* 28 اردیبهشت
در گذر تاریخ
* رئیس بانک استقراضی روس در اصفهان به ضرب شش گلوله به قتل رسید.(1294ش)
* رحلت «میرزا مهدی
آیت اللّه زاده خراسانی» فرزند «آخوند ملا محمدکاظم خراسانی» (1324 ش)
اشاره:
میرزا مهدی آیتاللّه زاده خراسانی فرزند عالمبزرگ، آخوند ملا محمد کاظم خراسانی، در حدود
سال 1254ش در نجف اشرف به دنیا آمد. وی پس از آموختن مقدمات و سطوح حوزوی، قصد ادامه تحصیل داشت اما بر اثر بیماری شدید چشم، از این کار بازماند و وارد خدمات اجتماعی و سیاسی شد.
میرزا مهدی در حدود سال 1280 سفری به ایران داشت و در جریان مشروطه، عصای دست پدر و همکار سیاسی آن مرجع بزرگ شمرده میشد. وی برای استقرار مشروطیت، چه در زمان حیات پدرش و چه پس از آن، بسیار فعالیت کرد.
خدمات سیاسی میرزا مهدی، نه تنها در مشروطیت ایران، بلکه در استقلال عراق نیز مشهود است. وی در جریان جنگ جهانی اول که خاک ایران مورد تجاوز قوای روسیه قرار گرفت، از طرف علمای مذهبی، برای مبارزه با اشغالگران روس به ریاست هیئتی انتخاب شد که مأموریت آن، رسیدگی به مسائل جهاد و تماس با دولت ایران به منظور اخراج روسها از کشور بود.
همچنین وی در جریان تبعید علمای ایرانی ساکن عراق به ایران، به همراه آنان تا قم آمد ولی سپس به بغداد بازگشت تا با استفاده از نفوذ خود،
زمینه مراجعه محترمانه علما به عتبات را فراهم سازد که در این کار نیز موفق شد.
سرانجام میرزا مهدی خراسانی
در28 اردیبهشت 24 در 70سالگی درگذشت و درجوار امام رضا(ع) مدفون گردید.
* روز بزرگداشت
«حکیم عمرخیام نیشابوری»
اشاره:
28 اردیبهشت در جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز بزرگداشت دانشمند شهیر ایرانی، حکیم عمر خیام نیشابوری نامگذاری شده است.
ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری، فیلسوف، ریاضیدان، منجم، پزشک، شاعر و نویسنده بزرگ ایران، در اواخر قرن پنجم و اوائل قرن ششم هجری زندگی میکرده است. ولادتش در حدود سالهای 417 الی 440 قمری در نیشابور اتفاق افتاد.
خیام از شخصیتهای تاریخی است که در باب او داستانهای مجعول بسیاری ساختهاند و همین
افسانه سازی سبب شده است که در باب احوال و اقوال او اتفاق نظری بین پژوهندگان وی نباشد.
شهرت خیام در دوران زندگی او بیشتر در حکمت، طب، نجوم و ریاضیات بود، لیکن امروز او را در جهان بیشتر به سبب رباعیات فلسفی لطیفش میشناسند.
این رباعیها بسیار ساده و دور از تصنع و تکلفاند و با این حال مقرون به کمال فصاحت و بلاغت و شامل معانی عالی در الفاظ موجز و استوار است. خیام در ریاضیات چند اثر معروف دارد که کتاب جبر و مقابله از همه مشهورتر است.
همچنین او مأمور اصلاح تقویم ایرانی شد و نیز رصدخانهای را تأسیس کرد. وفات خیام را در
حدود سال 515 الی 525 ق گفتهاند. آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری در نیشابور در جوار امامزاده محمد محروق نیشابور، میعادگاه ادب دوستان و علاقمندان زبان و ادبیات پارسی است.
* در جلسه علنی مجلس سنا گزارش دولت مبنی بر استقلال بحرین به اتفاق آراء تصویب شد (1349ش)
* محمد قهرمان شاعر و استاد برجسته درگذشت (1392ش)
اشاره:
محمد قهرمان از اساتید برجسته شعر و ادبیات فارسی در چنین روزی در مشهد دار فانی را وداع گفت.
وی در سال ۱۳۰۸ در تربت حیدریه متولد شد و صاحب تألیفات ارزندهای از جمله چند مجموعه شعر است. در کارنامه قهرمان همچنین تصحیح و چاپ چند دیوان از شاعران مختلف به چشم میخورد.
مجموعهی شعر اول محقق و شاعر برجسته خراسان«حاصل عمر»و دومی «روی جادهی ابریشم شعر» نام دارد.
همچنین اشعار محلی قهرمان با عنوان «خدای خدای خودم» به چاپ رسیده است.
دیوان صائب تبریزی(در شش مجلد)، دیوان کلیم همدانی، دیوان ناظم هروی، دیوان حاجی محمدجان قدسی مشهدی، دیوان دانش مشهدی، دیوان میلی مشهدی، منتخبی از غزلیات طغرای مشهدی، برگزیدهای از اشعار سخن سرایان سبک هندی به نام صیادان معنی، مجموعه رنگین گل
(منتخب مختصری از اشعار صائب) ، خلوت خیال(مجموعهای شش هزار بیتی از اشعار برگزیده صائب)، مدایح رضوی و چند شعر دیکر به لهجه مشهدی از شادروان یوسف ازغدی، نغمههای قدسی، گلشن کمال(مجموعه ی اشعار شاعر جاودان یاد احمد کمالپور)، تجلی امام علی(ع) در شعر طغرای مشهدی، دیوان محمد قلی سلیم تهرانی، دیوان صیدی تهرانی، برگزیدهای از اشعار صائب و
سایر گویندگان سبک هندی از جمله تصحیحات این استاد برجسته بود.
*10شعبان
در گذر تاریخ
*درگذشت "عبدالباقی" شاعر مشهور قرن پنجم(422 ق)
اشاره:
عبدالباقی شاعر مشهور قرن پنجم در چنین روزی از سال ۴۲۲ ه ق دار فانی را وداع گفت. حسین بن محمد بن عبدالباقی از شاعران پرآوازهی سدهی پنجم هجری قمری بهشمار میرفت. کنیهی وی ابوعبداللّه و شهرتش «خالع» بود. ابوعبداللّه عبدالباقی در شهر بغداد زندگی میکرد.
عبداللّه خالع علاوه بر کسب فیض از محضر ادیبان بزرگ و صاحبنام عصر خود، در جلسات درس عالمان برجستهی این شهر نیز شرکت میکرد و به کسب علوم گوناگون بهویژه علم حدیث میپرداخت. خالع در علم حدیث از تبحر بسیار برخوردار بود بهطوریکه خطیب بغدادی و جمع کثیری از بزرگان از وی روایت کردهاند. هرچند که ابوالفتح صواف مصرى در مذمت وی اظهار داشته است: «من در بغداد از کسانى که گفته مىشد دروغگو هستند، چیزى ننوشتهام مگر از چهار نفر که یکى از آنها عبداللّه خالع بوده است.» ابوعبداللّه عبدالباقی همچنین طبعی روان در سرودن شعر داشت و در سرودههایش نیز خالع تخلص میکرد. از او اشعار بسیاری بهجای مانده است. حسین بن محمد بن عبدالباقی مشهور به خالع، سرانجام در دهمین روز از شعبانالمعظم سال ۴۲۲ هجری قمری چشم از جهان فروبست.
*درگذشت عماد اصفهانی، از ادبا و کاتبان برجسته ی سده ی ششم هجری
(519 ق)
اشاره:
عماد اصفهانی از ادبا و کاتبان برجستهی سدهی ششم هجری در چنین روزی از سال ۵۱۹ ه ق چشم از جهان فروبست. عماد اصفهانی؛ فقیه شافعی، ادیب و کاتبی سرشناس در دورهی خود بهشمار میرفت.
وی تحصیلاتش را در شهر اصفهان آغاز کرد و سپس در مدرسهی نظامیهی بغداد بود که علوم فقه، حدیث و ادبیات را آموخت. در احوال عماد اصفهانی، شایان ذکر است که وی در سرزمین شام به وزارت صلاحالدین ایوبی انتخاب گردید. از این ادیب برجسته کتابهایی همچون البرقالشامی دربارهی تاریخ، دیوانالرسائل و دیوان شعر بهعنوان بهترین و معروفترین آثار بهجای مانده است.
عماد اصفهانی ملقب به کاتب و معروف به کاتب اصفهانی سرانجام در ۱۰ شعبانالمعظم سال ۵۱۹ هجری قمری دار فانی را وداع گفت.
*رحلت «ابوالفوارس» عالم بزرگ مسلمان
(754 ق)
اشاره:
مجدالدین ابوالفوارس در عراق به دنیا آمد و پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی نزد عالمان برجستهی زمان، به تکمیل دانش خود همت گماشت تا این که خود، استادی زبردست شد. ابوالفوارس در فقه، اصول فقه، حدیث، کلام، تفسیر قرآن و ادبیات عرب از دانش و مهارتی بسیار بهرهمند بود. از این دانشمند بزرگ مسلمان آثار ارزشمندی بر جای مانده که کنزالفواید از آن جمله است.
* 17می
در گذر تاریخ
* انجام همهپرسی تعیین نظام حکومتی در ایتالیا پس از جنگ جهانی دوم (1946م)
* روز ملی و سالروز تصویب قانون اساسی نروژ (1814م)
*روز جهانی ارتباطات (1865م)
* درگذشت «میخائیل دوفویه» شرق شناس معروف هلندی (1909م)
* ارائه راه حل انگلیس در تشکیل رژیم غاصب اسرائیل و به نفع صهیونیستها (1939م)