شهود دو قسم است: كاذب؛ صادق. شهود كاذب: گاهي انسان با مثال متّصل و هواي نفس خود يا با تمثّلات شيطاني ارتباط مي‏يابد، چنان كه چيزي را در رؤياي كاذب مي‏بيند. به سخن ديگر، مشهود انسان در اين حالت، خاطرات نفساني يا القائات شيطاني متمثّل شده درون اوست. چنين شهودي، حق و صدق نيست، چون اين علم حضوري با شهود منسوجات وهم و خيال پديد مي‏آيد و با واقع پيوندي ندارد. شهود صادق: گاهي انسان با حقايق عيني (مانند مثال منفصل) رابطه برقرار مي‏كند و آن را مي‏يابد؛ يعني در درون اين انسان، تمثّلات مَلَكي يا رحماني متمثّل مي‏شود. چون متعلّق اين شهودْ القائات مَلَكي يا رحماني است، صادق است.

 

تفسير انسان به انسان، ص95 .