رییس مجلس شورای اسلامی با اشاره به سلوک معنوی و اندیشه سیاسی و مدیریتی شهید سیدحسن مدرس، گفت: ایشان شخصیتی خداترس و با دیدگاهی استراتژیک و راهبردی به مسائل اجتماعی و سیاسی نگاه می‌کرد و اندیشه ایشان باید در حوزه های مختلف تبیین و اجرایی شود.
به گزارش ایسنا، علی لاریجانی در نطق قبل از دستور امروز (یکشنبه) مجلس شورای اسلامی با تبریک روز مجلس، گفت: تفکر شهید مدرس در حوزه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی و سایر حوزه‌ها فنی، اصولی و دقیق بود. به عنوان نمونه ایشان معتقد بود دولت همانطور که دیونش را از مردم می‌گیرد باید حتما به تعهداتی که به مردم دارد عمل کند نه اینکه فقط به فکر گرفتن دیون خودش از مردم باشد.
رییس مجلس شورای اسلامی با قرائت این شعر که «یک دهان می خواهم به پهنای فلک تا بگوییم وصف آن رَشک مَلَک» به توصیف شخصیت چند وجهی شهید سیدحسن مدرس پرداخت و گفت: در ۱۰۰ سال اخیر قیام‌های بزرگی به رهبری روحانیت در ایران اتفاق افتاد مثل نهضت تنباکو به رهبری میرزای شیرازی بزرگ یا قیام مشروطیت به رهبری مراجع نجف و تهران یا حرکت شهید شیخ فضل‌الله نوری یا انقلاب عراق به رهبری میرزای شیرازی یا قیام مرحوم خیابانی و قیام میرزاکوچک‌خان جنگلی یا حرکتهای انقلابی مرحوم مدرس در چند دوره مجلس که اتفاقا از حساسترین دوره‌های تاریخ ایران بود.
نماینده مردم قم در مجلس ادامه داد: در هر یک از این قیام‌ها نکته‌های آموختنی نهفته است و دانستن آنها ضرورت دارد و به همین جهت رهبری معظم به جوانان به ویژه دانشجویان توصیه کردند «با تاریخ آشنا شوید، تاریخ درس است، از تاریخ بسیار درس‌ها می‌توان آموخت». در این میان مرحوم مدرس واقعا «ستاره‌ای بدرخشید و ماه مجلس شد» به طوری که ملک‌الشعرای بهار درباره او می‌گوید «یکی از شخصیتهای ایران که از فتنه مغول به بعد نظیرش بدان کیفیت، استعداد و تمامی وجوه از حیث صراحت لهجه، شجاعت و ویژگی‌های فنی در علم سیاست، خطابه و امور اجتماعی دیده نشده "سید حسن مدرس" است، ما رجال اصلاح طلب و شجاع و فداکاری مانند امیرکبیر، سیدجمال، ملک‌المتکلمین داشته و داریم اما مدرس از حیث تمامی امور چیز دیگری بود»
وی اظهار کرد: در چند دوره‌ای که این مرد بزرگ در مجلس حضور داشت گاه به عنوان مجتهد ناظر مصوبات و گاه به عنوان نماینده مردم برای اسقرار استقلال در ایران جایگاهی جز مجلس قائل نبود. در مجلس ششم فرمود «مجلس مرکز ثقل و نقطه قضا و قدر مملکت ایران است و اگر یک روز هم به عمر مجلس شورای ملی باقی بماند، یک کسی بر خلاف اساس مشروطیت اقدام کند از وکالت عزل است.» همین تفکر در آرای امام رحمت الله بارها ملاحظه کردیم که فرمود «من تکرار می‌کنم، مجلس بالاترین مقام است در این مملکت. مجلس اگر رای و شورای نگهبان هم آن رای را پذیرفت هیچ کس حق ندارد یک کلمه راجع به این بگوید» در جای دیگر فرمود «کسانی که با قانون مخالفت می‌کنند آنها با اسلام مخالفت می‌کنند»
لاریجانی افزود: علت تاکید اساسی مرحوم مدرس و امام رحمت‌الله و مقام معظم رهبری بر جایگاه مجلس این است که مظهر اراده ملت است و مردم‌سالاری از نظر آنان یک امر فانتزی نبود و مجلس را مرجع بحث‌های جدی برای مصالح کشور می‌دانستند.
رییس مجلس شورای اسلامی سپس به تبیین اندیشه سیاسی شید مدرس پرداخت و افزود: نکته نخست در نگاه مدرس برای حفظ کیان چنین جایگاهی آزادگی روحی بود که در پناه آزادی اخلاقی محقق می‌شود. او آزادی اخلاقی را زیربنای همه آزادی‌ها می‌دانست. او که خود فقیه مُبَرَز و اسلام‌شناسی بزرگ بود می‌فرمود «باید جان انسان از هر قید و بندی آزاد باشد تا مراتب انسانیت و آزادی خویش را حفظ کند» مرحوم آیت‌الله شیخ حسن‌علی نخودکی یکی از نوادر و اوتاد آن روزگار که هم حجره مدرس بود می‌گوید «مدرس اهل تهجد و نماز شب بود. تمامی ایامی که من با او بودم نماز شبش ترک نشد. از جمله اکثر شب‌ها در پشت‌بام مدرسه صدر به سر می‌بردیم او اهل نماز، دعا و مطالعه بود» و میرزای شیرازی بزرگ می‌گوید «او پاکدامنی اجدادش را داراست. قوه قضاوت او در حد کمال و نهایت درستکاری و تقواست».
وی خاطرنشان کرد: نکته دوم در تفکر مدرس این است که عامل استحکام مجلس را حضور عقاید گوناگون و رعایت حقوق آنان می‌دانست و فرمود «من عقیده دارم که مجلس شورای ملی، مجلس انس نیست. در مجلس تمام عقاید و مطالب باید گفته شود و حلاجی شود و حل شود.» در جای دیگر می‌گوید «هر کس باید عقاید سیاسی خودش را بگوید اما به عقیده دیگری نباید تعرض داشته باشد» مدرس واقعا باور داشت، مجلس جای عقاید مختلف و باید تحمل آن را داشت لذا خود می‌گوید «من خود صاحب عقیده خلاف بودم، در قرارداد وثوق‌الدوله آقایان بودند که مخالفت کردند، صاحبان عقاید مختلف بودند لکن خدا شاهد که من یک لفظ توهین‌آمیز نسبت به موافقت قرارداد نگفتم زیرا این یک نقطه نظر سیاسی بود».
نماینده مردم قم در مجلس افزود: نکته سوم، مدرس تفکر راهبردی داشت و به شدت با مردم‌فریبی و ظاهرسازی مخالف بود، چه در دوره قاجار و چه در دوره رضاخان. پس از افتتاح کارخانه وطن مدرس از بخش‌های مختلف آن بازدید کرد و شوتمان مهندس آلمانی توضیحاتی داد و در پایان از مدرس اجازه خواست مجسمه‌اش را طراحی و نصب کنند. شهید مدرس گفت «آقا مجسمه من خوب است در قلوب مردم باشد» و اصولا پیشوایان مذهبی ما هر گونه تظاهر را منع کرده‌اند.
لاریجانی ادامه داد: او بسیاری از فعالیتهای عمرانی را پایه‌گذاری کرد ولی اسمی از خود را در میان نمی‌آورد. مثلا اندیشه انتقال آب شرب شهر اصفهان از منطقه کوهرنگ از ابتکارات شهید مدرس بود. او در سال 1344 قمری وقتی که نماینده مجلس بود و می‌خواست بعد از مدتها از تهران به اصفهان برگردد چند مهندس را نیز همراه خود آورد تا درباره چگونگی انتقال آب کوهرنگ به اصفهان، مطالعه و طراحی کنند. مهندسان منطقه رفتند و نقشه اولیه را تهیه کردند که بعدها به اجرا درآمد. به قول ملک‌الشعرای بهار «حقایق در افکار مدرس بسیار متمرکز بود، تا ظاهرسازی و عوام فریبی و او به هیچ وجه هتاک، بی‌نزاکت و مُفتری نبود.«
رییس مجلس یادآور شد: این همان نکته‌ای است که در اصالت مجلس روی آن تاکید داشتند و فرمودند «مجلس باید مسائل را طرح بکند و رد و بدل و انتقال صحیح و بدون جار و جنجال، بدون هیاهو مسائل را بگویند. کسی که مخالف است مخالفتش را بدون هیاهو بگوید و کسی که موافق است موافقتش را بدون جار و جنجال بگوید و بعد هم رای بگیرند» به نظر مدرس و امام مجلس جای مباحثه عقلانی است که نمایندگان متقاعد شوند و از سر تکلیف رای دهند. جنجال، هیاهو، تهمت، افترا و تهدید رویه کسانی است که می‌خواهند کمبود منطق عقلانی را با این ابزارها جبران کنند که همان عوام‌فریبی در عرصه سیاست است.