولوژی تشیّع امامی. نخستین حاکم سلسله‏ی سربداران، "عبدالرزاق باشتینی" بود که به مدت دو سال و چهار ماه حکومت کرد. پس از وی، "برادرش وجیه الدین امیر مسعود" به حکومت رسید.
امیر مسعود با این که در مردم داری و مبارزه با حاکمان مغول و تثبیت حکومت سربداران، دارای موفقیت‏های بالائى بود، لیکن به خاطر اختلاف با شیخ حسن جوری(رهبر روحانی نهضت سربداران) و توطئه در قتل او، پایگاه مردمی‏خویش را از دست داد و حکومتش به تدریج رو به ضعف نهاد. به همین جهت سپاهش در نبرد با امرای مازندران متحمل شکست گردید و خود وی کشته شد.
 پس از مرگ امیر مسعود، 10 تن دیگر از این سلسله به حکومت رسیدند که معروف‏ترین آن‏ها عبارتند از: شمس الدین علی، خواجه یحیى کرابی و خواجه علی مؤیّد. فقیه نامور شیعه شهید اول، معاصر با خواجه علی مؤیّد بود که در پی دعوت خواجه از وی، کتاب شریف "اَللُّمْعَةُ الدَّمِشقیّه" را در فقه امامی تدوین و به همراه نماینده‏ای به سوی خواجه علی مؤیّد در سبزوار فرستاد.
سرانجام در پی هجوم "امیر ولی" به سبزوار و محاصره‏ی چهار ماهه‏ی این شهر در سال 783 قمری، خواجه علی مؤیّد، دست نیاز به سوی "تیمور لنگ گورکانی" دراز کرد، و از او یاری خواست. با تسلیم شدن خواجه علی مؤیّد به تیمور لنگ، پرونده‏ی حکومت سربداران نیز برای همیشه بسته شد و منطقه‏ی خراسان پس از 46 سال رهایی از یوغ استعمارِ مغولان، مجدداً مقهور و مغلوب آنان گردید.

*درگذشت«سید الاطبّاء» طبیب و فقیه(1316 ق)
اشاره:
سیدعلی شرف‏الدین بن حاج سیدمحمد منجم، تاجر تبریزی حسینی مرعشی، معروف به سیدالعلماء و سیدالاطباء، ازعلمای بزرگ آذربایجان و از شاگردان صاحب جواهر و صاحب ضوابط و شیخ مرتضی انصاری است. وی بعد از اجتهاد به تبریز آمد، سپس به تحصیل طب پرداخت.
مدت پانزده سال در اصفهان و شهرهای دیگر دروس طب خواند و مدتی در سبزوار، در درس ملاهادی سبزواری حضور پیدا کرد.
سیّد الاطباء در زمینه اختراعات نیز استعداد داشت.
کتب تاریخ تبریز و کلیات قانون ابوعلی سینا از تألیفات اوست.

*درگذشت آیت اللّه شیخ حسین حلی (1375ق)

* 19می در گذر تاریخ

* تصرف شهر بلگراد پایتخت یوگسلاوی توسط سپاهیان عثمانی (1521م)

* تولد «یوهان فیخته» نظریه ‏پرداز و فیلسوف مشهور آلمانی (1762م)

*تولد «فریدریش روکرت» شاعر و مستشرق معروف آلمانی (1788م)

* مرگ «ناتانیل هاثْوِرْنْ» نویسنده معروف آمریکائی (1864م)

* تولد «مصطفی کمال آتاتورک» بنیان‏گذار جمهوری لائیک ترکیه (1881م)

* تولد «هوشی‏ مینه»مبارز انقلابی و قهرمان استقلال ویتنام (1890م)

*پدید آمدن «جایزه ادبی پولیتْزِر» در ایالات متحده آمریکا (1917م)

* تولد «مالکوم ایکس» رهبر نهضت سیاهان آمریکا (1925م)

* مرگ «آلبرت آبراهام مایکلسون» فیزیک‏دان آمریکائی کاشف سرعت نور (1931م)

*مرگ«توماس لورنْسْ» جاسوس معروف انگلستان در کشورهای عربی (1935م)