استفاده از روغن مناسب برای پخت و پز و سرخ کردن مواد غذایی یکی از سوالاتی است که بیشتر افراد به دنبال جواب مناسب برای آن هستند. در واقع آشنایی با ویژگی‌ها و خواص هریک از انواع روغن‌ها کمک می‌کند تا به انتخابی صحیح در روغن مصرفی برای سلامتی خانواده برسیم. در این مقاله به معرفی خواص روغن کلزا و مزایای استفاده از آن می‌پردازیم.

به گزارش نصر، روغن کلزا از دانه‌های گیاه کلزا به دست می‌آید. کلزا ارقام مختلفی دارد. گونه‌ای از گیاه کلزا که از آن روغن خوراکی استخراج می‌شود، کانولا نام دارد که درصد اسید اروسیک کمتری نسبت به دانه کلزا دارد. گفتنی است، مقادیر زیاد اسید اروسیک باعث رسوب چربی در قلب، عضله‌ها و غدد فوق کلیه می‌شود، در حالی که گونه‌های جدید کلزای پرورش یافته، کمتر از ۲ درصد اسید اوروسیک دارند و از این رو خطر آن برای سلامتی رفع شده است. مهمترین خواص روغن کلزای خوراکی عبارتند از:

۱. سرشار از ویتامین‌ ای
روغن کلزا حاوی مقادیر بالایی از ویتامین‌ای است. این ویتامین نقش زیادی در سلامت پوست، مو و چشم دارد. همچنین این ویتامین خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و به از بین بردن رادیکال‌های آزاد بدن کمک می‌کند.

۲. سرشار از فیتواسترول
فیتواسترول‌ها نوعی چربی مفید گیاهی است و بنابراین فقط در مواد غذایی که منشاء گیاهی دارند، یافت می‌شوند. فیتواسترول‌ها مستقیماً روی سیستم گوارشی بدن تأثیر می‌گذارند و از جذب کلسترول درون دستگاه گوارش به میزان ۴۰ درصد جلوگیری می‌کنند و در نتیجه در پیشگیری از بروز بیماری‌های قلبی موثرند. همچنین بدن را در برابر انواع سرطان به ویژه سرطان سینه، پروستات و روده محافظت می‌کنند.

۳. تحمل دمای بالا
یکی از خواص روغن کلزا نسبت به دیگر روغن‌های گیاهی، تحمل دمای بالا است و می‌توان از آن به عنوان روغن سرخ کردنی نیز استفاده کرد. این روغن دارای آستانه تحمل بالاتری نسبت به گرما است و تا دمای ۲۳۰ درجه پایدار می‌ماند.

۴. کیفیت تغذیه‌ای بالا
روغن کلزا به دلیل داشتن اسید‌های چرب اشباع نشده و نداشتن کلسترول از کیفیت تغذیه‌ای بالایی برخوردار است. همچنین این روغن با داشتن اسید‌های چرب ضروری که در بدن ساخته نمی‌شوند، می‌تواند به حفظ سلامتی بدن کمک کند.

۵. تسکین درد مفاصل
تسکین درد مفاصل، درد روماتیسم و کاهش التهاب از خواص روغن کلزا است و همانند سایر روغن‌ها در طب سنتی از این روغن نیز برای رفع گرفتگی عضلات و کاهش تورم و التهاب استفاده می‌شود.

۶. تقویت مو‌ها و رفع شوره سر
استفاده از روغن کلزا در ترکیب با سایر روغن‌ها مانند روغن نارگیل و روغن بادام به تقویت موها، کاهش ریزش مو و رفع شوره سر کمک می‌کند. همچنین این روغن یکی از اصلی‌ترین راه‌های خانگی برطرف کردن موی کدر است، زیرا پوششی روی مو تشکیل می‌دهد که دربرابر آلودگی‌ها و آسیب‌های خورشیدی از مو مراقبت می‌کند و به دلیل قیمت ارزانتری که دارد استفاده از آن به صرفه است.

معرفی گیاه کلزا
کلزا گیاهی زراعی و یکساله است و دانه‌های آن حاوی ۴۰ تا ۴۸ درصد روغن، ۱۸ تا ۲۴ درصد پروتئین و ۱۲ تا ۲۰ درصد پوست است. گیاه کلزا به مصارف مختلفی می‌رسد که یکی از آن‌ها استخراج روغن از دانه‌های آن است. به طور کلی به ارقامی از گیاه کلزا که از آن‌ها روغن خوراکی استخراج میشود، کانولا گفته می‌شود. دانه‌های کلزا در فرایند روغن‌گیری، له و فشرده می‌شوند و باقیمانده آن‌ها هم که منبع غنی از پروتئین است، برای تولید غذای دام استفاده می‌شود. این روغن هم مصرف خوراکی برای انسان، دام و طیور دارد و هم به مصارف صنعتی و دارویی می‌رسد. در صنعت، روغن کلزا به عنوان روان کننده دستگاه‌ها کاربرد دارد.

مضرات روغن کلزا (موارد احتیاطی و منع مصرف)
با وجود گسترده بون خواص روغن کلزا و استفاده فراوان آن در جوامع امروزی، برخی موارد در رابطه با استفاده از این روغن وجود دارد که باعث شده برخی متخصصان این روغن را در الویت‌های بعدی نسبت به سایر روغن‌ها نظیر روغن زیتون و روغن کنجد قرار دهند. دو مورد از مهمترین موارد احتیاطی مصرف روغن کلزا به شرح زیر است:

۱. اصلاحات ژنتیکی
یکی از مهمترین مضرات روغن کلزا، انجام اصلاحات و دستکاری‌های ژنتیکی است که در سال‌های اخیر بر روی این گیاه صورت گرفته است. امروزه، بیش از ۹۰ درصد روغن‌های کلزا، از گیاهان کلزای اصلاح شده تهیه می‌شوند و متاسفانه عوارض جانبی این محصولات زیاد و البته ناشناخته‌اند.

۲. هیدروژنه شدن روغن
عملیاتی که طی آن روغن نباتی مایع تبدیل به روغن نباتی جامد می‌شود را هیدروژنه کردن یا هیدروژناسیون می‌گویند. در طی این فرایند، یک اتفاق ناخواسته و نامطلوب رخ می‌دهد و آن تولید اسید‌های چرب ترانس است. اسید چرب ترانس به دلیل اینکه یک اسید چرب غیر عادی است برای سلامتی خصوصا بیماری‌های قلبی و عروقی خطرناک است.