امروزه به لحاظ پیچیدهتر شدن روابط اجتماعی و اقتصادی، بروز اختلاف و مناقشات حقوقی افزایش یافته و دسترسی به خدمات قضایی امری است که در شرایط موجود بر هزینههای زندگی افزوده و ضرورتاً پای بسیاری از افراد را به طور ناخواسته به مراجع قضایی میکشاند. لیکن موضوع مهمتر اینکه در روند رسیدگی به پروندههای حقوقی بعضاً پیچیدگیهایی وجود دارد که گاهی اوقات صاحبان دعوی را دچار سردرگمی و حیرت مینماید. به همین لحاظ ضرورت دارد هنگام مراجعه به دادگستری ها ضمن آشنایی نسبی با انواع وقت رسیدگی در سیستم دادرسی در محاکم حقوقی، عنداللزوم از اهل خبره نیز بهرهگیری شود تا هزینههای بیشتری در روند رسیدگی تحمیل نشود.
به گزارش «تابناک» به طور کلی در قانون ایران ۴ وقت رسیدگی وجود دارد که عبارت اند از:
وقت عادی
وقت خارج از نوبت
وقت فوق العاده
وقت احتیاطی
وقت عادی:
منظور از وقت عادی وقتی است که با هدف رعایت عدالت به ترتیب دفتر اوقات دادگاه روز و ساعت معینی برای رسیدگی از قبل تعیین و به اصحاب دعوی و یا وکلای آنان ابلاغ میشود.
تعیین وقت پیش بینی شده در ماده ۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی مصداقی برای وقت عادی است.
وقت خارج از نوبت:
منظور از وقت خارج از نوبت وقتی است که از لحاظ زمانی مناسب‌تر از وقت عادی هست و بدون توجه به دفتر اوقات دادگاه تعیین میگردد به همین خاطر وقت رسیدگی نسبت به وقت عادی نزدیک‌تر است، اما باید توجه داشت که همیشه نزدیک‌ترین وقت نیست مگر در مواردی مثل ماده ۱۰۰ قانون آیین دادرسی مدنی
وقت فوق العاده:
وقت خارج از نوبت وقتی است خارج از دفتر مخصوص اوقات چه به صورت عادی و چه به صورت خارج از نوبت تعیین میگردد و معمولا بدون حضور طرفین به پرونده رسیدگی و اقدام به صدور رای می‌نمایند.
موارد ۱۱۵ تا ۱۲۰ مصادیقی برای وقت فوق العاده میباشد.
وقت احتیاطی:
منظور از وقت احتیاطی وقتی است که با هدف عدم رکورد رسیدگی برای وصول پاسخ استعلام یا انجام کاری توسط طرفین و یا یکی از آن‌ها به پرونده داده میشود
وقت احتیاطی یا نظارت در قانون پیش بینی نشده است و این ضروریت عملی دادگاه‌ها است که سبب پیدایش آن میگردد.
هر چند وقت احتیاطی در دفتر اوقات ثبت میشود، اما با روشن شدن نتیجه اقدام حتی اگر وقت نرسیده باشد میتوان به طور فوق العاده‌ای رای را صادر کرد.
معمولا بعد از صدور قرار‌های کارشناسی تحقیق و معاینه محل مطالبه اسناد و … وقت احتیاطی تعیین میشود.