در حالي كه آمار توليد در سينماي ايران بالاست و در حال حاضر 100 كارگردان مشغول توليد فيلم هستند، به نظر مي‌رسد هنوز مشكل اكران سينماي ايران حل نشده است.اين روزها بسياري از سينماها در سئانس‌هاي صبح خود با مخاطباني زير 10 نفر فعاليت مي‌كنند و عملا صبح سينما در بسياري از سالن‌هاي نمايش فيلم تهران تعطيل است.
اين واقعيت تلخي است كه در مراجعه‌هاي حضوري به سينماهاي مختلف با آن مواجه شدم. بعد كه با مديران سينماها تماس گرفتم، دريافتم كه اين مساله يك اتفاق ساده نيست.
پيمان پارسي‌نژاد، مدير سينما عصر جديد است كه 3 سالن 600 نفره، 170 نفره و 70 نفره دارد. او با تاييد اين موضوع مي‌گويد: «بجز سه‌شنبه‌ها كه بليت سينما نيم بهاست، در ساير روزها سئانس‌هاي حدفاصل صبح تا 4 بعدازظهر با 5 تا 6 مشتري تشكيل مي‌شود». به گفته پارسي‌نژاد، چنين وضعيتي حدود 2 سال است كه به وجود آمده است. در گذشته حدود 100 نفر به طور متوسط در سئانس‌هاي صبح اين سينما و 500 نفر در سئانس‌هاي بعد از ظهر سينما حضور داشتند.»
علي رضايي، مدير سينما فلسطين نيز با تاييد وجود اين مشكل مي‌گويد: «سينماي ما با حضور حداقل يك نفر مخاطب نيز فيلم نمايش مي‌دهد، چون مخاطب وقت گذاشته و به سينما آمده اما در اغلب موارد سئانس‌هاي صبح با 2 سالن 600 و 172 تايي با حضور 3 تا 4 مخاطب برگزار مي‌شود كه البته چنين مساله‌اي اصلا براي سينمادار صرف نمي‌كند». رضايي با اشاره به اين مطلب كه اغلب مخاطبان اين سينما دانشجويان هستند، مي‌گويد: «اين سينما به دليل نزديكي به دانشگاه‌هاي مختلف، بعدازظهرها تبديل به پاتوق فرهنگي مي‌شود، اما صبح‌ها هيچ وقت خانواده‌ها سينما نمي‌آيند، مگر افرادي كه براي كاري خاص به اين منطقه آمده باشند و بخواهند با حضور در سينما وقت بگذرانند.»
رضا شاه‌محمدي، يكي از دست‌اندركاران سينما شاهد در چهارراه نظام‌آباد نيز با بيان اين‌كه اين سينما 3 سالن دارد، به اين نكته اشاره مي‌كند كه «معمولا نمايش صبح‌هاي سينما ضعيف است و گاهي تنها با حضور 5 ـ4 نفر فيلم نمايش داده مي‌شود و از ساعت 30/ 2 به بعد تعداد مخاطبان سينما بالا مي‌رود». حتي چنين وضعيتي شامل حال سينمايي مانند آزادي نيز شده است. روي تلفن گوياي اين سينما اين پيام شنيده مي‌شود: «در صورت به حد نصاب رسيدن فيلم اكران مي‌شود». پيامي كه رضا سعيدي‌پور، مدير سينما درخصوص آن مي‌گويد: «روزهاي شنبه، يكشنبه، دوشنبه و چهارشنبه به دليل ريزش مخاطبان، سئانس‌هاي سينما در ساعت‌هاي صبح و ساعت‌هاي پاياني شب با تعداد مخاطب اندكي تشكيل مي‌شود». او حداقل مخاطب مورد نياز براي تشكيل يك سئانس را 10 نفر ـ معادل تقريبي 3 خانواده ـ عنوان مي‌كند و مي‌گويد: «سال گذشته 10 صبح سئانس داشتيم اما امسال اين سئانس وجود ندارد و نسبت به سال گذشته مخاطبان كمتري صبح‌ها به سينما مي‌آيند.»
چرا سينما كم مخاطب شده است؟
چنين وضعيتي با استثناهايي نيز مواجه است. علي هيربد، مدير سينما فرهنگ در شمال تهران با اشاره به بافت خاص جمعيتي منطقه‌اي كه اين سينما در آن واقع شده است، به نكته مهمي اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «اين سينما در سئانس‌هاي ابتدايي مخاطبان زيادي از ميان خانم‌هاي خانه دار دارد و حتي آنها بارها به ما پيشنهاد كرده‌اند به جاي ساعت 10 صبح، سئانس اول را ساعت 9 برگزار كنيم تا آنها بعد از تماشاي فيلم بتوانند به ساير كارهاي خود برسند. البته گاهي پيش مي‌آيد كه سئانس‌هاي برخي فيلم‌ها با يك نفر برگزار شود كه اين سينما به دليل دولتي بودن و با هدف حمايت از برخي فيلم‌هاي معناگرا، دفاع مقدس و... چنين كاري را انجام مي‌دهد اما طي 2 سال مديريت من در اين سينما، تنها يك بار فيلمي بدون مخاطب بود و نمايش داده نشد.»
مديران سينماها براي اين وضعيت تحليل‌هاي گوناگوني دارند. مدير سينما عصر جديد با اشاره به مشكلات اقتصادي مخاطبان سينما و افزايش قيمت بليت مي‌گويد: «اغلب مردم اين روزها بايد هر روز چند جا كار كنند و در چنين شرايطي، فرصتي براي رفتن به سينما وجود ندارد. توزيع لوح فشرده فيلم‌ها در شبكه نمايش خانگي به فاصله كوتاهي بعد از نمايش در سينماها نيز مشكل ديگري است كه باعث حضور اندك مخاطبان در سينما مي‌شود. از طرفي شبكه‌هاي مختلف ماهواره‌اي هر شب سريال‌هاي زيادي پخش مي‌كنند كه باعث مي‌شود مخاطبان از فيلم‌هاي سينمايي اشباع شوند.»
مدير سينما آزادي نيز تحليلي مشابه دارد. او ضمن اشاره به اين مطلب كه با فرا رسيدن تابستان بچه‌ها مدرسه نمي‌روند و اوقات فراغت آنها در كلاس‌هاي متعدد سپري مي‌شود، مي‌گويد: «البته در اين سال‌ها كيفيت فيلم‌ها نيز تنزل پيدا كرده است. سال گذشته در سئانس 11 صبح فيلم اخراجي‌ها با ظرفيت كامل نمايش داده شد اما فيلم‌هاي اين روزها كشش كمتري دارد.»
مشكلات سينماي ايران در زمينه اكران در ماه‌هاي اخير روز به روز پيچيده تر مي‌شود. آيا اميدي هست كه اين مشكل بدرستي درك شده و راه‌حلي براي آن پيدا شود؟
رضا استادي
جام جم آنلاين