درگذشت دكتر "محمد خزائلي" بنيانگذار انجمن حمايت از نابينايان (1353ش)
دكتر محمد خزائلي دانشمند و محقق نابيناي معاصر، در سال 1293 ش در اراك تولد يافت. وي در چهار سالگي، به علت ابتلا به بيماري آبله، بينايياش را از دست داد و با وجود نابينايي مطلق، از پنج سالگي در مدرسه مخصوص نابينايان به تحصيل پرداخت. او به كمك حافظه نيرومندش در امور درسي به سرعت پيشرفت كرد و موفق به اخذ دو درجه ليسانس و دكترا در رشتههاي حقوق و حكمت و فلسفه از دانشگاه تهران شد. دكتر خزائلي چندي آموزگار بود و زماني پيشه دبيري داشت تا سرانجام خود به تأسيس يك واحد بزرگ فرهنگي مبادرت نمود و كليه دروس متوسطه و دانشگاه توسط استادان نُخبه و دانشمندان در آن مؤسسه تدريس ميشد. اقدام خزائلي در تأسيس چنين مؤسسه فرهنگي عظيم و غني، خدمت با ارزشي به فرهنگ كشور نمود و هزاران نفر از جوانان، تحصيلات خود را در آن مؤسسه به پايان بردند. وي همچنين مدتي به نمايندگي مجلس شوراي ملي رسيد ولي پس از آن از فعاليتهاي سياسي كناره گرفت و به امور فرهنگي پرداخت. خزائلي مردي محقق و دانشمند بود و گرچه از نابينايي رنج ميبرد ولي حافظه و هوشِ سرشار او غوغا ميكرد به طوري كه هر مطلب را كه يك بار براي او ميخواندند، فراميگرفت. در پيشرفت علمي وي، همسر وفادارش نقشي اساسي و شايسته ايفا نمود. اين دانشمند سختكوش، با قدرت خارقالعاده هوش و ذكاوت، نابينايي خود را جبران ميكرد. دكتر خزائلي به زبانهاي عربي، فرانسه و انگليسي تسلط كامل داشت و علاوه بر ترجمه چندين اثر، كتابهاي متعددي را به رشته تحرير درآورد، كه از جمله آنها، فلسفه اسلام، تحقيق در اعلام قرآن، شرح بوستان و گلستان سعدي و نهجالادب است. دكتر محمد خزائلي در جهت رفاه نابينايان در سطح جهان نيز فعاليتهاي چشمگيري داشت و از اعضاي كميته اجرايي خاورميانه در شوراي ملي رفاه نابينايان و اتحاديه بينالمللي نابينايان بود. وي سرانجام در 21 خرداد 1353 ش در شصت سالگي در تهران درگذشت.
شكست "حافظ محمد پاشا" سردار عثمانی از "شاه عباس صفوی" در جنگ بغداد(1033 ق)
آخرين جنگهاي شاه عباس اول با امپراتوري عثماني، در سالهاي 1032 و 1034 ق بر سر تسخير بغداد بود. پس از مدتي نبرد، سرانجام بغداد به تصرف ايران درآمد و نيروهاي عثماني، شكست سختي را متحمل شدند. شاه عباس سپس به زيارت عتبات عاليات رفت و به تعمير ابنيهي آن شهرها همت گماشت.
تجزيه نور خورشيد با به كارگيري روشهاي علمي (1855م)
در يازدهم ژوئن 1855م تجزيه نور خورشيد براي نخستين بار در تاريخ تحقيقات نوين فيزيكي توسط دو دانشمند آلماني به نامهاي كيير شهوف و بونسون انجام شد. البته بحث تجزيه نور خورشيد از روزگاران دور مورد توجه بوده است. نظريه ارسطو درباره رنگين كمان قديميترين نظريهاي است كه بعدها دانشمندان ديگر نيز با آن آشنا شدهاند. ابوعلي سينا، ابن هيثم و قطب الدين شيرازي دانشمندان مسلماني هستند كه با افزودن مطالبي بر نظريه ارسطو آن را به نحو قابل قبولي توجيه و تكميل كردند و سرانجام كي يرشهوف و بونسون با استفاده از روش تجربي آن را ثابت نمودند.
مرگ "ارنست رادرفورد" فيزيكدان انگليسي و پدر انرژي هستهاي (1937م)
ارنست رادرفوردْ فيزيكدان انگليسي و پدر انرژي هستهاي در 30 اوت 1871م در شهر نلسون زلاندنو به دنيا آمد. وي پس از اتمام تحصيلات مقدماتي در زادگاهش راهي كمبريج در انگلستان شد و از سال 1919م به استادي فيزيك تجربي دانشگاه كمبريج دست يافت. رادرفورد در اين هنگام، تحقيقات و مطالعات خود را در راه تجزيه وتحليل تشعشعات راديواكتيو متمركز كرد. رادرفورد در اوايل كار تحقيقاتي خود، با انجام آزمايشي كه فكر آن از خود وي بود، دو تابش راديواكتيوي ناهمانند شناسايى كرد. وي اشعه اول را كه تابشي با بار الكتريكي مثبت بود و به سهولت در مواد جذب ميشد اشعه آلفا نام داد و اشعه دوم را كه تابشي با بار الكتريكي منفي بود و تشعشع كمتري ايجاد ميكرد اما قابليت نفوذ آن در مواد، زياد بود، اشعه بتا ناميد. رادرفورد همچنين پس از چندي اشعه سومي را كه شبيه پرتوهاي ايكس بود و نافذترين تابش را داشت، پرتو گاما نامگذاري كرد. وي سپس قسمتي از اشعه صادر شده از عنصر راديواكتيو راديوم را در لولهاي جمعآوري كرد و پس از بررسيهاي فراوان، طيف هليوم را كه عنصر ديگر راديواكتيو است در آن مشاهده نمود. رادرفورد در اين آزمايش متوجه شد كه ذره آلفا، همان اتمهاي هليوم است. رادرفورد در سال 1903م به عضويت انجمن سلطنتي لندن درآمد و در سال 1904م نخستين كتاب خود به نام فعاليت تشعشعي را منتشر كرد. شهرت روزافزون رادرفورد در مجامع علمي سبب شد كه از طرف دانشگاهها، تصدي كرسيهاي استادي زيادي به وي پيشنهاد شود. از اين رو، رادرفورد در دانشگاه منچستر، رهبر گروهي شد كه به سرعت دست به كار تدوين نظريههاي تازه درباره ساختار اتم شد. وي در سال 1908م به دليل تحقيق در زمينه فعاليت تشعشعي عناصر، موفق به اخذ جايزه نوبل شيمي شد. بزرگترين دستآورد علمي رادرفورد در اين سالها، كشف ساختار هسته اتم بود كه اين امر، دانش فراواني درباره ماهيت ماده براي جامعه علمي به ارمغان آورد. او آشكارا بزرگترين فيزيكدان آزمايشگر زمان خود بود و به دليل پژوهشهاي طولاني درباره اتم به پدر انرژي هستهاي شهرت يافت. رادرفورد اتم را موجود سختي ميدانست كه يك منظومه شمسي بسيار ريز متشكل از ذرات بيشمار است كه داراي اسرار نهفته فراواني ميباشد. ارنست رادرفورد سرانجام در يازدهم ژوئن 1937م در 66 سالگي درگذشت.