*  23  اردیبهشت  
درگذر تاریخ

* انحصار چاپ اسکناس در ایران توسط بانک ملّی ایران (1309 ش)
اشاره:
کشور فرانسه برای اولین بار پس از انقلاب کبیر خود، پول کاغذی را رواج داد. در ایران تا سال 1268 که بانک شاهنشاهی تشکیل شد، پول رایج کشور، مسکوکِ طلا و نقره بود. در آن سال نشر اسکناس در سراسر ایران منحصراً به بانک شاهنشاهی وابسته به انگلیس تعلق گرفت.
دو سال بعد، اسکناس جدید بانک با سرلوحه فارسی و علامت شیر و خورشید و عکس ناصرالدین شاه قاجار و ذکر ارزش آن منتشر شد.
مجموعاً بانک شاهنشاهی،‌40سال در ایران اسکناس منتشر کرد تا این که در23 اردیبهشت 1309، حق انتشار اسکناس از آن بانک سلب و در مقابل دویست هزار لیره انگلیس، به بانک ملی ایران واگذار گردید. اسکناس‏های بانک ملی در سال 1310 ش منتشر شد و تا سال‏ها، رایج بود.

* تهیه و تنظیم اولین آئین‏نامه راهنمائی و رانندگی در ایران (1330 ش)

*  5کشور عربی با اسرائیل وارد جنگ شدند و اسرائیل با تانک به لبنان حمله کرد (1349ش)

*  لغو نهائی کاپیتولاسیون در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی
 (1358 ش)
اشاره:
کاپیتولاسیون عبارت است از وضع ناشی از قراردادهائی که دولت‏های زورمند و استعمارگر، خاصه در قرن19به دول ضعیف تحمیل می‏کردند. به موجب آن قراردادها، اتباع دولت‏های استعماری، پس از ورود به قلمرو دولت ناتوان، تحت حاکمیت دادگاه‏های دولت متبوع خود باقی‌می‏ماندند و محاکم دولت ضعیف، حق محاکمه آنها را نداشتند.
این قانون خفَّت بار پس از امضای عهدنامه ترکمنچای بین ایران و روسیه در زمان فتحعلی شاه قاجار اجرا شد و پس از مدتی کشورهای استعماری اسپانیا، فرانسه، آمریکا، انگلستان، آلمان، ایتالیا و چند کشور دیگر از جمله دولت عثمانی از ایران حقِّ کاپیتولاسیون را به دست آوردند.
کاپیتولاسیون موجب برتری و تقدم اتباع خارجی بر کشور می‏شد و باعث می‏گردید که رجال مملکت را به بیگانگان و قدرت قضائی و سیاسی آنان سوق دهد. در سایه این قانون ننگین، بیگانگان هرچه می‏خواستند به ایران وارد و یا از ایران خارج می‏کردند. این قانون، اصلِ حاکمیت و استقلال کشور را متزلزل می‏ساخت و به قوانین خارجی،
 اعتبارِ برون مرزی می‏بخشید.
کاپیتولاسیون که در واقع از الحاق ماده واحده‏ای به قرارداد وین - مصونیت اتباع سیاسی -به وجود می‏آمد، به صورتی نیمه مخفی،ابتدا در مجلس سنا و سپس‌در21 مهرماه 1343 درمجلس شورای ملی به تصویب رسید.
 امام خمینی(ره) در برابر این قانون ننگ‏آور و خفت‏بار، عکس‏العمل سختی نشان دادند و در 4 آبان 1343 سخنرانی مهمی ایراد نمودند.
سخنان حضرت امام، طوفانی عظیم در جامعه به پا کرد که رژیم انتظار آن را نداشت.
سه ماه پس از پیروزی انقلاب، به پیشنهاد هیئت وزیران و تصویب شورای انقلاب اسلامی، در 23 اردیبهشت ماه سال 1358 ‌حق کاپیتولاسیون و امتیازات و ملحقات آن برای همیشه و به طور نهائی لغو شد.
*5 شعبان
  درگذر تاریخ

*ولادت حضرت
امام سجاد(ع)(38 ق)
اشاره:
امام چهارم شیعیان حضرت
امام سجاد(ع) در پنجم شعبان سال 38هجری در مدینه به دنیا آمد. در سال و ماه ولادت حضرت، اختلاف است ولی این تاریخ معتبرتر می‏باشد.
ابومحمد و ابوالحسن از کنیه‏های ایشان و مشهورترین القابش،
زین العابدین، سیدالعابدین و سجاد است. مادر وی شهربانو (شاه زنان) دختر یزدگرد سوم می‏باشد. آن حضرت در بقیه‏ی حکومت یزید و حکومت معاویه بن یزید، مروان بن حکم، عبدالملک مروان و ولید بن عبدالملک زندگی می‏کرده است. برای آن حضرت یازده پسر و چهار دختر ذکر کرده‏اند.

*درگذشت «محمد بن زکریای رازی» دانشمند نامدار جهان اسلام
(313 ق)
اشاره:
محمد بن زکریای رازی در
سال 251 ق در شهر ری به دنیا آمد.
 ابتدا به کیمیاگری پرداخت و در نهایت به شیمی روی آورد. سپس درعلوم طب، هندسه، منطق و فلسفه نیز مهارت یافت.
رازی سال‏های بسیاری ازعمر خویش را در تجزیه و ترکیب عناصر و مواد طبیعی صرف کرد و موفق به کشف الکل و تهیه‏ی اسیدسولفوریک شد.
محمد بن زکریا علاوه بر تحقیقات علمی و طبابت، به تدریس و تربیت شاگردان نیز می‏پرداخت.
 تألیفات وی را تا حدود 250 اثر در رشته‏های مختلف علمی ذکر کرده‏اند که در زمینه‏های طب، طبیعیات، منطق، ریاضی و نجوم، تفسیر، فلسفه، مابعدالطبیعه، الهیات و... نگاشته است.
 ازمهم‏ترین کتاب‏های محمد بن زکریا، الحاوی و المنصوری است.

* تصویب معاهده ی ترکمانچای بین ایران و روس (1243 ق)
اشاره:
به موجب معاهده‏ی ترکمانچای که پس از شکست ایران در دومین دوره‏ی جنگ با روسیه در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار منعقد گردید، ولایات وسیع ایروان و نخجوان به روسیه واگذار شد. همچنین ایران سی میلیون روبل معادل پنج میلیون تومان به روسیه غرامت داد.
حق کشتی‏رانی برای کشتی‏های روسی تأیید شد و اتباع روسیه در ایران نیز امتیاز قضاوت کنسولی یا کاپیتولاسیون را به دست آوردند.
دولت روسیه در برابر این همه امتیاز، تنها ولیعهدی عباس میرزا از شاهزادگان قاجار را به
رسمیّت شناخت.
 
*درگذشت عالم برجسته «میرزا ابوالقاسم اردوبادی» (1333 ق)
اشاره:
میرزا ابوالقاسم مجتهد اردوبادی در جمادی الثانی 1274 قمری در اردوباد آذربایجان به دنیا آمد. در هفده سالگی جهت تحصیل علوم دینی وارد حوزه‏ی علمیه‏ی تبریز گردید و پس از چندی عازم نجف شد.
در نجف از میرزای بزرگ اجازه‏ی اجتهاد گرفت. پس از وفات آقایان فاضل شرابیانی و میرزا حسن مامقانی به موطن خود برگشت و مرجعیت اهالی آذربایجان و قفقاز را عهده‏دار گردید. از مجتهد اردوبادی، شصت عنوان کتاب و رساله درفقه و اصول به جای مانده است.

*درگذشت مبلغ و
مفسر قرآن«حاج آقا حسین اثنی عشری» (1384 ق)
اشاره:
حاج آقا حسین اثنی عشری، مفسر عالی‏قدر قرآن در سال 1318 ق در شهر ری ولادت یافت و پس از فراگیری مقدمات و ادبیات در تهران، در سال 1349 ق به قم سفر کرد.
 در سال 1362 به شهر ری بازگشت و در آستانه‏ی مقدس حضرت عبدالعظیم به اقامه‏ی جماعت و تبلیغ و تفسیر قرآن پرداخت. حاج آقا اثنی عشری در امر به معروف، فوق العاده جدّی بود.
سرانجام این عالم عامل درسال 1384 در 66 سالگی بر روی منبر دچار سکته‏ی قلبی گردید و بدرود حیات گفت. مهم‏ترین تفسیر وی، تفسیر اثنی عشری نام دارد و علاوه بر آن دارای تألیفات دیگری
نیز می‏باشد.  

* 12‌ می درگذر‌تاریخ

* تقسیم برلین پایتخت آلمان به دو قسمت شرقی و غربی (1949م)

* اعلام آتش‏بس میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان (1994م)