به گزارش ایسنا، با توجه به نامگذاری ۲۵ آذرماه به نام "روز پژوهش" از طرف شورای فرهنگ عمومی، چهارمین هفته آذرماه به نام "هفته پژوهش" نامگذاری و مسئولیت برگزاری این هفته به معاونت پژوهش‌وفناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری سپرده شد. هفته پژوهش و فناوری، فرصت مناسبی برای توجه و تمرکز بر روی ابعاد مختلف امر پژوهش و فناوری در کشور است تا کلیه ذی‌نفعان ضمن اطلاع از روند و وضعیت موجود در کشور برای آینده، برنامه‌ریزی و اقدامات بهتر و مهمتری را در دستور کار خود قرار دهند.
به همین منظور ستاد برگزاری هفته پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از سال ۱۳۷۹ برنامه‌های متعددی را با همکاری سازمان‌ها، نهادها، دانشگاه‌ها و مؤسسات مرتبط با پژوهش و فناوری برگزار می‌کند. امسال نیز هفته پژوهش از مورخ ۲۳ تا ۲۹ آذرماه برگزار می‌شود.
شناسایی توانمندی‌های پژوهش و فناوری مراکز تحقیقاتی، شناسایی و معرفی پژوهشگران برتر، امکان تجاری‌سازی یافته‌های پژوهش و فناوری (فن‌بازار)، فراهم کردن فضای همکاری بین پژوهشگران، برقراری ارتباط مراکز صنعتی و تولیدی با مراکز تحقیقاتی و نهادینه کردن پژوهش در سطح جامعه از اهداف برگزاری هفته پژوهش و فناوری به شمار می‌رود.
هفته ملی پژوهش و فناوری سال ۱۳۹۸ با شعار "پژوهش اثربخش، فناوری ارزش‌آفرین، رونق تولید" از فردا شنبه، ۲۳ آذر ماه با به صدا در آمدن "زنگ پژوهش" آغاز به کار می‌کند و در طی این هفته "بیستمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش و فناوری و فن بازار (عرضه و تقاضای فناوری)" و "هفتمین نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران" برگزار خواهد شد.
در نمایشگاه دستاوردهای پژوهش و فناوری و فن‌بازار سال گذشته بیش از ۸۰۰ تقاضای فناورانه از سوی ۷۰ سازمان و شرکت در "سامانه تستا" ثبت شد که از این تعداد منجر به عقد ۸۹ تفاهم‌نامه به ارزش تقریبی ۱۲۰ میلیارد تومان در حوزه صنایع معدنی و فلزی، دفاعی، برق و انرژی، فناوری اطلاعات، تجهیزات پزشکی، گاز و پتروشیمی شد. از مجموع ٨٩ تفاهم‌نامه امضا شده در نمایشگاه تستای سال گذشته، ١٩ تفاهم‌نامه تبدیل به قرارداد شد، ضمن آنکه ۸ قرار نیز بین صنعت و فناوران در شرف انعقاد است. ۴۵ تفاهم‌نامه بی‌نتیجه مانده و ۱۷ تفاهم‌نامه در دست بررسی است تا در نهایت به قرارداد قطعی منتهی شود.
در کنار برگزاری دو نمایشگاه نیازهای فناورانه و عرضه توانمندی‌ها برنامه‌های دیگری اجرایی می‌شود که همراستا با انتخاب عناوین روزهای هفته پژوهش، اجرایی می‌شود که به این شرح است:
شنبه ۲۳ آذر: روز پژوهش و فناوری؛ مدرسه، دانشگاه و جامعه
در این روز زنگ پژوهش با حضور وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و آموزش و پرورش به صدا درخواهد آمد و با برگزاری مراسمی از ۲۸ دانش‌آموز پژوهشگر برگزیده تقدیر خواهد شد. علاوه بر آن مراسم "درهای باز" به منظور بازدید دانش‌آموزان از دانشگاه‌ها، مراکز علمی و پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری و موزه علم و فناوری برگزار می شود.
یکشنبه ۲۴ آذر: روز پژوهش، فناوری و توسعه ملی
دوشنبه ۲۵ آذر: که در تقویم به نام "روز پژوهش" نامگذاری شده است، روز گام دوم در پژوهش و فناوری
سه‌شنبه ۲۶ آذر: پژوهش، فناوری و رونق تولید
در این روز علاوه بر تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر کشور، بیستمین نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار (نمایشگاه تستا) و هفتمین نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت داخل برگزار می‌شود.
چهارشنبه ۲۷ آذر: روز "وحدت حوزه و دانشگاه" و عنوان آن: پژوهش، فناوری و اثربخشی اجتماعی
پنجشنبه ۲۸ آذر: روز پژوهش و فناوری، مشارکت ملی
عملکرد حوزه پژوهش و فناوری
در سال ۱۳۹۳ تعداد واحدهای مستقر در پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد ۳ هزار واحد بوده است که این تعداد تا پایان سال گذشته به ۷ هزار و ۸۶۴ واحد رسید، ضمن آنکه تا پایان سال ۱۳۹۷ تعداد هزار و ۶۲۵ شرکت مستقر در پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد واحدهای فناور، موفق به دریافت تأییدیه دانش‌بنیان از کارگروه ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شدند. این در حالی است که تعداد این شرکتها در سال ۱۳۹۲ در کشور تنها ۱۱ مورد بوده است.
راه‌اندازی این واحدهای فناور در پارک‌های علم و فناوری موجب اشتغال دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها شد، به گونه‌ای که بیش از ۵۶ هزار نفر از این افراد تا پایان سال ۱۳۹۷ در پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد واحدهای فناور مشغول به فعالیت شدند. حدود ۸۰ درصد از شاغلین دارای مدرک کارشناسی به بالا بودند. این تعداد در سال ۱۳۹۱ حدود ۱۹ هزار نفر بوده است.
وزارت علوم پیگیری‌هایی برای افزایش بودجه مصوب پارک‌های علم و فناوری در سال ۱۳۹۸ داشته است که در این افزایش ۳ پارک علم و فناوری "دانشگاه شهید بهشتی"، "فناوری‌های نرم و صنایع خلاق جهاد دانشگاهی" و "فناوری اطلاعات و ارتباطات" وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موفق به اخذ ردیف جدید شدند.
به استثنای یکی از پارک‌های علم و فناوری، اعتبارات هزینه‌ای ۳۸ پارک علم و فناوری که از قبل دارای ردیف اعتباری بودند، از ۵۰ درصد تا نزدیک به ۱۴۵ درصد افزایش پیدا کرده است.
بودجه مصوب پارک‌های علم و فناوری (میلیارد تومان)
تعداد ایده‌های تجاری‌شده در پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد از ۵۸۷ ایده در سال ۱۳۹۱ به ۲ هزار و ۸۸۸ ایده در سال ۱۳۹۶ رسید و این میزان در سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۷ هزار و ۷۰۸ ایده گزارش شد.
در سال ۱۳۹۱ تعداد ۳۶ فناوری، خدمات و محصولات از سوی پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد کشور صادر شد که این میزان در سال ۱۳۹۵ به ۲۳۴ فناوری و در سال ۱۳۹۶ به عدد ۳۷۵ فناوری رسید.
گردش مالی شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک‌های علم و فناوری در سال ۱۳۹۱، ۱۷۱ میلیارد تومان بوده است که این میزان تا سال ۱۳۹۷ رشد صعودی داشته، به گونه‌ای که این میزان برای سال ۱۳۹۶ بالغ بر ۷ هزار و ۷۸۳ میلیارد تومان و برای سال ۱۳۹۷ به ۹ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان رسیده است.
به منظور توسعه فعالیت‌های پارک‌های علم و فناوری، دانشگاه‌ها از استقرار پارک‌های علم و فناوری در مجاورت دانشگاه‌ها با واگذاری بخشی از اراضی خود مشارکت داشتند که در این راستا همکاری دانشگاه با راه‌اندازی پارک در "هرمزگان"، "شیراز"، "قزوین"، "ساری" و "کاشان" محقق شده و در شهرهای "تبریز"، "مشهد"، "کردستان"، "ایلام"، "گلستان"، "اراک" و "کرمانشاه" در دست مذاکره است.
علاوه بر آن صندوق نوآوری و شکوفایی همکاری‌های خوبی با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری داشته است، به گونه‌ای که بسته همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی با پارک‌های علم و فناوری و مراکز فناوری وزارت عتف طراحی شد و ۳۰۰ میلیارد تومان (بیش از ۳۰ برابر) از منابع مالی صندوق نوآوری و شکوفایی به صندوق‌های پژوهش و فناوری برای حمایت از واحدهای فناور مستقر در مراکز رشد و پارک‌ها اختصاص یافت.
تعداد قراردادهای ارتباط با صنعت و جامعه در حال اجرا
در سال ۱۳۹۲، سه هزار و ۳۵ قرارداد همکاری صنعت با دانشگاه منعقد شد و این تعداد در سال ۹۵ به ۴ هزار و ۲۴۹ قرارداد و در سال ۱۳۹۶ به ۴ هزار و ۷۲۳ قرارداد ارتقا یافت. بر طبق آخرین آمارها در سال ۱۳۹۷ تعداد ۷ هزار و ۲۴ قرارداد ارتباط دانشگاه با صنعت به امضا رسید.
راه‌حل‌های رفع چالش‌های دستگاه‌ها در پایان‌نامه‌ها
تعداد پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی که مرتبط با قراردادهای ارتباط با صنعت و جامعه بودند، در سال ۹۲، ۵۵۹ مورد بود که این میزان در سال ۹۶ به ۶۵۷ پایان‌نامه و در سال ۱۳۹۷ به هزار و ۵۴۸ پایان‌نامه رسید.
یکی دیگر از برنامه‌های وزارت علوم پشتیبانی از سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها برای حل معضلات و چالش‌های آنها است که در این راستا "وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح"، "نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران" و "وزارت نفت" تفاهم‌نامه‌هایی را با دانشگاه‌ها منعقد کردند.
علاوه بر آنها وزارت نفت تفاهم‌نامه همکاری با ۹ دانشگاه و پژوهشگاه در حوزه بالادست صنعت نفت، همکاری با ۱۲ دانشگاه و مرکز پژوهشی در حوزه پایین‌دست صنعت نفت و همکاری با دانشگاه و مرکز پژوهشی در حوزه اکتشاف منعقد کرده است.
سازمان محیط زیست نیز علاوه بر تشکیل کنسرسیوم دانشگاه‌ها برای مشارکت در پروژه‌های علمی بزرگ زیست‌محیطی، همکاری‌هایی در زمینه "راه‌اندازی شبکه جامع پایش آلودگی کشور" و استفاده از آزمایشگاه‌های "شاعا" داشته است. همکاری با دانشگاه‌ها برای احیاء تالاب‌های کشور از دیگر همکاری‌های این سازمان با وزارت علوم در جهت رفع چالش‌ها بوده است.
علاوه بر آن در راستای تقویت و برقراری ارتباط منسجم در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی با بخش‌های جامعه و صنعت در همه حوزه‌های مختلف و همچنین عملیاتی کردن یافته‌های اعضای هیات علمی و آشنایی با نیازهای واقعی صنعت و جامعه، "آیین‌نامه فرصت مطالعاتی اعضای هیات علمی در جامعه و صنعت" از سوی وزارت علوم تدوین و ابلاغ شد. همچنین برای "تسهیل در اجرای دوره‌های فرصت مطالعاتی" تفاهم‌نامه‌های همکاری با وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، وزارت نیرو، وزارت نفت، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت امضا شد.
تعداد فرصت مطالعاتی اعضای هیات علمی در جامعه و صنعت در سال ۹۶ به تعداد ۱۷ نفر بود که این تعداد در سال ۹۷ به ۵۰ نفر رسید.
اجرای طرح رصد اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی
به منظور فرهنگ‌سازی رصد وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و ایجاد نظام مناسب اطلاع‌رسانی به ذی‌نفعان در رابطه با وضعیت اشتغال هریک از رشته‌های دانشگاهی و به منظور آگاهی‌بخشی به متقاضیان آموزش عالی، طرح اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در سال ۹۷ با مشارکت بیش از ۸۰ دانشگاه و مرکز آموزش عالی انجام شد.
در این مطالعات برای بررسی درصد اشتغال دانش‌آموختگان برای رشته‌های مختلف، ۱۵رشته به عنوان نمونه، انتخاب و درصد اشتغال این رشته‌ها در مقاطع مختلف در کل کشور با استفاده از داده‌های ثبت شده دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی ترسیم شد که بر این اساس در مقطع کارشناسی دانش‌آموختگان رشته آموزش زبان انگلیسی بالاترین میزان اشتغال را داشتند و فارغ‌التحصیلان رشته تاریخ در انتهای این جدول قرار گرفتند.
وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان در ۱۵ رشته مقطع کارشناسی
نتایجه این مطالعات در مقطع کارشناسی ارشد به گونه دیگر شد؛ رشته مهندسی کامپیوتر از نظر میزان اشتغال دانش‌آموختگان در صدر قرار گرفت و پس از آن مهندسی هوافضا و حسابداری قرار گرفتند. رشته‌های تاریخ و آمار در انتهای این نمودار جایگزین شدند.
وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان کارشناسی ارشد در ۱۵ رشته
بررسی وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان در دوره دکتری نشان می‌دهد کهرشته مهندسی کامپیوتر در جایگاه چهارم قرار گرفت و به ترتیب رشته‌های اقتصاد، مهندسی هوافضا و مهندسی عمران در رتبه‌های اول تا سوم هستند. رشته‌های آمار و تاریخ نیز همچنان در انتهای این لیست قرار گرفتند.
وضعیت اشتغال دانش‌آموختگان دکتری در ۱۵ رشته
به طور کلی نتایج این پایش نشان می‌دهد در تمامی مقاطع تحصیلی، رشته‌های فنی و مهندسی درصد اشتغال بالاتری دارند و در رشته‌های علوم انسانی و علوم پایه درصد اشتغال دانش‌آموختگان کاهش می‌یابد.