درگذشت دكتر "پرويز ناتل خانلری" استاد دانشگاه و روزنامه ‏نگار (1369 ش)

پرويز ناتل خانلري، يكي از چهره‏هاي برجسته ادب فارسي، در سال 1292ش ديده به جهان گشود و در سال 1322 پس از اخذ درجه دكترا در رشته ادبيات فارسي، به سمت استادي دانشكده ادبيات دانشگاه تهران منصوب گرديد. استاد خانلري علاوه بر تحقيق و تأليف و انتشار مجله علمي و ادبي "سخن" كه خود راهگشاي فرهنگ و ادب اين مرز و بوم بود، اشعار نغز و دلنشيني سروده كه قسمتي از آن اشعار در كتاب "ماه من در مرداب" جمع‏آوري و منتشر گرديده است. تأسيس بنياد فرهنگ، فرهنگستان ادب و هنر، فرهنگستان زبان، بنياد شاهنامه، انجمن فلسفه و حكمت و اسناد فرهنگي آسيا از جمله اقدامات خانلري بود كه همه اين مؤسسات پس از پيروزي انقلاب اسلامي درهم ادغام شدند و به نام مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگي درآمد. علاوه بر اين، تاريخ زبان فارسي در 3 جلد، وزن شعر فارسي، زبان و زبان‏شناسي و دستور زبان فارسي از جمله آثار ناتل خانلري مي‏باشند. پرويز ناتل خانلري سرانجام در 77 سالگي در تهران درگذشت و در بهشت زهرا به خاك سپرده شد.

روز بزرگداشت "حسين بن عبداللَّه" معروف به "ابوعلي سينا" و روز پزشك

ابوعلي حسين بن عبداللَّه بن حسين بن علي بن سينا ملقَّب به حجة الحق، معروف به شيخ الرييس، از حكماي بزرگ و علماي نامدار جهان و پزشكان اسلام است. وي در سوم ماه صفر سال 370 ق در بلخ به دنيا آمد و از خردسالي به فراگيري علوم زمان پرداخت تا اين‏كه در جواني، علامه دهر گرديد. او چنان در علم پيش‏رفت كه استادان خود را استاد شد و عمرش به بيست نرسيده بود كه به مطالعه علوم فلسفي همت گماشت. هرگاه مسأله‏اي از مسائل بر او مشكل مي‏شد، با وضو به مسجد شهر مي‏رفت و حلّ آن مسأله را از خداوند مي‏خواست. ابوعلي سينا به سبب معالجه بيماري امير نوح بن منصور ساماني، مقرب پادشاه گرديد. شيخ از اين فرصت استفاده كرد و به كتابخانه دربار راه يافت. در مدت عمر ابوعلي‏سينا، وقايع متعددي بر او گذشت كه از وزارت تا زندان را در بر داشت. شيخ به زبان‏هاي فارسي و عربي، تاليفات فراوان دارد كه اشارات، شفا، حكمت عرشيه، قضا و قَدَر و لغةالعَرَب و... از آن جمله‏اند. سرانجام اين دانشمند شهير و فيلسوف كبير در 58 سالگي در همدان درگذشت و در همان شهر مدفون گرديد. به پاسداشتِ اين پزشك نامدار مسلمان، روز اول شهريور در جمهوري اسلامي ايران، روز پزشك نامگذاري شده است.

درگذشت فقيه بزرگ شيعه "ابوالحسين مسعود بن عيسي" معروف به "شيخ ورام" (605 ق)

ابوالحسين مسعود بن عيسي معروف به شيخ وَرّام بن ابي فِراس المالكي الاَشتري، از اولادِ مالك بن حَرَثِ اشترِ نخعي - از اصحاب اميرالمؤمنين امام علي(ع) - مي‏باشد. ايشان، جدِّ مادري عالم بزرگ اسلام، سيد بن طاووس و ابن ادريس حِلّي است. امام فخر رازي، از شاگردان او به شمار مي‏رود و كتاب الف: مساله في المواسعه و المضايقه و تنبيهُ الخاطر و نَزْهَةُ النّاظِر در اخلاق معروف به مجموعه‏ي وَرّام نيز از اين فقيه بزرگوار شيعي است.

تولد "دني پاپن" فيزيك‏دان فرانسوي و مخترع ديگ بخار (1647م)

دني پاپن، يكي از مخترعان برجسته فرانسوي، در 22 آگوست 1647م در اين كشور به دنيا آمد. وي از نوجواني به امور صنعتي و فني علاقه داشت. از اين‏رو پس از طي تحصيلات خود در پاريس، راهي لندن شد و با يكي از دانشمندان آن سامان، درباره تكميل ماشين فشار هوا همكاري نمود. پس از چندي، پاپن براي اولين بار به نيروي بخار آب پي برد و در صدد استفاده از اين نيرو برآمد. از اين رو نخستين ديگ بخار را در سال 1688م اختراع كرد و در سال‏هاي بعد به تكميل آن‏پرداخت. اين دستگاه كه به ديگ بخار پاپن شهرت يافت، شامل ظرفي كاملاً سربسته بود كه در معرض حرارت قرار مي‏گرفت. بخار آب متراكم در ديگ، فشاري درآن ايجاد مي‏كرد كه باعث بالا رفتن غليان آب مي‏گرديد. پاپن، براي اين ديگ، دريچه اطميناني نيز ساخت تا به هنگامي كه فشار بخار آب از حد معيني تجاوز مي‏كرد، دريچه خود به خود گشوده مي‏شد و بخار از آن به خارج راه مي‏يافت. اين اختراع و ديگر كارهاي عملي پاپن باعث شد كه وي به عضويت انجمن سلطنتي درآيد. پس از چندي، پاپن از فشار داخل ديگ، به فكر استفاده‏هاي عملي از نيروي بخار آب افتاد و اولين نيروي كارآمد را براي حركت كشتي‏ها فراهم آورد. پاپن را به دليل اين اختراع مهم، پدر بخار لقب دادند.