واحد توليد دي‌اكسيد اورانيوم طبيعي با خلوص هسته‌اي به بهره‌برداري رسيد .
رئيس‌جمهوري حركت در جهت به دست آوردن و‎ ‎تثبيت دانش هسته‌اي را در واقع صيانت از استقلال و خودباوري ملت ايران ارزيابي و‎ ‎تصريح كرد: با حركت ملت ايران پايه‌هاي اصلي سلطه مستكبران در هم شكسته شد.

به گزارش ايسنا‎،‎ ‎دكتر محمود احمدي‌نژاد ديروز در‎ مراسم سالروز فناوري هسته‌اي، با اشاره به اين‌كه در زمان ملي شدن صنعت نفت، عزت و‎ ‎استقلال ملت ايران تثبيت شد و گسترده‌تر از آن در موضوع ملي شدن انرژي هسته‌اي‎ ‎اتفاق افتاد، با طرح اين سئوال كه چرا انرژي هسته‌اي براي ما مهم است؟ اظهار داشت: ‎اين مقوله از دو جهت براي ما داراي اهميت است؛ اول از اين بابت كه يك علم است و‎ ‎تعالي يك انسان و جامعه بدون علم و فناوري ممكن نيست و در حوزه ورود به افق‌هاي‎ ‎بالا و فتح قله‌هاي بلند، علم است.

رئيس‌جمهوري با يادآوري اين نكته كه بدون علم، حركت‎ ‎در واقع حركت بدون چراغ در ظلمات شب و مسير سنگلاخ كوهستاني است، اضافه كرد: علم،‎ ‎قدرت مسلط و حركت نيروها و انرژي‌هاي نهفته در عالم را در اختيار انسان قرار‎ ‎مي‌دهد؛ به گونه‌اي كه حتي دروازه كمالات معنوي انسان هم هست.

احمدي‌نژاد همچنين دستاوردهاي فناوري كشور‎ ‎در فتح قله‌هاي هسته‌اي را دميدن يك روح و انرژي بي‌پايان به ساحت علم و توليد‎ ‎فناوري كشور توصيف كرد و با بيان اين‌كه سرعت اين فناوري آن‌قدر زياد است كه امسال‎ ‎اعلام كرده‌اند سرعت پيشرفت علمي ايران چند برابر متوسط رشد جهاني است، گفت: اين‎ ‎مساله بدين معناست كه اگر با اين شتاب به جلو برويم، ظرف چند سال فاصله‌ها برداشته‎ ‎مي‌شود.

رئيس‌جمهوري هم‌چنين علت دوم دستيابي به فناوري‎ ‎هسته‌اي را بحث استقلال، خودباوري و عزت ملت ايران دانست و گفت: دشمنان ما به دنبال‎ ‎گرفتن استقلال و علم ما بودند كه توفيق حاصل نكردند. ملتي كه علم و خودباوري را‎ ‎نداشته باشد به كجا خواهد رفت؟ حركت در جهت به دست آوردن و تثبيت دانش هسته‌اي در‎ ‎واقع صيانت از استقلال و خودباوري ملت ايران است و وقتي قله بلندي تثبيت مي‌شود،‎ ‎حركت در همه زمينه‌ها شتاب مي‌گيرد.

رئيس شوراي عالي امنيت ملي در بخش ديگري‎ ‎از اظهارات خود، تقسيم‌بندي‌هاي ناعادلانه جهان فعلي را مورد بحث قرار داد و با‎ ‎تاكيد بر اين‌كه آنها (غرب) دنيا را به چند كشور تقسيم كرده‌اند و باقي را در چند درجه‎ ‎و توسري‌خور در نظر گرفته‌اند، گفت: شايد مهم‌تر از بحث علمي در موضوع هسته‌اي ما‎ ‎بحث استقلال، خودباوري و اثبات هويت و عزت و دانش يك ملت در برابر قدرت‌هاي‎ ‎سلطه‌جو جهاني بود.

وي افزود: براي آنها پذيرش دانش هسته‌اي ما‎ ‎بسيار آسان‌تر از اقتدار ما در سرزمين ايران بود كه دليل اين مساله هم روشن است؛‎ ‎چرا كه در فضايي كه سلطه‌گران بار آورده‌اند كه خارج از اراده آنها اتفاقي نيفتد،‎ ‎اگر ملتي حركت كند، پايه‌هاي سلطه مستكبران در هم شكسته است.

احمدي‌نژاد همچنين در اين زمينه بحث همراهي بعضي‎ ‎از كشورها با جمهوري اسلامي ايران را مورد اشاره قرار داد و گفت: وقتي از بعضي از‎ ‎آنها مي‌پرسيديم كه چرا با ما همراهيد؟ مي‌گفتند كه اگر شما از اين راه عبور كنيد،‎ ‎راه براي ساير ملت‌ها هم باز مي‌شود. حركت ملت ايران در علم و فناوري و صيانت از‎ ‎عزت، موفقيت‌هاي بزرگي پديد آورده است.

رئيس‌جمهوري اين مقوله را باعث مطرح شدن‎ ‎شكست‌ناپذيري ملت ايران دانست كه از قبال آن قدرت‌هاي سلطه‌گر فهميده‌اند كه اگر‎ ‎ملت ايران بخواهد حركت كند قدرتي نمي‌تواند مانع اعمال اراده‌اش شود.

وي در ادامه با تبريك دستاوردهاي جديد هسته‌اي كشور،‎ ‎از متخصصان خواست تا اين راه نوراني را با سرعتي بيشتر كه پاياني ندارد، ادامه‎ ‎دهند.

احمدي‌نژاد گفت: بايد به سمت بهره‌گيري از همه‌ ظرفيت‌هاي هسته‌اي در مسير صيانت از عزت انساني و رفاه حركت كنيم و هيچ ظرفيتي در‎ ‎اين خصوص نبايد دور از دسترس متخصصانمان باشد. تمامي اين مسائل برازنده ملت ايران‎ ‎است كه تبديل به مركز صدور دانش هسته‌اي شود.

رئيس‌جمهوري در مورد بحث تبادل سوخت رآكتور تهران‎ هم گفت: در موضوع تبادل خيال مي‌كردند كه ما قادر نخواهيم بود تجهيزات لازم را براي‎ ‎رآكتور تهران توليد كنيم و يك مبادله را مي‌خواستند به بالاترين قيمت بفروشند. وقتي ما اراده كرديم جبهه دشمن وا رفت و گرد روسياهي و مرگ بر چهره بدخواهان‎ ‎ملت ايران پاشيده شد‏.

وي بار ديگر از متخصصان هسته‌اي خواست كه با تمامي‎ ‎توان اين مساله را مورد پشتيباني قرار دهند و كشور به نقطه‌اي دست يابد كه ضمن‎ ‎استفاده از تمامي ظرفيت‌هاي هسته‌اي، به پايگاه علم و دانش هسته‌اي تبديل شود.

رئيس‌جمهوري گفت: ملت ايران منتظر است هر روز اخباري خوش از پيشرفت‌هاي جديد و از تلاش‌ها و فداكاري‌هاي شما بشنود.

وي علت پيروزي ملت ايران در بحث فناوري هسته‌اي را توكل به خدا و همدلي بي‌نظير ملت اعلام كرد و گفت: ايستادگي بي‌نظير ملت ايران و رهبري گرانقدر و همدلي تاريخي، ما را پيروز كرد، البته بايد از ساحت مقدس امام عصر(عج) تشكر كنم كه تجلي اراده خدا و تجلي مديريت الهي است.

احمدي‌نژاد با تاكيد بر اين كه بايد ببينيم از كجا به كجا رسيده‌ايم، گفت: امروز چه كسي جرات دارد بگويد مي‌خواهيم به ملت ايران فشار بياوريم، البته آنها اين آرزو را دارند كه به لطف خدا آن را با خود به گور خواهند برد. آنها دنبال اين بودند كه ملت ايران را ساقط كنند، اما توكل، ايستادگي و همدلي ما را به اينجا رساند و امروز عقلاي آنها مي‌دانند بزرگترين قدرت صالح و انساني، ايران است و اين برآمده از نهضتي است كه تحت عنوان هسته‌اي انجام شد.


توليد‎ ‎دي‌اكسيد اورانيوم

رئيس سازمان انرژي اتمي كشورمان هم اعلام كرد كه واحد‎ ‎توليد دي‌اكسيد اورانيوم گريد سراميكي با غناي طبيعي در كارخانه فرآوري اورانيوم‎ ‎اصفهان به مرحله بهره‌برداري نزديك شد و خوراك‌دهي به آن آغاز شد.

براساس اين گزارش فريدون عباسي رئيس سازمان انرژي اتمي ـ ديروز در اين مراسم كه در سالن خوارزمي سازمان انرژي اتمي برگزار شد با تبريك فرا‏‎ ‎رسيدن جشن هسته‌اي افزود: اميدوارم كه با آغاز طبيعت و سال نو شاهد تلاشي مضاعف در‎ ‎راستاي خدمتگزاري به ميهن اسلامي باشيم و تمامي تلاش‌مان را در راستاي پيشرفت هر چه‎ ‎بيشتر ايران اسلامي به كار ببريم.

او همچنين به اهميت استفاده از فن‌آوري صلح‌آميز‎ هسته‌اي در ديگر علوم اشاره كرد و گفت: اميدواريم در اين راستا در آينده نزديك به‎ ‎اهداف چشم‌انداز دست پيدا كنيم.

عباسي در ادامه به ارائه گزارشي از فعاليت‌هاي‎ بخش‌هاي مختلف حوزه انرژي هسته‌اي پرداخت و به بحث اكتشاف معادن و استخراج اورانيوم‎ ‎اشاره كرد و گفت: برنامه جامع اكتشاف اورانيوم و تامين مواد اوليه صنعت هسته‌اي ‎كشور همچون سال‌هاي گذشته در حال پيگيري است و با تصويب برنامه ياد شده در سال 89‏‎ ‎در هيات دولت، افق جديدي در اين روند ايجاد شده است. پروژه‌هاي متعددي در اين زمينه‎ ‎آغاز شده كه در نوع خود منحصر به فرد است و گسترش اين پروژه‌ها در پي كشف ذخاير‎ ‎قابل توجه اورانيوم در منطقه اكتشافي ناريگان در استان يزد در اواخر سال 88‏‎ ‎چشم‌انداز اميدبخشي را در دستيابي به معادن اورانيوم در سراسر ايران ايجاد كرده‎ ‎است.

وي با بيان اين كه در حوزه معدن، آماده‌سازي و‎ تجهيزات معدن زيرزميني «ساغند» از پيشرفت قابل ملاحظه‌اي برخوردار است و به موازات‎ ‎آن ساخت كارخانه توليد كيك زرد اردكان زمينه افزايش ظرفيت توليد اين ماده اوليه‎ ‎مورد نياز چرخه سوخت را در سال‌هاي آينده فراهم كرده است، اظهار داشت: در اين راستا‎ ‎در سال 1389 كيك زرد توليد شده در مجتمع بندرعباس به مجتمع تبديلات اورانيوم اصفهان‎ ‎تحويل شد كه اين خود گام مهم و تحول‌آفرين در اين عرصه به شمار مي‌آيد. همچنين ‎توفيق‌هاي اكتشافي به دست آمده در گنبد نمكي گچين و ساير گنبدهاي نمكي جنوب كشور‎ ‎نويدبخش تامين‌ بلند مدت مواد اوليه صنعت هسته‌اي در كشور است‏.

رئيس سازمان انرژي اتمي ادامه داد: با همت مضاعف و‎ ‎كار مضاعف همكاران در سال گذشته و در طليعه بهار سال جهاد اقتصادي از رهگذر الطاف‎ ‎الهي، واحد توليد دي‌اكسيد اورانيوم گريد سراميكي با غناي طبيعي در كارخانه فرآوري‎ ‎اورانيوم اصفهان به مرحله بهره‌برداري نزديك شد و خوراك‌دهي آن آغاز شد. در واحد‎ ‎توليدي ياد شده ماده اوليه مصرفي آن كه همان كيك زرد (U3o8 ‎(‎يا سنگ معدن تغليظ شده‎ ‎اورانيوم است در يك فرآيند پيچيده شيميايي به پودر دي اكسيد اورانيوم طبيعي خالص (Uo2‌‎( ‎ با مشخصات ويژه و قابليت سراميكي شدن تبديل مي‌شود و به عنوان ماده اوليه‎ ‎براي توليد سوخت رآكتور تحقيقاتي آب سنگين اراك مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين‎ ‎دستاورد گام مهمي در توسعه ابعاد تحقيقاتي فن‌آوري هسته‌اي و راكتورهاي ‎هسته‌اي به شمار مي‌آيد. همچنين مراحل تدوين دانش فني، طراحي فرآيند توليد‎ U3o8 ‎با‎ ‎غناي 20درصد از‏‎ Uf6 ‎با غناي 20 درصد براي توليد سوخت رآكتور تحقيقاتي تهران به‏‎ ‎پايان رسيده و سازمان انرژي اتمي ايران در حال ساخت و تامين تجهيزات براي نصب و‎ ‎راه‌اندازي فرآيند مذكور است كه طبق برنامه زمانبندي به بهره‌برداري مي‌رسد.

وي در ادامه گفت كه رآكتور تحقيقاتي تهران و‏‎ ‎هم‌چنين رآكتور تحقيقاتي اراك داراي امكاناتي منحصر به فرد در توليد‎ ‎راديوايزوتوپ‌هاي پزشكي براي تشخيص و درمان بيماري‌هاي صعب‌العلاج هستند.

سانتريفيوژ نسل سوم

رئيس سازمان انرژي اتمي در ادامه در ارتباط با فعاليت‌هاي بخش غني‌سازي در سال 89 خاطرنشان كرد كه توليد اورانيوم غني شده با غناي كمتر از 5 درصد با به كارگيري سانتريفيوژهاي نسل اول با بالاترين راندمان ادامه دارد.

وي گفت: در جهت بهينه‌سازي ماشين‌هاي سانتريفيوژ براي افزايش توان جداسازي، ماشين‌هاي نسل دوم هم توليد و آزمايش شده‌اند. در ادامه اين تحقيقات همكاران توانمند ما در سازمان انرژي اتمي ايران در پرتو الطاف خداوندي توانستند ماشين نسل سوم را هم طراحي كنند. اين ماشين آزمايش‌هاي خود را با موفقيت به پايان رسانده است.

وي يادآوري كرد كه در راستاي تامين مواد غني شده براي سوخت راكتور تحقيقاتي تهران دو زنجيره در سايت غني‌سازي نطنز به اين منظور راه‌اندازي و در حال توليد است.



تامين سوخت راكتور تهران

عباسي در باره توليد مجتمع سوخت هسته‌اي تصريح كرد: به فضل الهي زيرساخت‌هاي لازم براي توليد مجتمع‌هاي سوخت براي راكتور اراك و راكتور تحقيقاتي تهران فراهم شده است.

وي ابراز اميدواري كرد كه بر پايه برنامه زمانبندي شده بتوانيم سوخت راكتور تحقيقاتي تهران را تامين كنيم.



مطالعات مكان‌يابي

وي در ارتباط با طراحي و ساخت نيروگاه 360 مگاواتي خاطرنشان كرد: طراحي پايه نيروگاه در سال 88 پايان پذيرفته و طراحي تفصيلي، امكان‌سنجي تامين تجهيزات و پروژه‌هاي جانبي آن در حال انجام است.

همچنين در مسير توسعه نيروگاه‌هاي هسته‌اي هم مطالعات مكان يابي براي توسعه اين بخش در دست پيگيري است.



افزايش توليد آب سنگين

رئيس سازمان انرژي هسته‌اي درباره توليد آب سنگين در كارخانه‌ اراك هم گفت: در حال حاضر اين كارخانه طبق برنامه‌ كاري تعيين شده براي تأمين نياز راكتور تحقيقاتي اراك مشغول به كار و توليد است و با بهينه‌سازي انجام شده توليد آن 10درصد افزايش يافته است.

رئيس سازمان انرژي اتمي با اعلام همدردي با دولت و ملت سختكوش ژاپن تصريح كرد: ما بر خود واجب مي‌دانيم تا به اين فاجعه دلخراش به ديده عبرت نگاه كنيم و از بروز هرگونه خطر احتمالي جلوگيري كنيم، در همين جهت قبل از زمين‌لرزه و سونامي اخير در فوكوشيما و به هنگام ارائه پيشنهاد طرف روسي مبني بر بازنگري در بارگذاري سوخت نيروگاه اتمي بوشهر، جمهوري اسلامي ايران در مسير اثبات تأكيد خود بر رعايت موازين ايمني هسته‌اي اين پيشنهاد را پذيرفته و اكنون با توجه به فاجعه‌ اخير، حقانيت رويكرد ما در اين عرصه بر همگان روشن شده است.




7 دستاورد هسته‌اي

آخرين دستاوردهاي هسته‌اي كشور ديروز با حضور رئيس‌جمهوري و توسط فريدون عباسي معاون رئيس‌جمهوري و رئيس سازمان انرژي اتمي كشورمان معرفي شد.

به گزارش ايرنا، واحد توليد دي‌اكسيد اورانيوم طبيعي با خلوص هسته‌اي كه در كارخانه فرآوري اورانيوم و توليد سوخت هسته‌اي ايران راه‌اندازي شده، از جمله اين طرح‌ها است.

دستگاه طيف سنج جرمي چهار قطبي ديگر طرحي است كه توسط متخصصان و پژوهشگران سازمان انرژي اتمي طراحي و توليد شده است.

از ديگر دستاوردهايي كه مي‌توان بدان اشاره كرد، آغاز عمليات اجرايي استقرار سامانه‌هاي پرتودهي استان‌هاي چهارمحال و بختياري و آذربايجان شرقي است.

توليد ايزوتوپ‌هاي پايدار در مجتمع آب سنگين اراك، توليد ژنراتور راديودارويي گاليوم ـ 68، ژرمانيوم ـ68 و ساخت اولين شتابگر الكترواستاتيك 200 kev از ديگر دستاوردها در اين عرصه است.

براساس اين گزارش، در امتداد سال همت مضاعف و كار مضاعف و در طليعه بهار سال جهاد اقتصادي و در پنجمين جشن روز ملي فناوري هسته‌اي، همگام با آغاز دوره بلوغ صنعت هسته‌اي در كشور، تلاشگران عرصه فن آوري هسته‌اي در سازمان انرژي اتمي ايران، حماسه‌اي ديگر رقم زدند و دستاوردهاي ديگري به ملت ايران تقديم كردند.

تكميل چرخه سوخت هسته‌اي و مراحل مختلف آن عزم راسخ و مجاهدت خستگي ناپذير جوانان اين مرز و بوم را همواره طلب مي‌كند و در اين راستا اين تلاش‌ها به ثمر نشسته و يكي از مراحل تكميل تبديلات اورانيوم با موفقيت به مرحله توليد رسيده است.



توليد دي‌اكسيد اورانيوم

واحد توليد دي‌اكسيد اورانيوم طبيعي با خلوص هسته‌اي در كارخانه فرآوري اورانيوم و توليد سوخت هسته‌اي ايران راه‌اندازي شد.

آنچه از استخراج اورانيوم در معدن تا توليد سوخت مورد نياز راكتورهاي هسته‌اي تحت عنوان «چرخه سوخت هسته‌اي» شهرت دارد، در بر دارنده مراحل متعددي است كه هر يك حديث مفصلي از دلدادگي فرزندان برومند اين مرز و بوم دارد.

شايان ذكر است كه تهيه و توليد سوخت راكتورهاي تحقيقاتي اراك و تهران در صدر اولويت‌هاي كاري سازمان انرژي اتمي ايران قرار دارد.

بايد به اين نكته هم اشاره كرد كه سوخت راكتور تحقيقاتي اراك به دليل وجود آب سنگين در اطراف آن، نياز به استفاده از اورانيوم غني شده ندارد و از اورانيوم با غناي طبيعي استفاده مي‌كند. در حالي كه راكتور تحقيقاتي تهران به سوخت به غناي حدود 20درصد نيازمند است.

واحد توليد دي‌اكسيد اورانيوم طبيعي با خلوص هسته‌اي در كارخانه فرآوري اورانيوم و توليد سوخت هسته‌اي اصفهان با رعايت استانداردهاي بين‌المللي هم اكنون در حال توليد ماده اصلي سوخت هسته‌اي براي استفاده در راكتور تحقيقاتي اراك است.

در حقيقت دستيابي به اين مهم، گامي استوار و محكم در مسير توليد سوخت مورد نياز ديگر راكتورهاي تحقيقاتي خواهد بود.

ماده اوليه مصرفي اين واحد، كيك زرد يا سنگ معدن تغليظ شده اورانيوم (U3O8) است كه با استفاده از حلال‌هاي معدني و آلي طي يك فرآيند پيچيده شيميايي به پودر دي اكسيد اورانيوم طبيعي خالص (UO2) با مشخصات ويژه هسته‌اي و قابليت سراميكي شدن تبديل مي‌شود.

طراحي و ساخت اين واحد به گونه‌اي انجام شده است تا به‌كارگيري مواد شيميايي مضر به كمترين ميزان كاهش يافته و دوباره در چرخه توليد به كار گرفته شوند. اين شيوه نه تنها در بردارنده صرفه جويي اقتصادي است بلكه ساز و كار مطمئني براي به حداقل رساندن آلودگي‌هاي زيست محيطي ناشي از فرايندهاي توليد صنعتي به شمار مي‌آيد.

توليد اكسيد اورانيوم طيبعي UO2 خالص در كشور گام مهمي است كه با خود پيشرفت در عرصه فناوري هسته‌اي در ابعاد تحقيقاتي و همچنين راكتورهاي قدرت را به همراه خواهد داشت و مي‌تواند سكوي پرتاب باشد تا فعاليت‌هاي تكميلي مختلف بر اين مبنا مجال بروز و ظهور يابند.

مجتمع توليد آب سنگين اراك هم خط توليد تركيبات مختلف از ايزوتوپ‌هاي پايدار را راه اندازي كرد.

هرچند توليد اكسيد اورانيوم طبيعي پيشرفت مهمي به شمار مي‌آيد ولي توليد تركيبات ايزوتوپ‌هاي پايدار از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. در اين راستا توليد آب سنگين با خلوص بالا در مجتمع آب سنگين اراك فرصت‌ها و امكانات مناسبي را براي توليد ايزوتوپ‌هاي پايدار در داخل كشور فراهم كرده است. مجتمع آب سنگين اراك با استفاده از اين ظرفيت توليدي و با بهره‌گيري از توانمندي‌هاي محققان و پژوهشگران دانشگاهي، توليد ايزوتوپ‌هاي پايدار را سرلوحه اهداف پنجساله خود قرار داده و به عنوان اولين گام به توليد حلال‌هاي دوتره (NMR) اقدام كرده است.

با توجه به نياز بيشتر آزمايشگاه‌هاي صنعتي و دانشگاهي كشور به اين تركيبات از يك سو و مشكلات تهيه و هزينه‌هاي سنگين تامين آن از سوي ديگر، توليد اين مواد در مجتمع آب سنگين اراك گامي مهم در راستاي كاهش وابستگي به منابع خارجي در اين زمينه به شمار مي‌آيد.

مجتمع آب سنگين اراك تاكنون موفق شده است پنج تركيب دو تره براي مصارف عمومي عرضه كند و دو تركيب را هم به صورت آزمايشگاهي توليد كند. اين مجتمع در نظر دارد تا پايان سال 1390 حداقل پنج تركيب ايزوتوپي ديگر را هم توليد كند. تركيبات ايزوتوپي، كاربردهاي فراواني در دستگاه‌هاي سنجشي مانند حلال‌هاي دوتره (NMR)، شناسايي واكنش‌هاي شيميايي، تحقيقات زيست محيطي، تحقيقات پزشكي و داروسازي را دارند. محصولات آنها قابل عرضه به دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي كشور است. كيفيت اين توليدات قابل رقابت با مشابه خارجي است و گام مهمي در مسير خودكفايي در اين عرصه به شمار مي‌آيد.

با توجه به تحريم‌هاي اعمال شده از سوي استكبار جهاني، تمامي عمليات تدوين دانش فني، طراحي، تامين، ساخت و راه‌اندازي واحدهاي مذكور توسط متخصصان و كارشناسان صنعت هسته‌اي كشورمان با رعايت تمامي جوانب ايمني هسته‌اي انجام شده است.

خانواده بزرگ صنعت هسته‌اي كشور شامل مديران، متخصصان، كاركنان و كارگران سخت كوش با استعانت از خداوند متعال و به مدد تجربه و تلاش روزافزون مي‌كوشند تا چشم انداز نويني را پيش روي نسل جوان ايران زمين ترسيم كنند.



توليد راديو دارو

بر اساس اين گزارش، پژوهشگران پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي سازمان انرژي اتمي ايران براي اولين بار در كشور توانستند با استفاده از مواد اوليه توليدي در اين پژوهشگاه راديو داروي CU-ATSM‌64 را توليد كنند.

اين راديو دارو يكي از مهم‌ترين راديوداروهاي مورد استفاده در روش نوين تصويربرداري با گسيل پوزيترون معروف به PET است كه تشخيص بافت كم اكسيژن توسط آن با موفقيت در بيماري‌هاي انساني در سه كشور جهان آزمايش شده است. تشخيص بافت كم اكسيژن در بسياري از بيماري‌ها از جمله سرطان‌ها، انفاركتوس قلبي و مغزي بسيار حياتي است.

اين راديو دارو به دليل نيمه عمر مناسب حدود 13 ساعت يكي از بهترين گزينه‌ها در راديوداروهاي PET به شمار مي‌رود و به دليل خواص استثنايي هسته‌اي هم داراي اثرات تشخيصي و هم اثرات درماني است. راديو ايزوتوپ اين راديو دارو براي اولين بار در جهان و به روش ابتكاري در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي توليد شده است.

اين راديو دارو در چارچوب طرح كلان ملي راديوداروهاي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري با موفقيت توليد شده و پس از اتمام مراحل پيش باليني اينك آماده بهره برداري در مراكز پزشكي هسته‌اي كشور مجهز به دوربين PET است.

ايران پس از كشور ژاپن دومين توليدكننده اين راديو دارو در آسيا و چهارمين توليدكننده در جهان محسوب مي‌شود.



طيف سنج‌جرمي

همچنين متخصصان و پژوهشگران سازمان انرژي اتمي ايران اولين نمونه دستگاه طيف سنج جرمي چهار قطبي را در كشور با موفقيت طراحي و توليد كردند.

دستگاه بسيار پيشرفته و داراي فناوري پيچيده طيف‌سنج جرمي در تشخيص ميزان و درصد غناي اورانيوم در سايت‌هاي غني سازي به كار مي‌رود.

اين دستگاه هم اكنون در سايت غني سازي نطنز نصب و راه اندازي شده است. اين دستگاه از اجزايي چون چشمه يوني كه كار توليد يون و پرتاب آن به قسمت آناليزور را برعهده دارد، آناليزور براي فيلتر كردن ايزوتوپ‌هاي يوني و جداسازي و هدايت آنها به قسمت آشكارساز به كار مي‌رود ـ جريان يون‌ها به آشكارساز وارد شده و تبديل به سيگنال الكتريكي مي‌شود، اتصالات الكتريكي و محفظه‌هاي خلاء بالا و قسمت الكترونيك و نرم افزار دستگاه تشكيل شده است.

ساخت اين دستگاه با توجه به تحريم ناعادلانه كشور در اين زمينه و قيمت بالاي آن ارزشمند و قابل توجه است.

متخصصان انرژي اتمي هم اكنون در حال بهينه سازي و اصلاح اشكالات سيستم اول از نظر قدرت تفكيك طيف‌هاي ايزوتوپي و پايداري طيفي هستند.



توليد ايزوتوپ‌هاي پايدار

اين گزارش مي‌افزايد: مجتمع آب سنگين اراك با بهره گيري از متخصصان و محققان دانشگاهي ايزوتوپ‌هاي پايدار پر مصرف كشور را با موفقيت توليد كرده است و به عنوان اولين گام به توليد حلال‌هاي دوتره (NMR Grade) اقدام كرده است. اين پروژه با هدف رفع نياز آزمايشگاه‌هاي صنعتي و دانشگاهي كشور و جلوگيري از خروج ارز از كشور و همچنين كاهش وابستگي به اجرا درآمده است.

مجتمع آب سنگين اراك تاكنون عرضه پنج تركيب دوتره براي مصارف عمومي و دوتركيب دوتره به صورت آزمايشگاهي را با موفقيت پشت سر گذاشته است.

اين مجتمع در نظر دارد تا پايان سال 1390 حداقل پنج تركيب ديگر توليد كند.

تركيبات ايزوتوپي كاربردهاي فراواني در دستگاه‌هاي سنجش مانند NMR، شناسايي واكنش‌هاي شيميايي، تحقيقات زيست محيطي، تحقيقات پزشكي و داروسازي دارد.

حلال‌هاي دوتره كه در سال 89 در مجتمع آب سنگين اراك سنتز و توليد شده است، شامل سنتز كلروفوم دوتره، سنتز استونيتريل دوتره، سنتزاستن دوتره، سديم دوتريوم اكسايد و دوتريوم كلرايد است.

همچنين دو حلال سنتز دي متيل سولفوكسايد و سنتز متانول دوتره به‌صورت آزمايشگاهي در سال 89 سنتز و توليد شده است.



توليد ژنراتور راديودارويي گاليوم

براي اولين بار در قاره آسيا ژنراتور راديو دارويي گاليوم -68 / ژرمانيوم -68 در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي سازمان انرژي اتمي ايران به توليد رسيد.

اين سيستم راديودارويي كه درچهارچوب طرح كلان ملي راديو‌هاي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري به توليد انبوه رسيده است، جايگاه ويژه‌اي در تشحيص بيماري‌ها به‌ويژه سرطان سيستم نورواندوكرين دارد.

گاليوم 68 يكي از راديونوكلئيدهاي مهم و كاربردي در حوزه پزشكي هسته‌اي براي استفاده در تصويربرداري به روش PET است.

محصول اين ژنراتور راديونوكلئيد ژرمانيوم 68 با نيمه عمر 3/68 دقيقه است كه به‌دليل عمر نسبتاً كوتاه اين راديونوكلئيد بهترين شيوه دستيابي به آن ژنراتور ژرمانيوم -68/ گاليوم -68 است.

در حال حاضر مراحل بمباران، خالص سازي شيميايي، كنترل كيفي‌هاي مرتبط و توليد اولين نمونه از اين ژنراتور براي دوشيدن گاليوم -68 به‌منظور استفاده مستقيم و يا نشاندار كردن تركيبات ديگر تشخيصي با موفقيت انجام شده است و نمونه‌هاي بيشتر آماده توليد و ارسال به مراكز مجهز به سيستم PET است.

تاكنون حداقل چهار راديوداروي حاوي گاليوم 68 به تصويب انجمن پزشكي هسته‌اي اروپا رسيده است و اينك در 28 كشور اروپايي به‌طور روزمره اين راديوداروها در تشخيص بيماري‌هاي سرطاني و برخي عفونت‌ها به‌كار مي‌روند و سالانه اين راديو دارو به 70 هزار بيمار تزريق مي‌شود.



ساخت شتابگر الكترواستاتيك 200 kev

پژوهشگران و متخصصان پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي سازمان انرژي اتمي ايران همچنين موفق شدند يك سيستم كامل شتاب دهنده با انرژي بيشينه 200 kev را براي توليد باريكه پروتون، دوترون و آلفا طراحي و توليد كنند.

در اين پروژه علاوه بر ساخت ستون شتاب دهنده مناسب براي انرژي 200 kev، منبع تغذيه 200 kev، ترانس ايزوله 200 kev، چشمه يوني از نوع فركانس راديويي، اتصالات و متعلقات مرتبط به هدايت باريكه در خلاء و سيستم كنترلي و مونيتورينگ طراحي و ساخته شد.

با اجراي موفقيت‌آميز اين پروژه كه پس از طراحي و ساخت ستون شتاب دهنده با انرژي 150 kev صورت گرفته است، علاوه بر در اختيار گذاشتن ابزاري سودمند براي محققان، فناوري بدست آمده براي كشور و تربيت نيروهاي متخصص از دستاوردهاي اين طرح است.



عمليات استقرار سامانه‌هاي پرتودهي

همچنين عمليات اجرايي استقرار سامانه‌هاي پرتودهي استان‌هاي چهارمحال و بختياري و آذربايجان شرقي به همت متخصصان پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي سازمان انرژي اتمي ايران و با حمايت مادي و معنوي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري همزمان با سالروز ملي فناوري هسته‌اي آغاز شد.

اين سامانه‌ها كه قابل ارتقاء به پنج سامانه در نقاط مختلف كشور هستند از مزاياي منحصر به فردي برخوردارند كه از جمله مي‌توان به پرتودهي بسته بندي نهايي محصول، تاثير نداشتن دما، فشار و رطوبت بر عملكرد آن، ايجاد نشدن آثار سوء بر مصرف كنندگان، تاثير فوري و قابليت استفاده فوري از محصول و همچنين استفاده نكردن از افزودني‌هاي شيميايي اشاره كرد.

پرتودهي كاربردهاي مختلفي در كشاورزي و صنايع غذايي، پليمر، شيمي و محيط زيست، پزشكي و بهداشتي دارد. از جمله جلوگيري از فساد محصولات كشاورزي، كاهش آلودگي‌هاي ميكروبي، افزايش زمان ماندگاري ميوه و مواد غذايي، اصلاح ساختار مولكولي و بهبود خواص حرارتي، فيزيكي و شيميايي مواد پليمري ارزان قيمت، حفاظت از محيط زيست با طراحي، فرمولاسيون و تهيه پليمرهاي زيست تخريب، سترون سازي تجهيزات و محصولات يكبار مصرف پزشكي، پرتودهي فرآورده‌هاي خون و لوازم آن و بازيافت ضايعات پلاستيك و تفلون را مي‌توان نام برد.

ـ در اين سامانه‌ها كه از نوع صنعتي هستند از چشمه كبالت 60 يا سزيوم 137 براي پرتودهي استفاده مي‌شود.

منسوخ شدن روش استريل با گاز اكسيد اتيلن به علت آلودگي و خطرات زيست محيطي، هزينه بالا و كار زياد در روش سنتي و از بين رفتن 20 درصد محصولات كشاورزي ايران به طور سالانه ضرورت انجام اين طرح را نمايان مي‌سازد.

ـ در حال حاضر 200 سامانه پرتودهي در 32 كشور عضو آژانس از جمله آمريكا، انگليس، فرانسه و ايران در حال كار است.

136ـ IR - تنها سامانه پرتودهي كشور است كه در سال 1364 احداث و راه اندازي شده است.



در حاشيه

جشن پنجمين سالروز ملي فناوري هسته‌اي با گراميداشت ياد و خاطره شهيدان شهرياري و علي‌محمدي از شهداي علم و فناوري هسته‌اي و تجليل از خدمات علي‌اكبر صالحي در دوران سكانداري وي در سازمان انرژي اتمي همراه بود.

*اين مراسم با حضور دبير شوراي عالي امنيت ملي، وزير امور خارجه، رئيس‌ دفتر رهبر معظم انقلاب و معاون علمي و فناوري رئيس‌جمهوري برگزار شد، فيلمي از شهيدان علي محمدي و شهرياري به نمايش درآمد و ياد و خاطره اين دو شهيد بزرگوار در اين روز بزرگ گرامي داشته شد.

*نمايش فيلمي از جلسه ويژه ارتقاء درجه علمي شهيد شهرياري به استادي در دانشگاه در اين مراسم، حال و هواي خاصي به جشن داد.



ارائه آموزش هسته‌اي به جهان اسلام

نماينده ايران در شوراي بين‌المللي سزامي از آمادگي براي راه اندازي دوره‌هاي مشترک در رشته‌هاي هسته‌اي ميان ايران و دانشگاه‌هاي جهان اسلام و آموزش علوم هسته‌اي به جهان اسلام خبر داد.‏

سيد محمودرضا آقاميري در گفت‌وگو با مهر، افزود: ايران براي‎ ‎برگزاري دوره‌هاي مشترک با ساير کشورهاي اسلامي در زمينه رشته‌هاي هسته‌اي توانايي‎ ‎دارد و براي اين کار اعلام آمادگي نيز مي‌کند‎.‎

وي افزود: با توجه به اينکه احتمالا غربي‌ها به زودي کشورهاي عربي را هم از‎ ‎دستيابي به دانش هسته‌اي محروم مي‌کنند، اين فرصتي است که ايران اسلامي وارد ميدان‎ ‎شود و با آموزش داوطلبان ساير کشورهاي اسلامي در رشته‌هاي هسته‌اي به تربيت نيروي‎ ‎متخصص براي آنها بپردازد‎.‎

استاد دانشکده مهندسي هسته‌اي دانشگاه شهيد بهشتي در اعلام نظري اجمالي‎ ‎درباره پيشرفت‌هاي هسته‌اي کشورمان، گفت: مسيري که در گذشته شروع شده و در حال رسيدن‎ ‎به تکامل است هم در زمينه سايت‌هاي غني سازي جديد و هم در زمينه‌هاي مربوط به‎ ‎سانتريفيوژها مي‌تواند دستاوردهاي مهمي براي کشور در زمينه هسته‌اي باشد‎.‎

وي از نزديک شدن ايران اسلامي به قدرت صادر کردن سوخت هسته‌اي خبر داد و گفت: در‎ ‎زمينه سوخت هسته‌اي در حال دستيابي به اين قدرت هستيم که به سمت صادرات و صنعتي‎ ‎شدن آن برويم‎.‎

رئيس آزمايشگاه نوترون دانشگاه اميرکبير نيز از ورود کشور به مرحله جديدي از علم هسته‌اي خبر داد و گفت: سرعت پيشرفت هسته‌اي ايران به حدي است که تمامي آنچه که لازم بود در اختيار داشته باشد را به دست آورده و وارد فضايي شده که هيچ يک از کشورهاي منطقه در آن اندازه نيست.‏

حسين آفريده همزمان با روز ملي فناوري هسته‌اي به تشريح‎ ‎دستاوردهاي کشور طي يک سال گذشته در اين بخش پرداخت و با تاکيد بر رشد ايران در‎ ‎زمينه‌هاي مختلف هسته‌اي نسبت به ديگر کشورهاي منطقه، گفت: کشور ما در ادامه کارهاي‎ ‎صلح جويانه هسته‌اي در يک سال گذشته موفقيت‌هاي مستمري داشته که در اين راستا مي‌‎توان از ساخت جديدترين راديوداروها به ويژه در زمينه راديوتراپي که با همکاري‎ ‎دانشگاه صنعتي اميرکبير و محققان پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي در قالب پروژه‌هاي‎ ‎دکترا شکل گرفته نام برد‎.‎

وي از طرح ملي گداخت هسته‌اي به عنوان يکي ديگر از دستاوردهاي مهم هسته‌اي نام‎ ‎برد که در نمايشگاه طرح‌هاي فناوري راهبردي که اواخر سال 89 در کشور برگزار شد به‏‎ ‎آن تاکيد شد و اظهار داشت: طرح ملي گداخت يکي از زمينه‌هاي توليد انرژي است که در‎ ‎پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌اي عزم جدي براي آن ديده شده به نحوي که مي‌توان به‎ ‎همراه شکافت هسته اي، چرخه سوخت و نيروگاه‌هاي هسته‌اي از گداخت نيز براي توليد قدرت‎ ‎به عنوان انرژي آينده استفاده کرد‎.‎