ورود سپاه روسيه به ايران در جريان جنگ جهاني اول (1293ش)

هنوز مدتي از تاجگذاري احمدشاه قاجار نگذشته بود كه جنگ جهاني اول آغاز شد. در اين جنگ، دولت‏هاي روسيه، انگلستان و فرانسه با دولت‏هاي آلمان، اتريش، مجارستان و ايتاليا به نبرد برخاستند و پس از مدتي حكومت عثماني نيز اتّحاد خويش را با آلمان اعلام كرد و عملاً وارد جنگ گرديد. طرفين جنگ تلاش زيادي به عمل آوردند تا در دولت ايران نفوذ كرده و آن را به نفع خويش وارد كارزار نمايند و از منطقه سوق‏الجيشي ايران، ضربه سهمگيني به دشمن خود وارد كنند. در اين زمان، مستوفي‏الممالك، رياست دولت را در اختيار داشت. وي گرچه بي‏طرفي ايران را در جنگ اعلام نمود، اما هيچ كدام از طرفين جنگ، اعتنايي به اين امر نكرده و وارد خاك ايران شدند. انگلستان از جنوب و روسيه از شمال كشور متجاوزانه وارد ايران شدند و منطقه وسيعي را در اشغال خويش قرار دادند. روسيه پس از هجوم به ايران، به جنگ با نيروهاي عثماني كه در آذربايجان به خاك ايران تجاوز كرده بودند پرداخت و هر دو اشغالگر به جان هم افتادند تا اين‏كه نيروهاي امپراتوري عثماني شكست خوردند. حاكميت ايران در اين زمان به ضعيف‏ترين درجه رسيد و اوضاع سياسي و اقتصادي كشور به شدت پريشان و بحران‏زده بود. اشغال قسمت شمالي ايران از سوي دولت تزار روس به مدت سه سال طول كشيد. در نهايت در سال 1296 شمسي (1917 ميلادي) انقلاب كمونيستي روسيه به وقوع پيوست و نيروهاي روسي به دليل اوضاع پريشان داخلي روسيه، شمال ايران را تخليه كردند.

بستن فرودگاه مهرآباد به دستور "بختيار" براي جلوگيري از ورود امام به ايران (1357ش)

وقتي كه خبر بازگشت حضرت امام خميني(ره) به كشور قوت گرفت، دولت بختيار، براي جلوگيري از ورود امام، به كليه شركت‏هاي هواپيمايي بين المللي اعلام كرد كه به تهران پرواز نكنند. علاوه بر اين به دستور بختيار، تعداد زيادي تانك و زره‏پوش در فرودگاه مهرآباد تهران مستقر شدند تا از ورود امام به ميهن اسلامي جلوگيري نمايند. همچنين كليه فرودگاه‏هاي كشور براي سه روز بسته اعلام شد و در نتيجه، نزديكان امام اعلام كردند، به مناسبت بسته بودن فرودگاه‏ها، سفر امام به تهران، دو روز به تعويق افتاد. عكس‏العمل مردم در برابر اين عمل بختيار به حدي شديد بود كه دستور بختيار در ظرف چند روز لغو شد.

درگذشت استاد "حسن هريسي" خوشنويس معاصر (1362 ش)

استاد حسن هَريسي در سال 1282 ش در تبريز به دنيا آمد. از دوازده سالگي به مدرسه طالبيه آن شهر رفت و پس از فراگيري قرآن، گلستان سعدي، صرف، نحو، منطق و فقه و اصول، به خوشنويسي روي آورد و خط نستعليق و نسخ را در محضر استادان شهر آموخت. استاد هريسي از 25 سالگي خدمات فرهنگي خود را به عنوان معلم خوشنويسي در مدارس تبريز آغاز كرد و از 1347 در خانه فرهنگ تبريز به آموزش خوشنويسي پرداخت. علاوه بر كتابچه‏ها و جزوات رسم‏الخط، از استاد هريسي كتابت سه نسخه قرآن، سه نسخه مفاتيح‏الجنان، مُنتهي‏الامال، معراجُ السّعاده، صحيفه سجاديه و ده جلد نهج‏البلاغه به يادگار مانده است. وي علاوه بر خوشنويسي، طراحي سرفصل كتاب‏ها را نيز انجام مي‏داد كه صفحات اول كتابت قرآن، از آن نمونه است. استاد هريسي سرانجام در هشتاد سالگي براثر سكته مغزي در تبريز در گذشت.

رحلت عالم مجاهد "ميرزا محمدحسن آشتياني" از رهبران مبارز نهضت تنباكو و از شاگردان شيخ انصاري در تهران(1319 ق)

ميرزا محمدحسن آشتياني ازعلماي برجسته‏ي عالم تشيع و از شاگردان ويژه‏ي شيخ مرتضي انصاري بود. وي پس از درگذشت شيخ انصاري به تهران آمد و به نشر انديشه‏هاي شيخ پرداخت. ميرزاي آشتياني به همراه علماي معتبر ديگر به مخالفت با امتياز انحصار خريد و فروش توتون و تنباكو به يك شركت انگليسي از سوي دولت ناصرالدين شاه پرداخت. تا اين كه با انتشار فتواي ميرزاي شيرازي در تحريم تنباكو، اين امتياز تحميلي ملغي گرديد. كُتبِ الْوَقف، احكامُ الاَواني و نيز بَحرُالفوائد و... از جمله تاليفات ايشان است. اين عالم رباني و فقيه بزرگ سرانجام در سال 1319 ق در تهران وفات يافت. جنازه‏ي او را به نجف انتقال داده و در مقبره‏ي شيخ جعفر شوشتري دفن كردند.

امضاي معاهده "بردا" بين هلند و انگليس (1667م)

جنگ‏هاي بين انگلستان و هلند، پس از سال‏ها رقابت و بحران در روابط دو كشور، در نيمه قرن شانزدهم آغاز شد كه چندين مرحله به طول انجاميد و هربار پس از شكست يكي از طرفين، قرارداد صلحي به امضا رسيد. يكي از اين جنگ‏ها در سال 1664م روي داد كه در آن، نيروهاي انگليسي به متصرفات افريقايى هلند حمله كردند و در سال بعد، رسماً به اين كشور، اعلان جنگ دادند. در اين ميان، وقوع بيماري طاعون و آتش‏سوزي‏هاي بزرگ در انگلستان باعث شد تا اين كشور درخواست صلح نمايد. در نتيجه در 24 ژانويه 1667م قرارداد صلحي ميان كشورهاي انگلستان، هلند، فرانسه و دانمارك در منطقه بردا واقع در جنوب غربي هلند به امضا رسيد كه بر اساس آن، هلند كه توانايى حفظ مستعمرات خود را در قاره تازه كشف شده امريكا نداشت، آنها را به انگليس واگذار كرد. مهم‏ترين منطقه‏اي كه به موجب معاهده "بردا" به انگليس واگذار شد، ايالت فعلي نيويورك درشرق امريكا بود. انگلستان در ازاي سرزمين‏هايي كه از هلند دريافت كرد، منطقه سورينام يا گويان در امريكاي جنوبي را به اين كشور استعماري، واگذار نمود و در قوانين تجاري انگليس، تعديلاتي به نفع هلند صورت پذيرفت.

مرگ "وينستون چرچيل" سياست‏مدار و نخست‏ وزير پيشين انگلستان (1965م)

سِر وينستون لئونارد اسپنسِر چرچيل سياست‏مدار معروف و نخست‏وزير انگلستان در دوران جنگ جهاني دوم، در 30 نوامبر سال 1874م در لندن به دنيا آمد و پس از پايان تحصيلات خود وارد ارتش گرديد. او در سال 1901م از سوي محافظه كاران به نمايندگي مجلس انگلستان انتخاب شد و در 1905م، دبير دولت انگليس و مستعمرات اين كشور گرديد. چرچيل بعدها به عنوان نماينده پارلمان از سوي ليبرال‏ها وارد مجلس شد و سپس به سمت رئيس دفتر برنامه‏ريزي تجاري و نيز به عنوان وزير كشور و اولين لُرد درياداري مشغول به كار گرديد. وي در اين پست به اصلاحات وسيعي در امور درياداري انگلستان دست زد، ولي به واسطه بعضي اتهامات در مورد سهل‏انگاري در جنگ جهاني اول استعفا كرد. چرچيل در سال 1917م به كابينه فرا خوانده شد و در اواسط دهه 1920م بار ديگر به مجلس انگلستان راه يافت. وي از سال 1930 تا 1939م فاقد پست دولتي بود و توجه خود را تنها به سياست خارجي معطوف كرد. چرچيل در خلال سال‏هاي جنگ جهاني دوم، ابتدا به درياسالاري و سپس در 10 مه 1940م، به نخست‏وزيري دولت ائتلافي انگلستان رسيد. وي در جريان جنگ جهاني دوم توانست انگلستان را از يك سو به اروپاي غربي و از جانب ديگر به امريكا نزديك سازد. چرچيل كه در تيره روزترين مقاطع تاريخ حيات انگلستان رهبر اين كشور بود، با شكست محافظه‏كاران، به حزب ليبرال كه به رهبري وي در جنگ جهاني خوشبين بودند پيوست و از جانب آنان وارد مجلس شد و پست نخست‏وزيري را بار ديگر به دست گرفت. با وجود اين، در نخستين انتخابات عمومي انگلستان كه پس از شكست آلمان برگزار شد. اكثريت مردم انگلستان به چرچيل راي ندادند و او در حالي كه به همراه سران متفقين، در كنفرانس پوتسدام حضور داشت، علي‏رغم همه خدماتي كه در زمان جنگ به ملت انگليس كرده بود، از كار كنار رفت. چرچيل يكبار ديگر در سال 1951م و به دنبال ملي شدن صنعت نفت ايران، به نخست‏وزيري رسيد. او با طرح سرنگوني حكومت دكتر مصدق و جلب حمايت امريكاييان براي اجراي اين نقشه، توانست حكومت حزب متبوعش، يعني حزب محافظه‏كار را براي مدتي طولاني در انگلستان تثبيت سازد. چرچيل در ده سال باقي‏مانده عمر بيشتر به كار نويسندگي و نقاشي اشتغال داشت و خاطرات دوران جنگ را به نگارش درآورد. وي سرانجام در 24 ژانويه سال 1965 در 91 سالگي درگذشت. چرچيل را بايد از معماران اصلي سياست بين‏المللي انگلستان در يك قرن اخير دانست.